Kobyla Góra (województwo wielkopolskie)

wieś w województwie wielkopolskim

Kobyla Góra (niem. Kobylagora) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrzeszowskim, w gminie Kobyla Góra, ok. 10 km na zachód od Ostrzeszowa i ok. 35 km na południowy zachód od Ostrowa Wielkopolskiego.

Kobyla Góra
wieś
Ilustracja
Centrum wsi Kobyla Góra
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

ostrzeszowski

Gmina

Kobyla Góra

Wysokość

202 m n.p.m.

Liczba ludności 

ok. 2000

Strefa numeracyjna

62

Kod pocztowy

63-507[2]

Tablice rejestracyjne

POT

SIMC

0200035

Położenie na mapie gminy Kobyla Góra
Mapa konturowa gminy Kobyla Góra, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kobyla Góra”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kobyla Góra”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kobyla Góra”
Położenie na mapie powiatu ostrzeszowskiego
Mapa konturowa powiatu ostrzeszowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kobyla Góra”
Ziemia51°22′43″N 17°50′18″E/51,378611 17,838333[1]

Miejscowość jest siedzibą gminy Kobyla Góra.

Kobyla Góra uzyskała lokację miejską przed 1428 rokiem, zdegradowana przed 1900 rokiem[3].

Jest to wieś o charakterze miejskim. Znajduje się tu ośrodek wypoczynkowy, kemping, niewielki zbiornik wodny, zajazd. Punkt wypadowy na Wzgórza Ostrzeszowskie. Położona na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska.

Miastem partnerskim Kobylej Góry jest niemieckie Kirchenlamitz.

W 1295 w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis miejscowość wymieniona jest jako Cobilagora i Kobylagora[4]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Kobelgura[5].

Części wsi

edytuj
Integralne części wsi Kobyla Góra[6][7]
SIMC Nazwa Rodzaj
0200041 Lipnik część wsi
0200058 Onufry część wsi
0200064 Pustki część wsi
0200070 Sójka część wsi
0200087 Trzy Kamienie część wsi
0200093 Wesoła część wsi

Historia

edytuj
  • Kobyla Góra była pierwszy raz wzmiankowana w 1387 roku, w dokumentach z czasów króla Władysława Jagiełły.
  • Prawa miejskie osada posiadała od XV do XIX wieku, czego dowodem jest zachowana do dziś zabudowa rynku o miejskim charakterze.
  • Oprócz produkcji rolniczej działalność gospodarcza opierała się na siedmiu młynach, usytuowanych na rzece Meresznicy.
  • Z początkiem XVI wieku, Kobyla Góra otrzymała przywilej organizowania jarmarków, od króla Zygmunta Starego, oraz w końcu XVI wieku od króla Zygmunta III Wazy.
  • W końcu stycznia 1793 roku, w wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej, Kobyla Góra znalazła się w granicach państwa pruskiego, gdzie utraciła status miasta. Stan ten utrzymał się aż do 1918 roku, z wyjątkiem okresu Księstwa Warszawskiego (od 1807 do 1815 roku).
  • W okresie zaborów dla Kobylej Góry bardzo ważny był handel. Mimo że w 1793 roku mieszkańcy zrzekli się praw miejskich, to nadal mogli korzystać z możliwości organizacji targów.
  • Ważnym wydarzeniem, które ułatwiło kontakty handlowe, było otwarcie w 1860 roku szosy z Ostrzeszowa, przez Kobylą Górę do Sycowa i dalej do Wrocławia.
  • Po powstaniu listopadowym władze pruskie ustanowiły w Kobylej Górze Komisariat Obwodowy, celem osłabienia pozycji szlachty polskiej. Stan ten utrzymał się aż do końca panowania zaborcy.
  • W 1848 roku, podczas Wiosny Ludów, w Kobylej Górze miał miejsce bunt chłopów.
  • Do II poł. XIX w. Kobyla Góra była miejscowością o licznej społeczności żydowskiej. Jeszcze w latach 70. XIX w. Żydzi stanowili 45% z 359 mieszkańców.
  • Intensywna emigracja Żydów z Wielkopolski w II poł. XIX w. zmieniła krajobraz etniczny Kobylej Góry. W 1905 liczyła ona 455 mieszkańców, z czego 62% stanowili Polacy, 21% Niemcy i 17% Żydzi. Katolicy stanowili 56% ludności, protestanci 27%.
  • W 1908, w ramach prowadzonej w prowincji poznańskiej polityki germanizacyjnej, administracja pruska zmieniła oficjalną nazwę miejscowości z Kobylagora na Heideberg. Nazwa ta utrzymała się do przejęcia władzy przez Polaków w 1919.
  • Po 1918 roku, powiat ostrzeszowski został objęty powstaniem wielkopolskim; nie ominęło ono również Kobylej Góry. Sformowane wówczas przez Polaków straże ludowe prowadziły zaciekłe walki z niemieckim Grenzschutzem. W decydujący sposób na przebieg kampanii wpłynęła bitwa pod Ligotą 15 stycznia 1919 roku, wygrana przez powstańców.
  • W 1920, na mocy traktatu wersalskiego, miejscowość wraz z większością historycznej Wielkopolski została włączona w skład Rzeczypospolitej Polskiej. Nastąpił odpływ dużej części ludności niemieckiej oraz żydowskiej do Niemiec.
  • W 1939 roku miało dojść do połączenia wsi Kobyla Góra i Góry, co było spowodowane małą ilością mieszkańców obu wsi sołeckich (do Kobylej Góry należało wówczas 48 domów). Do połączenia nie doszło z powodu sprzeciwu wojewody poznańskiego. W 1942 roku okupanci niemieccy wprowadzili dla miejscowości kolejno nazwy hitlerowskie Haideberg i Heideberg. Podczas okupacji Niemcy połączyli wioski.

Zabytki

edytuj
 
Cmentarz żydowski

Osoby związane z Kobylą Górą

edytuj

Przez miejscowość przepływa rzeka Meresznica, na której w 1978 roku rozpoczęto budowę zapory, która zakończyła się w 1983 roku. Powstały zbiornik - Blewązka, o podłużnym, trójkątnym kształcie, ma powierzchnię 17 hektarów, długość około 900 metrów, a szerokość w najszerszym miejscu - 520 metrów. Jest to popularne miejsce wypoczynku i ośrodek sportów wodnych. W okolicy, oraz nad samym zalewem znajdują się liczne pensjonaty i gospodarstwa agroturystyczne[8].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 54933
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 491, 492 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 40-41.
  4. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
  5. Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 177. ISBN 978-83-910595-2-4.
  6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  8. Tomasz Wojciechowski: Kobyla Góra: ubywa wody w zbiorniku na Meresznicy. wlkp24.info. [dostęp 2015-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)]. (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj