Korwety typu Contraamiral Eustațiu Sebastian
Korwety typu Contraamiral Eustațiu Sebastian (w kodzie NATO Tetal-II, Modified/Improved Tetal) – seria dwóch korwet marynarki wojennej Rumunii, zbudowanych w Rumunii pod koniec XX wieku. Klasyfikowane pierwotnie jako fregaty.
![]() „Contraamiral Eustațiu Sebastian” | |
Kraj budowy | |
---|---|
Użytkownicy | |
Stocznia |
Șantierul 2 Mai, Mangalia |
Wejście do służby |
1989–1997 |
Zbudowane okręty |
2 |
Dane taktyczno-techniczne | |
Wyporność |
1480 t (standardowa) |
Długość |
92,34 m |
Szerokość |
11,41 m |
Zanurzenie |
3,16 m |
Napęd |
4 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 13 140 KM, 4 śruby |
Prędkość |
23,4 w. |
Zasięg |
1100 Mm przy 11 w. |
Załoga |
91 |
Uzbrojenie |
• 1 armata uniwersalna 76 mm AK-176 |
Wyposażenie lotnicze |
1 śmigłowiec IAR-316B (możliwość bazowania) |
Okręty mają wyporność około 1500 ton, napędzane są silnikami wysokoprężnymi pozwalającymi na rozwijanie prędkości 23,4 węzła. Ich uzbrojenie stanowi armata uniwersalna kalibru 76 mm AK-176, działka przeciwlotnicze i przeciwrakietowe kalibru 30 mm, wyrzutnie torped i rakietowych bomb głębinowych. Nie są uzbrojone w rakiety. Może na nich bazować śmigłowiec.
Historia
edytujRządzący Rumuńską Republiką Ludową komunistyczny dyktator Nicolae Ceaușescu dążył do możliwie dużej samodzielności kraju w ramach bloku wschodniego i rozwijania jego przemysłu, co przejawiało się w uruchomieniu w latach 70. XX wieku programu budowy okrętów własnych projektów zamiast kupowania ich od ZSRR. Okręty wyposażane były jednak nadal w radzieckie systemy uzbrojenia i elektroniki, z braku możliwości opracowania ich samemu ani uzyskania z innych państw[1]. Praktyką ZSRR było natomiast udostępnianie sojusznikom słabszych i mniej nowoczesnych systemów, niż używane przez własną marynarkę[1]. Pierwszymi większymi okrętami zbudowanymi w Rumunii były lekkie fregaty przeznaczone do zwalczania okrętów podwodnych typu Amiral Petre Bărbuneanu, określonego w kodzie NATO jako Tetal, wchodzące do służby od 1983 roku[1]. Ich uzbrojenie składało się tylko z artylerii, torped i rakietowych bomb głębinowych, natomiast ich możliwości w zakresie walki z okrętami podwodnymi ograniczał brak śmigłowca pokładowego[2]. Planowano budowę ośmiu okrętów, lecz ograniczono serię do czterech, oddanych do służby do 1987 roku, na korzyść opracowania ulepszonego typu[3]. Przy zachowaniu podobnego kadłuba i takiego samego układu napędowego, przeprojektowano całkowicie nadbudówki i zastosowano nowsze systemy uzbrojenia[4]. Najistotniejszą zmianą było wyposażenie w lądowisko dla śmigłowca IAR-316B (licencyjny francuski Aérospatiale Alouette III)[4]. W kodzie NATO nowe okręty nazwano Modified Tetal (zmodyfikowany Tetal), Improved Tetal (ulepszony Tetal) lub Tetal II[a]. Podobnie jak poprzednie, okręty budowano w stoczni marynarki w Mangalii[5].
Stępkę pod budowę prototypowego okrętu „Contraamiral Eustațiu Sebastian”[6] (w skrócie „CAm. Sebastian”) położono w 1987 roku[7]. Okręt wodowano 12 kwietnia 1988 roku[b]. Wcielono go do służby według różnych źródeł 7 października lub 30 grudnia 1989 roku[c]. Drugim i ostatnim okrętem był „Contraamiral Horia Macellariu”[8]. Jego budowę wstrzymano w latach 1993–1994 w związku z kryzysem ekonomicznym, po czym wszedł on do służby 29 września 1997 roku[7]. Początkowo okręty klasyfikowane były jako fregaty, a w 2003 roku przeklasyfikowano je na korwety[9].
Okręty
edytujNazwa okrętu (nr burtowy) | Położenie stępki | Wodowanie | Wejście do służby |
---|---|---|---|
Contraamiral Eustațiu Sebastian (264) | 1987 | 12 kwietnia 1988[b] | 7 października 1989[c] |
Contraamiral Horia Macellariu (265) | bd. | 15 maja 1994[10] | 29 września 1997[10] |
Opis
edytujOpis ogólny i architektura
edytujOkręty mają kadłub gładkopokładowy, z niewielkim wzniosem pokładu w kierunku dziobu. Dziobnica jest prosta o umiarkowanym wychyleniu; dziób silnie się rozchyla ku górze, z zaokrąglonym zakończeniem pokładu w rzucie z góry[11]. Na pokładzie dziobowym umieszczona jest wieża armaty AK-176. Za nią, całe śródokręcie zajmuje nadbudowa, której prawie pionowe ściany stanowią przedłużenie burt[11]. Na piętrze w jej przedniej części umieszczone są wyrzutnie rakietowych bomb głębinowych, a dalej nadbudowa wznosi się na wysokość drugiej kondygnacji i stanowi podstawę nadbudówki dziobowej z oszklonym pomostem dowodzenia[11]. Za nadbudówką blisko środka długości okrętów znajduje się pojedynczy maszt kratownicowy, a dalej, w rufowej części śródokręcia szeroki niski komin o prostokątnym przekroju, który kryje wyloty spalin z silników[4]. Zastosowanie komina oraz forma nadbudowy zdecydowanie odróżnia okręty od wcześniejszych korwet typu Tetal, które miały klasyczne wąskie piętrowe nadbudówki i wyloty spalin w burtach[7]. Po bokach komina na pokładzie górnym umieszczone są obrotowe wyrzutnie torpedowe, w wycięciach nadbudowy[10]. Cały pokład rufowy, prostokątny w obrysie z góry, sięgający na około ¼ długości okrętu, zajmuje lądowisko dla śmigłowca i urządzenia cumownicze w skrajnej rufowej części. Rufa jest pawężowa[11]. Okręty nie mają gruszki dziobowej, a przy prędkości maksymalnej generują wysokie fale w części dziobowej, co uważane jest za objaw niedopracowanych linii kadłuba[7].
W literaturze spotyka się różne dane co do wyporności, w tym wyporność standardową 1480 ton i pełną od 1500 do 1800 ton[d]. Długość całkowita wynosi 92,34 m, szerokość 11,41 m, a zanurzenie 3,16 m[6][e].
Załoga okrętów według marynarki rumuńskiej liczy 91 osób[8]. W literaturze spotyka się także inne dane, jak 77, 85 lub 95 ludzi[f]
Uzbrojenie
edytujUzbrojenie artyleryjskie składa się z pojedynczej automatycznej armaty uniwersalnej kalibru 76,2 mm AK-176 w wieży na pokładzie dziobowym[2]. Szybkostrzelność wynosi do 120 strz./min, a masa pocisku 5,9 kg[10]. Zestaw obrony bezpośredniej tworzą dwa kierowane radarowo sześciolufowe działka plot. kalibru 30 mm AK-630 systemu Gatlinga[12]. Uzupełniają je dwa sześciolufowe działka plot. kalibru 30 mm uproszczonego modelu AK-306[12]. Działka AK-630 są umieszczone na nadbudówce po obu stronach masztu, a działka AK-306 po obu stronach z tyłu komina[10]. Działka obu modeli mają szybkostrzelność do 3000 strz./min i zasięg do 2 km[10]. Ogniem artylerii kieruje radar Wympieł[12].
Broń podwodną stanowią cztery wyrzutnie torpedowe DTA-53-1124 kalibru 533 mm w dwóch dwururowych obrotowych aparatach[12][2]. Umieszczone są na pokładzie górnym na burtach w części rufowej w wycięciach nadbudowy[10]. Okręty zabierały cztery radzieckie torpedy 53-65K, samonaprowadzające się w śladzie torowym, o zasięgu do 25 km i masie głowicy 300 kg[12][10]. Marynarka rumuńska podaje, że wyrzutnie służą do wystrzeliwania torped przeciw okrętom podwodnym[8]. Strzelaniem torpedowym kieruje radziecki system Buria[12].
Do zwalczania okrętów podwodnych służą dwie dwunastoprowadnicowe wyrzutnie rakietowych bomb głębinowych RBU-6000, o donośności do 6000 m, umieszczone na piętrze nadbudowy dziobowej przed sterówką[4]. Fregaty przenoszą zapas 64 rakietowych bomb głębinowych RGB-60[12].
Możliwości zwalczania okrętów podwodnych zwiększa możliwość bazowania śmigłowca IAR-316B, z lądowiskiem na rufie (licencyjny francuski Aérospatiale Alouette III)[2]. Okręty nie posiadają jednak hangaru i są przystosowane jedynie do czasowego bazowania na nich śmigłowca[2].
Sensory i wyposażenie
edytujWyposażenie radioelektroniczne składało się z systemów produkcji radzieckiej, przestarzałych już w chwili wejścia do służby[2]. Stanowi je przede wszystkim radar dozoru ogólnego MR-302[2]. Jego maksymalny zasięg określany jest na 98 km w stosunku do celów powietrznych i 30 km w stosunku do okrętów[13]. Antena umieszczona była na szczycie masztu[10]. Okręty wyposażone były ponadto w radar artyleryjski Wympieł, umieszczony na dachu nadbudówki dziobowej[12][10]. Do celów nawigacyjnych służył radar Najada[12].
Do wykrywania okrętów podwodnych służyła stacja hydrolokacyjna średniej częstotliwości MG-322 z anteną w opływce podkilowej[2]. Wyposażenie stanowił ponadto system rozpoznania radiotechnicznego SM-2 (w kodzie NATO Watch Dog) oraz system identyfikacji swój-obcy[2]. Do walki radioelektronicznej służą dwie wyrzutnie celów pozornych PK-16, umieszczone po obu stronach komina[10].
Napęd
edytujNapęd stanowią cztery silniki wysokoprężne 61D[6]. Ich moc wynosi po 3285 KM (łącznie 13 140 KM)[8][g]. Silniki napędzają cztery śruby, w tym zewnętrzne o zmiennym skoku, a środkowe o stałym[2]. Siłownię zachowano z poprzedniego typu korwet, w którym silniki umieszczone w przedniej maszynowni napędzają zewnętrzne śruby, a w tylnej – wewnętrzne[6]. Takie rozwiązanie napędu, z silnikami napędzającymi osobne śruby, nie było optymalne, lecz zostało wymuszone zapewne z uwagi na dostępność silników przy braku odpowiednich przekładni[2][h].
Napęd zapewnia osiąganie prędkości maksymalnej 23,4 węzła[6][8]. Prędkość ekonomiczna wynosi 19 węzłów[2]. Zasięg pływania z prędkością 11 węzłów wynosi 1100 mil morskich[6].
Służba
edytujPierwszy z okrętów wszedł do służby pod koniec 1989 roku, równolegle z odprężeniem po zimnej wojnie, obaleniem komunizmu i przemianami politycznymi w Rumunii, prowadzącymi do wprowadzenia demokracji i integracji kraju z Zachodem, a drugi dołączył do niego w 1997 roku[7]. Obie fregaty brały udział od połowy lat 90. w międzynarodowych ćwiczeniach na Morzu Czarnym z państwami regionu oraz sojuszu NATO w ramach programu Partnerstwo dla Pokoju[7]. Wchodziły w skład 79 Dywizjonu Fregat, a od 3 sierpnia 1998 roku 50 Dywizjonu Fregat, przemianowanego 25 listopada 2003 roku na 50 Dywizjon Korwet (Divizionul 50 Corvete), co wiązało się ze zmianą klasyfikacji okrętów[9]. W latach 2001–2013 uczestniczyły też w rejsach międzynarodowego zespołu okrętów państw czarnomorskich BLACKSEAFOR[14].
Zobacz też
edytuj- Porównywalne okręty z tego samego okresu:
- ORP „Kaszub” (Polska)
- Korwety projektu 1124 (ZSRR)
- Korwety projektu 133 (NRD)
- Korwety typu Baptista de Andrade (Portugalia)
- Korwety rakietowe typu D’Estienne d’Orves (Francja)
Uwagi
edytuj- ↑ Modified Tetal według Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995 1995 ↓, s. 325 lub w skrócie Mod Tetal (Pietlewannyj 2009 ↓, s. 165), Improved Tetal według Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 668, Tetal II według Zabłockij 2004 ↓, s. 73.
- ↑ a b Wodowanie 12 kwietnia 1988 roku według Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 668, natomiast Pietlewannyj 2009 ↓, s. 165 podaje 1 stycznia 1988 roku, co budzi wątpliwości, gdyż dla czterech korwet typu Tetal także podaje daty 1 stycznia. Większość publikacji podaje sam rok.
- ↑ a b Według Zabłockij 2004 ↓, s. 76 źródła rumuńskie podają 7 października 1989, natomiast według Pietlewannyj 2009 ↓, s. 165, Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995 1995 ↓, s. 325 i Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 668 – 30 grudnia 1989.
- ↑ Pietlewannyj 2009 ↓, s. 165 podaje wyporność standardową 1480 ton i pełną 1600 ton, Zabłockij 2004 ↓, s. 74 wyporność 1800 ton (bez bliższego określenia), Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 668 wyporność pełną 1524 ton, a w wcześniejszych rocznikach jej równowartość: 1500 ts (Jane’s Fighting Ships 1996–97 ↓, s. 538). Marynarka rumuńska podaje na stronie internetowej wyporność pełną 1385 ton, co budzi wątpliwości, gdyż taka sama wartość jest podana dla poprzedniego typu korwet Tetal, a nadto jest znacząco niższa niż wyporność w innych źródłach (Divizionul 50 Corvete - Nave.).
- ↑ Według Zabłockij 2004 ↓, s. 74, zanurzenie 3,7 m.
- ↑ Według Pietlewannyj 2009 ↓, s. 165 załoga 77 ludzi, według Zabłockij 2004 ↓, s. 74 załoga 85 ludzi w tym 7 oficerów, według Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 668 95 ludzi.
- ↑ Pietlewannyj 2009 ↓, s. 165 podaj łączną moc 16 000 KM, Zabłockij 2004 ↓, s. 74 podaje silniki o mocy po 3300 KM (łącznie 13 200 KM), Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 668 podaje moc 13 000 KM.
- ↑ W starszych źródłach zachodnich są informacje o napędzie dwoma śrubami (Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995 1995 ↓, s. 325).
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Zabłockij 2004 ↓, s. 73.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Zabłockij 2004 ↓, s. 74.
- ↑ Pietlewannyj 2009 ↓, s. 164-165.
- ↑ a b c d Zabłockij 2004 ↓, s. 74-76.
- ↑ Zabłockij 2004 ↓, s. 73-76.
- ↑ a b c d e f Pietlewannyj 2009 ↓, s. 165.
- ↑ a b c d e f Zabłockij 2004 ↓, s. 76.
- ↑ a b c d e Divizionul 50 Corvete - Nave. Forțele Navale Române. [zarchiwizowane z tego adresu]. (rum.).
- ↑ a b Divizionul 50 Corvete - Istoric. Forțele Navale Române. [dostęp 2024-04-12]. (rum.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 668
- ↑ a b c d Zabłockij 2004 ↓, s. 75 (rysunek).
- ↑ a b c d e f g h i Pietlewannyj 2009 ↓, s. 166.
- ↑ Tomasz Grotnik. Mărăşeşti. Stara fregata w nowej roli. „Nowa Technika Wojskowa”. nr 10/2007, s. 79-80, lipiec 2007. Magnum-X.
- ↑ BLACKSEAFOR 2001. blackseavisits.ru. [dostęp 2023-12-27]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- M. Pietlewannyj: Korabli stran Warszawskogo dogowora. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2009. ISBN 978-5-8172-0127-7. (ros.).
- Władymir Zabłockij. Rumuńskie fregaty typu Tetal-II. „Okręty Wojenne”. Nr 2/2004. XIV (64), s. 73-76, 2004. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
- Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships 1996-97. Richard Sharpe (red.). Londyn: Jane’s Information Group, 1986. ISBN 0-7106-1355-5. (ang.).
- IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).