Wikipedia

Josua Tuisova

fidżyjski rugbysta (rugby union)

Josua Tuisova (ur. 4 lutego 1994 r. w Votui w prowincji Ba[1][5][6]) – fidżyjski rugbysta występujący na pozycji środkowego albo skrzydłowego[5]. Reprezentant kraju w odmianach siedmio- i piętnastoosobowej, złoty medalista olimpijski z Rio de Janeiro, uczestnik pucharu świata „siódemek” i dwukrotny – „piętnastek”.

Ilustracja
Tuisova w 2017
Pełne imię i nazwisko

Josua Tuisova Ratulevu[1]

Data i miejsce urodzenia

4 lutego 1994
Votua

Wzrost

181 cm[2]

Masa ciała

113 kg[2]

Rugby union
Pozycja

środkowy ataku, skrzydłowy

Kariera juniorska
Lata Zespół
–2013 Westfield Barbarians
Kariera seniorska
Lata Zespół Wyst. (Pkt.)
2013–2019 Tulon[3] 96 (205)
2019–2023 Lyon[3] 58 (130)
2023– Racing 92 0 (0)
Reprezentacja narodowa[a]
rugby union
Lata Reprezentacja Wyst. (Pkt.)
2017–  Fidżi[4] 24 (55)
rugby 7
Lata Reprezentacja Turn. (Pkt.)
2013–2018  Fidżi
  1. ↑ Mecze i punkty w reprez. akt. w dniu 15 października 2023 r.

Ze względu na styl gry nazywany „The Human Bulldozer” (Ludzki Buldożer)[5] oraz „The Bus” (Autobus)[7][8].

Młodość edytuj

Tuisova zaczął grać w rugby w szkole, w wieku 9 lat[9]. W 2010 roku, w siódmej klasie przerwał naukę i dołączył do swojego ojca na plantacji trzciny cukrowej[9][10][11]. Uprawianie sportu kontynuował wówczas na poziomie czysto amatorskim, wśród przyjaciół, w rozgrywkach wiejskich klubów (FSC Eagles z Votui). Inspiracją, by osiągnąć sukces sportowy był dla niego starszy brat Pio rywalizujący już wówczas w rozgrywkach rugby 7 na całej wyspie[10][11][12]. W późniejszym okresie Josua podjął naukę w szkole zawodowej Ratu Navula Collage, do czego namówił go trener szkolnej drużyny rugby, oferując mu miejsce w zespole[6][9][10].

W młodości jego sportowym idolem był reprezentant Fidżi Vereniki Goneva[9].

Kariera klubowa edytuj

Fidżyjczyk został zauważony przez skautów francuskiego RC Toulon, gdy grał dla miejscowej drużyny rugby 7 Westfield Barbarians[6][12]. W lipcu 2013 roku przeniósł się do zespołu z Lazurowego Wybrzeża[6]. Już na starcie swojej kariery w Europie wywarł duże wrażenie na sztabie szkoleniowym, skutkiem czego po rozegraniu zaledwie sześciu spotkań w Top 14 w listopadzie 2013 roku podpisał nowy, dwuletni kontrakt młodzieżowy (U-23)[13]. W swoim pierwszym sezonie w Tulonie Tuisova sięgnął po mistrzostwo kraju[14] oraz Europejski Puchar Mistrzów[15]. W debiutanckim sezonie w pierwszej drużynie rozegrał 13 meczów, zdobywając w nich jedno przyłożenie (przeciw Aviron Bayonnais)[3]. Jesienią 2014 roku wystąpił w towarzyskim meczu francuskiego Barbarian Rugby Club przeciwko reprezentacji Namibii[16].

Kilkakrotnie przedłużał kontrakt z Tulonem[17][18], ostatecznie pozostając w klubie do 2019 roku[19]. W tym czasie w 118 meczach zdobył 45 przyłożeń (w tym 12 w sezonie 2015/2016 oraz 13 w sezonie 2017/2018, z czego 10 w lidze)[3]. W 2015 roku ponownie zdobył Europejski Puchar Mistrzów[20]. W 2018 otrzymał nominację do nagrody EPCR dla najlepszego zawodnika w Europie[21][22]. Także w 2018 roku w barwach Barbarian F.C. mierzył się z reprezentacją Anglii[23].

