Jerzy Kijowski (historyk)
Jerzy Kijowski (ur. 14 lipca 1941 w kolonii Sosnowiec, gm. Połonka na Wołyniu)[1] – polski historyk, pedagog, doktor nauk humanistycznych z zakresu historii, wykładowca akademicki, poeta[2], działacz społeczny, regionalista, b. sekretarz Towarzystwa Miłośników Ziemi Ostrołęckiej, wiceprezes (obecnie członek honorowy) Towarzystwa Przyjaciół Ostrołęki[3], wiceprezes Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego im. Adama Chętnika, prezes (następnie prezes honorowy) Oddziału Regionalnego Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Ostrołęce.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
historyk, pedagog, wykładowca akademicki, poeta, działacz społeczny, regionalista |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys edytuj
Pochodzi z rodziny chłopskiej. Jest synem Stanisława i Zofii z Wierzchoniów. Uczęszczał do Szkoły Podstawowej w Garbowie w powiecie puławskim (1954) i do Liceum Ogólnokształcącego im. S. Żeromskiego w Nałęczowie (1958). Ukończył: historię w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie (1963), studia podyplomowe z zakresu organizacji i zarządzania na Uniwersytecie Warszawskim (1985), kurs specjalny dla kadry kierowniczej (1994), studia doktoranckie z zakresu historii na Uniwersytecie w Białymstoku (2005)[1].
Przez 42 lata pracował w szkolnictwie jako nauczyciel (Liceum Ogólnokształcące w Bełżycach, Technikum Przemysłu Papierniczego w Ostrołęce), dyrektor szkoły (w Nowej Wsi Zachodniej k. Ostrołęki), wicekurator oświaty i wychowania oraz w organizacjach młodzieżowych, politycznych, związkowych i spółdzielczych. W latach 1987–1990 był rzecznikiem wojewody ostrołęckiego. Od 1995 na emeryturze, jednak nadal prowadzi zajęcia z historii i wiedzy o społeczeństwie w Zespole Szkół Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Ostrołęce oraz w szkolnictwie policealnym. Nauczyciel akademicki, m.in. w Zespole Kolegiów Nauczycielskich, Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie, Wyższej Szkole Menadżerskiej SIG, Wyższej Szkole Agrobiznesu w Łomży i Wyższej Szkole Ekonomiczno-Społecznej w Ostrołęce (pełnił tam funkcję dziekana). Aktywny działacz wielu organizacji, m.in. Związku Harcerstwa Polskiego, Związku Młodzieży Wiejskiej, Związku Młodzieży Socjalistycznej, Ligi Obrony Kraju, Szkolnego Związku Sportowego, Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej, Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych (prezes Zarządu Wojewódzkiego), radny Miejskiej Rady Narodowej w Bełżycach i w Ostrołęce (jedna kadencja), ławnik Sądu Okręgowego w Ostrołęce (dwie kadencje). Organizator i członek władz OTN od początku powstania (m.in. sekretarz i wiceprezes Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego), członek Zarządu Mazowieckiego Towarzystwa Kultury oraz Rady Społecznej Muzeum Kultury Kurpiowskiej, członek Związku Kurpiów. „Zasłużony słuchacz Uniwersytetu III Wieku”, w latach 1986–2011 wiceprezes Towarzystwa Przyjaciół Ostrołęki[4], obecnie członek honorowy[3], także członek Związku Młodzieży Wiejskiej oraz Stowarzyszenia Krajowego Kola Weteranów, Ich Rodzin i Przyjaciół 5 Pułku Ułanów Zasławskich. Organizator lub współorganizator wielu konferencji naukowych i popularnonaukowych oraz konkursów, wygłasza prelekcje głównie na tematy związane z historią Ostrołęki i regionu. Regularnie reprezentuje Ostrołękę i Kurpiowszczyznę podczas wydarzeń naukowych, oświatowych i literackich organizowanych na terenie całego kraju. Opublikował 36 rozpraw i szkiców w wydawnictwach zbiorowych, zrecenzował 15 prac naukowych o tematyce regionalnej, napisał wstępy i przedmowy do 20 publikacji. Opracował i wydał 31 publikacji książkowych. Kilkaset jego artykułów ukazało się w prasie ogólnopolskiej i lokalnej, np. w „Tygodniku Ostrołęckim”, „Kurierze Ostrołęckim”, „Ratuszu Ostrołęckim”, „Kurpiach”, „Parnasiku”, „Mazowszu”, „Roczniku Mazowieckim”, „Pracowni”, „Przydrożach”, „Zeszytach Naukowych OTN”, „Studiach Łomżyńskich”, „Światowidzie”[1]. Stanisław Pajka podkreślał, że Jerzy Kijowski, „dzięki swojej pracowitości i wrodzonym pasjom wniósł duży wkład w badania regionalne”[5].
