Jerzy Kossowski (pilot)

Jerzy Kossowski
	; Zdjęcie portretowe z lat 30. XX wieku
	pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	12 grudnia 1892 ; Grodno
Data i miejsce śmierci	6 sierpnia 1939 ; Kraków
	Przebieg służby
Lata służby	1913–1929
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Błękitna Armia; Wojsko Polskie
Formacja	Carskie Siły Powietrzne; Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	11 pułk myśliwski
Stanowiska	dowódca pułku lotniczego
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka
Późniejsza praca	Departament lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych, główny oblatywacz PZL
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Kossowski^[a] (ur. 31 lipca^?/12 sierpnia 1892 w Grodnie, zm. 6 sierpnia 1939 w Krakowie) – pułkownik pilot Wojska Polskiego.

Życiorys

Jerzy Kossowski urodził się 12 sierpnia 1892 w Grodnie, w rodzinie Włodzimierza i Olgi z Machajów. W 1910 zdał maturę w Korpusie Kadetów w Moskwie i podjął studia na Michajłowskiej Szkole Artylerii w Petersburgu^[2]. 6 sierpnia 1913 po ukończeniu szkoły jako podporucznik skierowany został do służby w 5 Syberyjskiej Brygadzie Artylerii. 20 maja 1916 został obserwatorem w 17 oddziale lotniczym awansując na stopień kapitana. W tym samym czasie został skierowany na kurs pilotażu w Szkole Pilotów w Sewastopolu, który ukończył 3 maja 1917 otrzymując przydział do służby w 13 myśliwskim oddziale lotniczym^[3].

W grudniu 1917 uciekł z Rosji ogarniętej rewolucją do USA^[2]. 1 maja 1918 zgłosił się do komisji rekrutującej żołnierzy do armii polskiej tworzącej się we Francji^[2]. Pod koniec maja 1918 znalazł się w Paryżu w Armii Hallera i przeszedł pozytywną weryfikację. Jako porucznik został przeszkolony na samolotach francuskich i skierowany do eskadry myśliwskiej^[3].

W kwietniu 1919 znalazł się na ziemiach polskich, 1 czerwca 1919 awansowany do stopnia majora WP, z 39 eskadry Breguetów skierowany do 59 eskadry Breguetów. Uczestniczył w działaniach wojennych na terenie Galicji Wschodniej. 25 kwietnia 1920 został szefem lotnictwa 3 Armii, później przesunięto go na analogiczne stanowisko w 4 Armii^[2]. 3 września 1920 odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari nr 3945. Odbył 126 lotów bojowych, spędzając w powietrzu 374 godziny. 17 września 1920 został skierowany na kurs dla wyższych dowódców w Warszawie. 1 lutego 1921 został dowódcą 5 dywizjonu myśliwskiego, we wrześniu przeniesiony na analogiczne stanowisko w 3 dywizjonie myśliwskim^[2]. 8 czerwca 1921 został awansowany do stopnia podpułkownika. We wrześniu 1922 roku wziął udział w I Krajowym Locie Okrężnym, w klasyfikacji generalnej Konkursu zajął drugie miejsce^[4]. 1 grudnia 1924 roku został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[5]. Od maja 1925 do września 1927 był dowódcą 11 pułku myśliwskiego w Lidzie^[2]. Znany był z tendencji do nadużywania alkoholu^[6]. Po odwołaniu ze stanowiska pracował w Departamencie Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1929 roku został przeniesiony w stan spoczynku^[2].

Wizyta polskich lotników w Stanach Zjednoczonych w 1932 r. Płk Jerzy Kossowski przed samolotem PZL P-11.

W 1930 został oblatywaczem w Państwowych Zakładach Lotniczych. Oblatał licencyjny całkowicie metalowy samolot myśliwski Wibault 70. Prezentował w Bukareszcie samolot PZL P.1. Na przełomie sierpnia i września 1932 brał udział w narodowych wyścigach lotniczych (National Air Races) w Cleveland w USA na prototypie samolotu PZL P.11. Mimo rozwinięcia największej prędkości, zawodów nie wygrał, gdyż z powodu nieporozumienia nadleciał na metę z niewłaściwego kierunku^[7]. W lipcu 1931 wykonał skok ratowniczy na spadochronie podczas badań samolotu Lublin R.XIII. Wykonał też oblot PZL.16 zakończony wypadkiem (skrzyżowanie linek do napędu lotek).

W 1937 porzucił pracę w lotnictwie i osiadł w Bydgoszczy. Zmarł 6 sierpnia 1939 w szpitalu w Krakowie, gdzie był leczony po tym jak kilka dni wcześniej strzelił do siebie z broni palnej^[8]^[9]. Powodem samobójczej śmierci było odrzucenie wniosku o powrót do czynnej służby wojskowej. Został pochowany na cmentarzu wojskowym w Krakowie (kwatera 6-płn-1)^[10].