Po opuszczeniu Tulonu, w 2019 roku dołączył do Lyon Olympique Universitaire, gdzie podpisał czteroletni kontrakt[19]. Z zespołem LOU w 2022 roku sięgnął po European Rugby Challenge Cup, w finale pokonując RC Toulon[24]. W barwach Lyonu wystąpił w 72 meczach (58 ligowych), zdobywając w nich 26 przyłożeń. Spośród nich aż 14 zanotował w sezonie 2020/2021[3].

Już w 2022 roku Tuisova ogłosił, że po zakończeniu dotychczasowego kontraktu przeniesie się do podparyskiego Racing 92. Miał tam zastąpić Virimiego Vakatawę, który ze względów zdrowotnych ogłosił przedwczesne zakończenie kariery[25]. Do nowego klubu miał dołączyć po Pucharze Świata w 2023 roku. W swoim ostatnim meczu turnieju Fidżyjczyk odniósł jednak stosunkowo poważną kontuzję kolana[26]. Uraz wymagał interwencji chirurgicznej i kilkumiesięcznej rekonwalescencji, która odsunęła w czasie jego debiut w nowych barwach[27].

Kariera reprezentacyjna edytuj

W reprezentacji w rugby 7 debiutował w 2013 roku podczas turnieju Wellington Sevens[2][5][12]. Występował w turniejach cyklu Sevens World Series[28]. Jego największym sukcesem było niewątpliwie zdobycie złotego medalu podczas Igrzysk Olimpijskich w Rio de Janeiro w 2016 roku po pokonaniu Wielkiej Brytanii 43:7[5][6][29]. Tuisova był jedną z gwiazd turnieju olimpijskiego[30] (zdobył pięć przyłożeń, mniej tylko od Carlina Islesa, znalazł się w „drużynie marzeń”)[31]. W 2018 roku powrócił do reprezentacji na wygrany turniej London Sevens[32][33]. Następnie brał udział w Pucharze Świata „siódemek” w San Francisco[34], gdzie Fidżyjczycy zajęli ostatecznie czwarte miejsce[35].

W czerwcu 2017 roku po raz pierwszy wystąpił w reprezentacji 15-osobowej, podczas rozgrywanego w Suvie spotkania ze Szkocją[1][5][6]. Mecz zakończył się wygraną gospodarzy 27:22[36]. Niedługo później brał udział w Pucharze Narodów Pacyfiku służącym za kwalifikacje do Pucharu Świata w 2019 roku[37]. W 2018 roku zdobył jedno z przyłożeń w historycznym meczu na Stade de France, w którym Fidżyjczycy po raz pierwszy w swojej historii pokonali reprezentację Francji[38].

W 2019 roku został powołany na Puchar Świata w Japonii[39]. Wystąpił we wszystkich czterech meczach grupowych, zdobywając w nich dwa przyłożenia (przeciw Gruzji i Walii)[3].

W 2023 roku Tuisova wystąpił w dwóch z trzech meczów wygranego przez Fidżi Pucharu Narodów Pacyfiku[3][40]. Później w tym samym roku znalazł się w składzie reprezentacji na rozgrywany we Francji Puchar Świata[41]. Drużyna z Oceanii w fazie grupowej m.in. nieznacznie uległa Walii oraz pokonała Australię, a Tuisova w obu meczach zdobywał przyłożenia dla swojej drużyny. W spotkaniu z Australią został wybrany najlepszym graczem zawodów. Dla Fidżyjczyków było to pierwsze zwycięstwo nad tym rywalem od 1954 roku[42][43]. W fazie pucharowej reprezentanci Fidżi odpadli w ćwierćfinale po porażce z Anglią 24:30[44]. W spotkaniu tym Tuisova doznał kontuzji, która wykluczyła go z gry na dłuższy czas[26].

Statystyki edytuj

Stan na dzień 15 października 2023 r.[3][37]

Występy na arenie międzynarodowej
Drużyna narodowa Rok Mecze Punkty
  Fidżi 2017 5 0
2018 2 10
2019 5 20
2020 1 5
2021 3 5
2022 1 0
2023 7 15
Suma 24 55
Przyłożenia na arenie międzynarodowej
Lp. Data Przeciwnik Rozgrywki
1. 17.11.2018   Urugwaj mecz testowy
2. 24.11.2018   Francja mecz testowy
3. 3.08.2019   Kanada Puchar Narodów Pacyfiku 2019
4. 31.08.2019   Tonga mecz testowy
5. 3.10.2019   Gruzja Puchar Świata w Rugby 2019
6. 9.10.2019   Walia Puchar Świata w Rugby 2019
7. 5.12.2020   Gruzja mecz testowy
8. 6.11.2021   Hiszpania mecz testowy
9. 22.07.2023   Tonga Puchar Narodów Pacyfiku 2023
10. 10.09.2023   Walia Puchar Świata w Rugby 2023
11. 17.09.2023   Australia Puchar Świata w Rugby 2023

Życie osobiste edytuj

Jest najmłodszym synem Isikeliego Ratulevu[8][30][45] i Luisy Vodo Ratulevu[10]. Rugbystami zostali także jego brat Pio Tuwai, reprezentant Fidżi w rugby 7[5] oraz przyrodni brat Filipo Nakosi, reprezentant kraju w odmianie 15-osobowej, z którym Josua wspólnie występował w Tulonie[5][12][18].

Josua początkowo związany był z Katariną Ladoge Ramoce, z którą miał syna Tito Micgabrapha Donzela Ratulevu. Chłopiec po przewlekłej chorobie zmarł w wieku 7 lat w październiku 2023 roku. Tuisova nie uczestniczył w jego pogrzebie z uwagi na udział w tym czasie w Pucharze Świata we Francji[45][46].

W czerwcu 2017 roku Tuisova poślubił Tarusilę Voliwę Ravouvou. Rok po rejestracji związku w urzędzie odprawiono tradycyjną ceremonię ślubną. W międzyczasie para doczekała się syna, którego nazwano Timoci Eligah Ratulevu Tuisova[7][47].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Josua Tuisova Ratulevu [online], ESPN Scrum [dostęp 2023-10-26] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-22] (ang.).
  2. ↑ a b c Josua Tuisova [online], Racing 92 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-26] (fr.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Josua Tuisova [online], all.rugby [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-24] (ang.).
  4. ↑ Josua Tuisova [online], Puchar Świata w Rugby 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-13] (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g h James Harrington, Who is Josua Tuisova? Ten facts about Fiji’s ‘Human Bulldozer’ [online], Rugby World, 15 sierpnia 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-26] (ang.).
  6. ↑ a b c d e f Josua Tuisova [online], Fiji Rugby Union [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-27] (ang.).
  7. ↑ a b Maciu Malo, New mission [online], The Fiji Times, 7 czerwca 2018 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-11] (ang.).
  8. ↑ a b Navnesh Reddy, ‘Bus express’ … Dad happy with Tuisova’s achievement [online], The Fiji Times, 29 września 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-12] (ang.).
  9. ↑ a b c d #Entretien. Josua Tuisova : « Je préfère faire la passe et faire marquer mes coéquipiers » [online], Lyon OU, 19 marca 2021 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-26] (fr.).
  10. ↑ a b c d Maciu Malo, Tuisova’s secret recipe: It’s mum and dad [online], The Fiji Times, 17 lipca 2018 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-27] (ang.).
  11. ↑ a b Living the dream [online], The Fiji Times, 11 sierpnia 2016 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-11] (pol.).
  12. ↑ a b c d Only the best: Tuisova, fijilive.com, 25 stycznia 2013 [zarchiwizowane 2016-06-02] (ang.).
  13. ↑ Tuisova et Chiocci prolongent [online], RC Toulonnais, 13 listopada 2013 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-19] (fr.).
  14. ↑ Laurent Bedout, Finale Top 14, RCT-CO (18-10) - Toulon, le fantastique doublé [online], Rugbyrama, 31 maja 2014 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2014-06-02] (fr.).
  15. ↑ Toulon retain the ultimate prize, European Professional Club Rugby, 24 maja 2014 [zarchiwizowane 2014-10-16] (ang.).
  16. ↑ Clément Suman, Barbarians - Namibie : La composition des Baabaas dévoilée [online], lerugbynistere.fr, 13 listopada 2014 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-26] (fr.).
  17. ↑ Josua Tuisova prolonge 3 ans ! [online], RC Toulonnais, 27 maja 2015 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-15] (fr.).
  18. ↑ a b Josua Tuisova prolonge, son frère Filipo Nakosi s'engage avec le RCT ! [online], RC Toulonnais, 9 listopada 2016 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-21] (fr.).
  19. ↑ a b #OFFICIEL. Josua Tuisova est Lyonnais, Lyon OU, 18 czerwca 2019 [zarchiwizowane 2020-11-07] (fr.).
  20. ↑ Eddie Butler, Toulon beat Clermont Auvergne to win first European Rugby Champions Cup [online], The Observer, The Guardian, 2 maja 2015 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2022-10-23] (ang.).
  21. ↑ EPCR European Player of the Year nominee #14 - Josua Tuisova (RC Toulon) [online], European Professional Club Rugby, 2018 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-26].
  22. ↑ Four Irish players nominated for EPCR European Player of the Year [online], Sky Sports, 24 stycznia 2018 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-31] (ang.).