Jako poeta[6] zadebiutował w czasopiśmie studenckim „Węzły” w 1960. Drukował wiersze i fraszki w „Dzienniku Ludowym”, „Barwach”, „Sztandarze Ludu”, „Zarzewiu”, „Kurpiach”[2]. Należał do Grupy Poetyckiej „Narew”, później Klubu Literackiego „Narew”[7].
Jest mężem Hanny z Maliszewskich. Ma dwóch synów: Wojciecha i Przemysława (zm. 2016). Mieszka w Ostrołęce[1].
Nagrody i odznaczenia edytuj
- Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi
- Złota Odznaka „Za zasługi dla województwa warszawskiego”
- Odznaka „Za zasługi dla województwa ostrołęckiego”
- Odznaka Honorowa „Za zasługi dla Miasta Ostrołęki”
- Medal okolicznościowy „600-lecia Ostrołęki”
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Złota Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego
- Srebrna i Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”
- Srebrna Odznaka Honorowa „Zasłużony Popularyzator Wiedzy”
- Złota Odznaka Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych
- Złota Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
- Medal i Nagroda im. Zygmunta Glogera
- Złota Odznaka „Za zasługi dla pożarnictwa”
- Nagroda w konkursie na najlepsze Masoviana im. Aleksandra Gieysztora
- Nagroda Prezesa Związku Kurpiów „Kurpik 2005” w kategorii „Nauka i Pióro”
- Medal X-lecia Związku Kurpiów „Za zasługi dla regionu kurpiowskiego”
- Srebrny i Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Złota Odznaka Ochotniczych Hufców Pracy
- Złota Odznaka Ludowych Zespołów Sportowych
- Odznaka Zasłużonego Działacza Ludowych Zespołów Sportowych
- Złota Honorowa Odznaka Związku Młodzieży Wiejskiej
- Odznaka Honorowa „Za zasługi dla ZMW”
- Odznaczenie im. Ignacego Solarza
- Zasłużony dla Towarzystwa Wiedzy Powszechnej
- Odznaka Przyjaciela Dziecka
- Złota Odznaka Szkolnego Związku Sportowego
- Złota Odznaka Kół Młodzieży Wojskowej
- Złota Odznaka Zrzeszenia Studentów Polskich
- Srebrny Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”
- Złota Honorowa Odznaka Ruchu Przyjaciół Harcerstwa
- Złota Odznaka Polskiego Czerwonego Krzyża
- Medal „Za zasługi dla regionu kurpiowskiego”
- Srebrny i Złoty Medal „Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju”
- Srebrna Odznaka „Zasłużony Działacz Ligi Obrony Kraju”
- Odznaka Zasłużonego Działacza Frontu Jedności Narodu
- Medal „Za zasługi w upowszechnianiu kultury fizycznej”
- Zloty Medal „Zasłużony dla Ligi Morskiej i Rzecznej”
- Brązowa Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”
- Złota Odznaka Szkolnej Kasy Oszczędności
- Złota Odznaka Społecznego Towarzystwa Oświatowego
- Krzyż „Za Zasługi dla ZHP”
- Odznaka „Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego”
- Odznaka pamiątkowa Stowarzyszenia Krajowego Koła Weteranów, Ich Rodzin i Przyjaciół 5 Pułku Ułanów Zasławskich
- Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie
- Medal Pamiątkowy „Pro Masovia”
- nagrody wojewody ostrołęckiego, marszałka województwa mazowieckiego, kuratora oświaty, starosty ostrołęckiego i prezydenta miasta Ostrołęki[1].
Publikacje (wybór) edytuj
- Ostrołęka i okolice, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawczego, Warszawa 1982, OCLC: (OCoLC)830310706
- Ostrołęka i okolice, Towarzystwo Przyjaciół Ostrołęki, Ostrołęka 1994, OCLC: (OCoLC)804454910
- Ruch ludowy na ziemiach obecnego województwa ostrołęckiego, Wojewódzki Komitet Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Ostrołęce, Ostrołęka 1982, OCLC: (OCoLC)830306218
- Obraz powiatu ostrołęckiego w okresie międzywojennym, Mazowiecki Ośrodek Badan Naukowych im. Stanisława Herbsta, Ostrołęka 1983, OCLC: (OCoLC)835925546
- Z dziejów czasopiśmiennictwa na ziemiach obecnego województwa ostrołęckiego, Towarzystwo Przyjaciół Ostrołęki, Ostrołęka 1987
- Ruch rewolucyjny w powiecie ostrołęckim w okresie międzywojennym 1918–1939, Towarzystwo Przyjaciół Ostrołęki, Ostrołęka 1987, OCLC: (OCoLC)804730595
- 5 Pułk Ułanów Zasławskich – wspólnie z Jerzym Dziewirskim i Henrykiem Maćkowiakiem, Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe, Ostrołęka 1994, OCLC: (OCoLC)838705077
- Z dziejów powstania kościuszkowskiego w Ostrołęce i okolicy, Ostrołęka 1994
- Dzieje Ostrołęki 1944–2000, Towarzystwo Przyjaciół Ostrołęki, Ostrołęka 2002, ISBN 83-88169-18-1.
- 15 lat Zespołu Szkół Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Ostrołęce, Ostrołęka 2005
- Polskie Państwo Podziemne i operacja „Burza” w Ostrołęckim Obwodzie AK oraz powiat ostrołęcki w pierwszych latach powojennych (wspólnie z Henrykiem Maćkowiakiem), Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika; Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Ostrołęka, Ostrołęka 2005, ISBN 83-86122-64-1.
- Kalendarium najważniejszych wydarzeń z historii Ostrołęki i okolic (od czasów najdawniejszych do 2007 r.), Towarzystwo Przyjaciół Ostrołęki, Ostrołęka 2008, ISBN 978-83-88169-50-2.
- Wybrane zagadnienia z historii gospodarczej (podręcznik akademicki), Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika; Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Społeczna, Ostrołęka 2008, ISBN 978-83-86122-92-9, ISBN 978-83-919016-7-0.
- 20 lat Zespołu Szkół Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Ostrołęce (wspólnie z Martą Załuską-Kijowską), Zarząd Samodzielnego Koła Terenowego nr 116 Szkół Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Ostrołęce ; Zespół Szkół Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Ostrołęce; Związek Kurpiów, Ostrołęka 2009, ISBN 978-83-940655-7-7.
- Dzieje Lelisa i okolic, Urząd Gminy Lelis, Lelis 2011, ISBN 978-83-62775-00-2.
- Słowem i piórem, Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika, Ostrołęka 2011, ISBN 978-83-62775-07-1.
- Areszt Śledczy w Ostrołęce, Historia i teraźniejszość, Wydawnictwo ZIZ, Lelis 2012, ISBN 978-83-934771-0-4.
- Zosia i Karol w Ostrołęce, Związek Kurpiów, Ostrołęka 2013, ISBN 978-83-930139-7-5.
- Oni rozsławili Kurpie, Studio B2, Ostrołęka 2016, ISBN 978-83-65094-04-9.
- 25 lat Zespołu Szkół Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Ostrołęce (wspólnie z Dorotą Zofia Żebrowską), Zarząd Samodzielnego Koła Terenowego nr 116 Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Ostrołęce; Zespół Szkół Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Ostrołęce; Związek Kurpiów, Ostrołęka 2016, ISBN 978-83-940655-7-7.
- 110 lat „Społem” Ostrołęka 1906–2016. Zarys dziejów PSS w Ostrołęce, „Społem” PSS, Ostrołęka 2016
- Nad Narwią, Orzem i Omulwią. Powiat ostrołęcki w wierszu i fotografii, Towarzystwo Wiedzy Powszechnej Oddział Regionalny; Muzeum Kultury Kurpiowskiej; Starostwo Powiatowe, Ostrołęka 2017, ISBN 978-83-65094-07-0.
- Dzieje Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Stanisława Jachowicza w Ostrołęce (red. nauk. Janusz Gołota), Szkoła Podstawowa nr 1; Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika, Ostrołęka 2018, ISBN 978-83-65094-10-0.
- 60 lat Ostrołęckiej Spółdzielni Mieszkaniowej (1959–2019), Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika; Ostrołęcka Spółdzielnia Mieszkaniowa; Studio B2, Ostrołęka 2019, ISBN 978-83-62775-38-5.
- Dzieje Zespołu Szkół Zawodowych nr 1 im. Józefa Psarskiego w Ostrołęce, Zespół Szkół Zawodowych nr 1 im. Józefa Psarskiego w Ostrołęce; Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika; Studio B2, Ostrołęka 2021, ISBN 978-83-62775-42-2.
- Słowem i piórem 2, Towarzystwo Wiedzy Powszechnej. Oddział Regionalny w Ostrołęce; Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika, Ostrołęka 2021, ISBN 978-83-62775-43-9[8]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Stanisław Pajka, Słownik biograficzny Kurpiowszczyzny XX wieku, Kadzidło: Niezależne Obywatelskie Stowarzyszenie „Kurpik”, 2008, s. 446–447, ISBN 83-916349-2-2.
- ↑ a b Maria Rochowicz, Czesław Parzych (red.), Poetycki almanach Kurpiowszczyzny, Ostrołęka: Towarzystwo Przyjaciół Ostrołęki, 2009, s. 121–126, ISBN 978-83-88169-60-1.
- ↑ a b Maria Rochowicz, Magdalena Kowalewska (red.), Jubileusz 40-lecia Towarzystwa Przyjaciół Ostrołęki, 2022, ISBN 978-83-64200-63-2.
- ↑ Iwona Choroszewska-Zyśk (red.), Encyklopedia kurpiowska. Fakty i ciekawostki, Ostrołęka: Związek Kurpiów, 2021, s. 76, ISBN 978-83-963465-0-6.
- ↑ Stanisław Pajka, Wpisani w Kurpiowszczyznę i w serce moje, Ostrołęka: Związek Kurpiów, 2003, s. 216–219, ISBN 83-916252-4-9.
- ↑ Spotkanie poetyckie w Gimnazjum nr 4 [online] [dostęp 2022-11-02].
- ↑ Teresa Kupiszewska, Grupa Poetycka „Narew”, Ostrołęka: Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych im. Stanisława Herbsta Stacja Naukowa w Ostrołęce, Wojewódzka Biblioteka w Ostrołęce, 1984.
- ↑ Jubileusz dr. Jerzego Kijowskiego [online], ostroleka.pl [dostęp 2022-11-02].