Grób płka Jerzego Kossowskiego na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty

Postać pułkownika Kossowskiego, jednego z najlepszych pilotów polskiego lotnictwa myśliwskiego, posłużyła jako pierwowzór postaci pułkownika Rossowskiego w książce Marcina Wrońskiego Skrzydlata trumna.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari^[11] nr 3945
Krzyż Walecznych (czterokrotnie^[12]: 1921, 1922)^[13]^[14]
Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[15]
Polowa Odznaka Pilota nr 4 (11 listopada 1928)^[16]
Komandor Orderu Korony Rumunii (Rumunia)^[12]^[17]
Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja, zezwolenie Naczelnika Państwa w 1921)^[18]
Order Świętej Anny II klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętego Stanisława z Mieczami III klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętego Włodzimierza z Mieczami II klasy (Imperium Rosyjskie)
Włoska Odznaka Pilota

Uwagi

↑ Jerzy Kossowski w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Jerzy II Kossowski”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko^[1].

Przypisy

↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 535, 546.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kolekcja VM ↓, s. 4.
↑ ^a ^b Adam Siwek: Zapomniany bohater. Pułkownik pilot Jerzy Kossowski (1892–1939) [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-01-31] (pol.).
↑ Tadeusz Malinowski: Pierwsze zawody. „Skrzydlata Polska”. 45/1989, s. 7, 5 listopada 1989. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 731.
↑ Janusz Meissner „Wiatr w podeszwach”. Wspomnienia pilota (1971).
↑ Andrzej Glass, Tomasz Kopański, Tomasz Makowski: PZL P.11. Cz. I. Gdynia: AJ-Press, 1997, s. 12, seria: Monografie lotnicze. 36. ISBN 83-86208-63-5.
↑ Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa – Dziennik Bydgoski [online], www.kpbc.ukw.edu.pl [dostęp 2020-01-03] (pol.).
↑ Janusz Kędzierski, Z kabiny obserwatora. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1981, s. 209.
↑ Zapomniany bohater. Pułkownik pilot Jerzy Kossowski (1892–1939). Przystanek Historia. [dostęp 2021-08-28]. (pol.).
↑ Rocznik oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. 927, 943. [dostęp 2015-06-18].
↑ ^a ^b Rocznik oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924, s. 848, 861. [dostęp 2015-06-18].
↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1987 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 39, poz. 1831).
↑ Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 12, s. 371.
↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem czasie wojny 1918–1920”.
↑ Janusz Kędzierski, Kossowski Jerzy, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XIV/2, zeszyt 62, Polska Akademia Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków 1969, s. 315.
↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208).

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Kossowski Jerzy. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.18-1125 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-30].
Janusz Kędzierski, Jerzy Kossowski (1892–1939), „Skrzydlata Polska” 1963 nr 30.
Janusz Kędzierski, Kossowski Jerzy, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XIV/2, zeszyt 62, Polska Akademia Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków 1969, s. 315.
Bartosz Kruszyński, Kariery oficerów w II Rzeczypospolitej, Poznań 2011, ISBN 978-83-7510-671-8.
Jerzy Jędrzejewski, Polscy piloci doświadczalni, Biblioteka Historyczna Instytutu Lotnictwa 2014.

[2] Jerzy Kossowski w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Jerzy II Kossowski”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko^[1].

[CITEREFRocznik_Oficerski1928535,_546-1] Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 535, 546.

[CITEREFKolekcja_VMs._4-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kolekcja VM ↓, s. 4.

[:0-4] Adam Siwek: Zapomniany bohater. Pułkownik pilot Jerzy Kossowski (1892–1939) [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-01-31] (pol.).

[5] Tadeusz Malinowski: Pierwsze zawody. „Skrzydlata Polska”. 45/1989, s. 7, 5 listopada 1989. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_131_z_17_grudnia_1924_roku,_s._731-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 731.

[7] Janusz Meissner „Wiatr w podeszwach”. Wspomnienia pilota (1971).

[8] Andrzej Glass, Tomasz Kopański, Tomasz Makowski: PZL P.11. Cz. I. Gdynia: AJ-Press, 1997, s. 12, seria: Monografie lotnicze. 36. ISBN 83-86208-63-5.

[9] Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa – Dziennik Bydgoski [online], www.kpbc.ukw.edu.pl [dostęp 2020-01-03] (pol.).

[10] Janusz Kędzierski, Z kabiny obserwatora. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1981, s. 209.

[11] Zapomniany bohater. Pułkownik pilot Jerzy Kossowski (1892–1939). Przystanek Historia. [dostęp 2021-08-28]. (pol.).

[Ro1923-12] Rocznik oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. 927, 943. [dostęp 2015-06-18].

[Ro1924-13] Rocznik oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924, s. 848, 861. [dostęp 2015-06-18].

[14] Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1987 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 39, poz. 1831).

[15] Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 12, s. 371.

[16] M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_15_z_11_listopada_1928_roku,_s._435_„za_loty_bojowe_nad_nieprzyjacielem_czasie_wojny_1918–1920”-17] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem czasie wojny 1918–1920”.

[18] Janusz Kędzierski, Kossowski Jerzy, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom XIV/2, zeszyt 62, Polska Akademia Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków 1969, s. 315.

[19] Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208).

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[1]