Jurij Ołefirenko (1970)
Jurij Ołefirenko (ukr. Юрій Олефіренко), do 2016. Kirowohrad (ukr. Кіровоград) (U401) − średni okręt desantowy projektu 773 (w kodzie NATO: Polnocny-C) Marynarki Wojennej Ukrainy. Początkowo służył we Flocie Czarnomorskiej marynarki wojennej ZSRR pod oznaczeniem SDK-137, po czym został przekazany Ukrainie. W marcu 2014 r. został przejęty przez siły rosyjskie podczas kryzysu krymskiego, zwrócony w kwietniu tego roku.
.jpg) „Jurij Ołefirenko”, 2016 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Projekt | |
| Oznaczenie NATO |
Polnocny-C |
| Historia | |
| Stocznia | |
 MW ZSRR
| |
| Nazwa |
SDK-137 |
| Wejście do służby |
1971[1] |
| Siły Zbrojne WNP
| |
| Nazwa |
SDK-137 |
| Wejście do służby |
1991 |
| Wycofanie ze służby |
10 stycznia 1996[2] |
 Marynarka Wojenna Ukrainy
| |
| Nazwa |
Kirowohrad (1996) |
| Wejście do służby |
1996 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
920 t standardowa |
| Długość |
81 m |
| Szerokość |
9,3 m |
| Zanurzenie |
2,3 m |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne, 4400 KM, 2 śruby | |
| Prędkość |
16 w[1] |
| Zasięg |
3000 Mm przy prędkości 12 w[1] |
| Uzbrojenie | |
| 4 działka plot kalibru 30 mm AK-230 (2×II) 2 × 4-prowadnicowe wyrzutnie rakiet plot bliskiego zasięgu Strieła-3 (32 rakiety) 2 × 18-prowadnicowe wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych 140 mm WM-18 (90 pocisków)[1] | |
| Wyposażenie | |
| radar artyleryjski MR-104 Rys[1] | |
| Załoga |
41 (5 oficerów)[1] |
Historia edytuj
Okręt należał do okrętów projektu 773[a] (w kodzie NATO Polnocny-C), stanowiącego wariant rozwojowy licznej serii średnich okrętów desantowych zaprojektowanych w Polsce i budowanych głównie dla ZSRR, znanych w kodzie NATO jako typ Polnocny. Został zbudowany w 1971 roku w Stoczni Północnej w Gdańsku jako okręt numer 2 projektu 773[1].
Okręty desantowe proj. 773 dysponują ładownią o długości 38 m, szerokości 5,3 m i wysokości 3,8 m, dostępną przez furtę i rampę dziobową[1]. Mogą transportować 5 czołgów podstawowych lub 10 mniejszych pojazdów i w obu wariantach do 180 żołnierzy[1].
Okręt wszedł do służby w radzieckiej, a następnie rosyjskiej Flocie Czarnomorskiej, pod oznaczeniem SDK-137 (ros. СДК-137, od sriednij diesantnyj korabl - średni okręt desantowy). W 1990 roku okręty tego projektu zostały przeklasyfikowane na małe okręty desantowe (skrót MDK), lecz z zachowaniem poprzednich oznaczeń literowyo-cyfrowych[1]. W kwietniu 1991 roku SDK-137 został wycofany do rezerwy[1]. Po rozpadzie ZSRR status Floty Czarnomorskiej był niejasny i wchodziła ona początkowo w skład Sił Zbrojnych Wspólnoty Niepodległych Państw. 10 stycznia 1996 okręt został wycofany ze składu Floty Czarnomorskiej i przydzielony Ukrainie[2]. Według innych źródeł został przekazany w Odessie w kwietniu 1996[1].
Służba na Ukrainie edytuj
_Kirovohrad.png)
W służbie ukraińskiej okręt otrzymał nazwę "Kirowohrad", od dawnej nazwy miasta Kropywnycki. Otrzymał następnie numer burtowy U401. Wchodził w skład 5. Brygady Okrętów. Był jednym z dwóch ukraińskich okrętów desantowych (drugim był większy "Kostiantyn Olszanśkyj").
Uczestniczył w licznych ćwiczeniach międzynarodowych, m.in. z marynarkami państw NATO.
Podczas kryzysu krymskiego, "Kirowohrad" został 6 marca 2014 r. razem z 5 innymi okrętami[b] zablokowany w krymskiej bazie marynarki wojennej na jeziorze Donuzław przez Rosjan, którzy zablokowali wyjście z jeziora na morze przez zatopienie starych okrętów, w tym krążownika "Oczakow"[3]. Po upływie terminu ultimatum dotyczącego poddania okrętów, 21 marca 2014 r. okręt poddał się siłom rosyjskim (wraz z trałowcem "Czernihiw")[4]. Dowódca okrętu komandor porucznik Władimir Chromczenkow przeszedł następnie na służbę rosyjską (został dowódcą okrętu desantowego „Saratow”)[5].
19 kwietnia 2014 "Kirowohrad" wraz z kilkoma mniejszymi okrętami został zwrócony Ukrainie i przeszedł z jeziora Donuzław do Odessy[c]. W 2016 roku w ramach derusyfikacji przemianowano miasto Kirowohrad na Kropywnycki (nosiło imię działacza komunistycznego Siergieja Kirowa) i zmieniono także nazwę okrętu, którą otrzymał ku czci Jurija Ołefirenki (oficera radzieckiego, który przez cztery lata walczył w Afganistanie, potem oficera ukraińskiego, który w latach 2007-09 ponownie pełnił służbę w Afganistanie w składzie litewskiego kontyngentu NATO jako dowódca ukraińskiego oddziału wywiadu wojskowego, od 2010 w stanie spoczynku, w 2014 roku po rozpoczęciu wojny w Donbasie powrócił na ochotnika do służby w armii ukraińskiej, w 2015 roku zginął w czasie walk i pochowany został w Kirowohradzie).
Za działania podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej został nagrodzony 23 czerwca 2022 roku przez prezydenta Wołodymyra Zełenskiego odznaką „Za męstwo i odwagę" (dekret numer 434/2022)[6].
Uwagi edytuj
- ↑ Projekt 773 według szczegółowej publikacji Apalkow 2007 ↓, s. 41. W części publikacji SDK-137/„Kirowohrad” zaliczany jest mylnie do projektu 771 (Polnocny-B) (m.in. A.S. Pawłow, Wojennyje korabli Rossii 1997-1998 g., Jakuck, 1997, s. 145), lecz zdjęcia potwierdzają, że jest to okręt projektu 773.
- ↑ Razem z nim zablokowano okręt desantowy "Kostiantyn Olszanśkyj", korwetę "Winnica", trałowce "Czerkasy", "Czernihiw", "Gieniczesk" i kuter "Fieodosija".
- ↑ Razem z nim, korweta "Winnica", kuter artyleryjski "Cherson", holowniki "Kowel" i "Nowoozierne", zbiornikowiec "Horływka". Сім українських кораблів вийшли з розблокованої бухти Донузлав і прямують до порту Одеси w serwisie unian.ua, 19 kwietnia 2014
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Apalkow 2007 ↓, s. 38-41
- ↑ a b A.S. Pawłow, Wojennyje korabli Rossii 1997-1998 g., Jakuck, 1997, s.145
- ↑ Российские военные затопили четвертый корабль в Крыму w serwisie liga.net (data 13-3-2014) (ros.) [dostęp 24-3-2014]
- ↑ "Черкаси" зайняли оборону в Донузлаві. "Кіровоград", "Чернігів" здалися w serwisie ipress.ua (data 21-3-2014) (ukr.) [dostęp 28-3-2014]
- ↑ Kristina Malikowa: Командирами российских десантных кораблей оказались предатели Украины. Dnepr Express, 24 marca 2022. (ros.).
- ↑ Ukraiński okręt zbudowany w Polsce ostrzelał rosyjskie pozycje [online], defence24.pl [dostęp 2022-11-03] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Sprawocznik. Tom IV. Diesantnyje i minno-tralnyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2007. ISBN 978-5-8172-0135-2. (ros.).