  23. ↑ England v Barbarians: Chris Ashton hat-trick inspires Baa-Baas to victory [online], BBC Sport, 27 maja 2018 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-10] (ang.).
  24. ↑ Superb Lyon storm to EPCR Challenge Cup triumph, European Professional Club Rugby, 27 maja 2022 [zarchiwizowane 2022-08-16] (ang.).
  25. ↑ Josua Tuisova rejoint le Racing 92 à partir de la saison 2023.2024 [online], Racing 92, 31 października 2022 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-05-25] (fr.).
  26. ↑ a b Communique de Presse - Josua Tuisova [online], Racing 92, 17 października 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-24] (fr.).
  27. ↑ Communiqué de Presse - blessure Josua Tuisova [online], Racing 92, 19 października 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-19] (fr.).
  28. ↑ Paris. Fiji 7s [online], World Rugby [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-15] (ang.).
  29. ↑ Fiji create history with Olympic gold [online], World Rugby, 11 sierpnia 2016 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-15] (ang.).
  30. ↑ a b Rusiate Baleilevuka, Double celebration for Tuisova’s parents [online], fijivillage.com, 19 sierpnia 2016 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-26] (ang.).
  31. ↑ Isles top Try Scorer in Rio [online], americasrugbynews.com, 12 sierpnia 2016 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-14] (ang.).
  32. ↑ London. Fiji 7s [online], World Rugby [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-15] (ang.).
  33. ↑ Kate Rowan, London Sevens title broadens smile on faces of in-form Fiji [online], The Daily Telegraph, 3 czerwca 2018 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-18] (ang.).
  34. ↑ Fiji Airways Men’s 7s Rugby World Cup Sevens Team Announced [online], Fiji Rugby Union [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-15] (ang.).
  35. ↑ Sam Agars, Rugby World Cup Sevens 2018: Fiji blitzed in bronze final as New Zealand dominate England in Cup decider [online], The South China Morning Post, 23 lipca 2018 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-01] (ang.).
  36. ↑ Tom English [online], BBC Sport, 24 czerwca 2017 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-14] (ang.).
  37. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Josua Tuisova | Match list, ESPN Scrum [zarchiwizowane 2023-04-22] (ang.).
  38. ↑ Rugby - Fiji stun France with historic 21-14 win [online], Reuters, 24 listopada 2018 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-07] (ang.).
  39. ↑ Final 31-member Fiji Airways Flying Fijians squad confirmed for RWC 2019 [online], Fiji Rugby Union [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-03] (ang.).
  40. ↑ Fiji wins Pacific Nations Cup after easily handling 14-man Japan [online], Associated Press, 5 sierpnia 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-19] (ang.).
  41. ↑ Flying Fijians 33-member squad named for 2023 Rugby World Cup in France [online], Fiji Rugby Union [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-08-08] (ang.).
  42. ↑ WAL 32-26 FIJ: Wales hold on to edge Fiji in classic [online], World Rugby, Puchar świata w rugby union mężczyzn, 10 września 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-01] (ang.).
  43. ↑ AUS 15-22 FIJ: Fiji beat Australia for the first time in 69 years [online], World Rugby, Puchar świata w rugby union mężczyzn, 17 września 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-07] (ang.).
  44. ↑ ENG 30-24 FIJ: England end Fiji dreams in Marseille [online], World Rugby, Puchar świata w rugby union mężczyzn, 15 października 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-21] (ang.).
  45. ↑ a b Vijay Narayan, Iliana Biutu, Tuisova makes ultimate sacrifice after his son’s passing in Ba [online], fijivillage.com, 3 października 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-16] (ang.).
  46. ↑ Fiji star Tuisova misses son's funeral to stay with teammates [online], France 24, 3 października 2023 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-09] (ang.).
  47. ↑ Zanzeer Singht, It’s official, Tuisova marries Voliwa [online], The Fiji Times, 12 czerwca 2017 [dostęp 2023-11-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-10-28] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Josua_Tuisova&oldid=71867102”