Dialekt bawarski
Dialekt bawarski, język bawarski (boarisch, niem. Bairisch) – duża grupa gwar górnoniemieckich, klasyfikowana przez część językoznawców jako język odrębny od niemieckiego.
Obszar |
Górna Bawaria, Dolna Bawaria, Górny Palatynat, Południowy Vogtland, Austria (oprócz kraju związkowego Vorarlberg), Samnaun, Gryzonia, Prowincja Bolzano, Böhmerwald/Hinterer Bayerischer Wald | ||||
---|---|---|---|---|---|
Liczba mówiących |
ok. 14 mln[1] | ||||
Pismo/alfabet | |||||
Klasyfikacja genetyczna | |||||
| |||||
Status oficjalny | |||||
język urzędowy | Niemcy (landy – Bawaria), Austria (oprócz kraju związkowego Vorarlberg), Włochy – Alto Adige (Tyrol Południowy) | ||||
UNESCO | 2 wrażliwy↗ | ||||
Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||||
Kody języka | |||||
ISO 639-2 | gem | ||||
ISO 639-3 | bar | ||||
IETF | bar | ||||
Glottolog | bava1246 | ||||
Ethnologue | bar | ||||
WALS | gau, gba, gvi | ||||
SIL | BAR | ||||
Występowanie | |||||
Dialekt bawarski | |||||
W Wikipedii | |||||
| |||||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Jednakże potocznie, ze względu na fakt, że bawarski jest głównie językiem mówionym, zaś jego użytkownicy posługują się w piśmie niemczyzną standardową, traktowany jest często jako zespół gwar języka niemieckiego. Na obszarze zajmowanym przez gwary dialektu/języka bawarskiego występuje powszechna dyglosja – w mowie używana jest lokalna gwara bawarska/austriacka, zaś w piśmie standardowy język niemiecki. Wielu użytkowników, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, zazwyczaj nie ma okazji posługiwać się niemieckim w mowie, chociaż uczą się go w szkole.
W procesie historycznym dialekt bawarski rozprzestrzenił się również na obszar dzisiejszej Austrii, wobec czego niektórzy badacze preferują określenie „austriacko-bawarski”
Przykłady
edytujAustriacki | S’ Boarische is a Grubbm vô Dialektn im Sü(i)dn vôm daitschn Språchraum. |
---|---|
Bawarski | S’ Boarische is a Grubbm vo Dialekt im Sidn vom daitschn Språchraum. |
Niemiecki | Das Bairische ist eine Gruppe von Dialekten im Süden des deutschen Sprachraumes. |
Polski | Bawarski to grupa dialektów używanych na południu niemieckiego obszaru językowego. |
Austriacki | Serwas/Hawedèrè/Griaß Di, i bî da Pèda und kumm/kimm vô Minga. |
---|---|
Bawarski | Serwus/Habèderè/Griaß Di, i bin/bî da Pèda und kumm/kimm vo Minga. |
Niemiecki | Hallo, ich bin Peter und ich komme aus München. |
Polski | Cześć, jestem Piotr i pochodzę z Monachium. |
Austriacki | D’Lisa/'s-Liasl håd se an Hàxn brochn/brocha. |
---|---|
Bawarski | As Liasal håd se an Hàxn/Hàx brocha. |
Niemiecki | Lisa hat sich das Bein gebrochen. |
Polski | Lisa złamała sobie nogę. |
Austriacki | I hå/håb/hã/hò a Göid/Gòid gfundn. |
---|---|
Bawarski | I hå/håb a Gèid/Gòid/Göld gfundn/gfuna. |
Niemiecki | Ich habe Geld gefunden. |
Polski | Znalazłem pieniądze. |