Leedsichthys
Leedsichthys – rodzaj ryby kostnoszkieletowej z rodziny Pachycormidae żyjącej w środkowej i późnej jurze na obecnych terenach Europy. Nazwa Leedsichthys oznacza „ryba Leedsa” i honoruje Alfreda Nicholsona Leedsa, który odkrył skamieniałości tej ryby w 1886 roku niedaleko Peterborough w Anglii. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, problematicus, odnosi się do kłopotów, jakie sprawiły rozpoznanie i interpretacja odnalezionych przez Leedsa fragmentarycznych skamieniałości[1].
| Okres istnienia: 165–152 mln lat temu | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Leedsichthys | ||
| Gatunki | |||
| |||
Szczątki Leedsichthys odkryto w kelowejskich osadach w Anglii, północnych Niemczech i Francji, oksfordzkich w Chile oraz kimerydzkich we Francji[2]. Odnaleziono pozostałości ponad siedemdziesięciu osobników, jednak były one przeważnie niekompletne[1]. Utrudniało to oszacowanie całkowitej długości zwierzęcia. Arthur Smith Woodward, który opisał Leedsichthys w 1889[3], porównując skamieniałości ze szczątkami Hypsocormus, innego członka Pachycormidae, ocenił ją na około 9 m[4]. W 1986 roku David Martill porównał kości Leedsichthys oraz innego przedstawiciela rodziny, którego wcześniej odkrył[5], jednak nietypowe proporcje nie dawały określonych rezultatów[2]. Długość Leedsichthys szacowano maksymalnie na 27,6 m[6], jednak nowsze badania, opierające się na dokumentacji starszych odkryć[6] oraz wydobycie najbardziej kompletnego okazu w pobliżu Star Pit w Peterborough[7][8] wspierają koncepcję Woodwarda (9–10 m). Badania pierścieni przyrostowych dowiodły, że osiągnięcie takich rozmiarów trwało 21–25 lat[9]. Niekompletne szczątki sugerują, że największe osobniki mogły przypuszczalnie osiągać około 16 m długości[10]. Mierząc prawdopodobnie 9 m długości Leedsichthys jest największym znanym przedstawicielem Pachycormidae – kladu dużych planktonożernych ryb promieniopłetwych żyjących od środkowej jury do późnej kredy[11].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Jeff J. Liston: An overview of the pachycormiform Leedsichthys. W: G. Arratia, A. Tintori (red.): Mesozoic Fishes 3 – Systematics, Paleoenvironments and Biodiversity. Monachium: Verlag Dr. Friedrich Pfeil, 2004, s. 379–390. ISBN 978-3-89937-053-9. (ang.).
- ↑ a b Jeff J. Liston. Leedsichthys des Vaches Noires au peigne fin. „L'Écho des Falaises”. 12, s. 41–49, 2008.
- ↑ Arthur S. Woodward. Preliminary notes on some new and little-known British Jurassic fishes. „Geological Magazine Decade 3”. 6, s. 448–455, 1889. (ang.).
- ↑ Arthur S. Woodward: A Guide to the Fossil Reptiles, Amphibians, and Fishes in the Department of Geology and Palaeontology of the British Museum (Natural History). Wyd. ósme. Londyn: British Museum (Natural History), 1905, s. XVIII.
- ↑ David M. Martill. The world's largest fish. „Geology Today”. 2 (2), s. 61–63, 1986. DOI: 10.1111/j.1365-2451.1986.tb01022.x. (ang.).
- ↑ a b Jeff J. Liston, Leslie F. Noè. The tail of the Jurassic fish Leedsichthys problematicus (Osteichthyes: Actinopterygii) collected by Alfred Nicholson Leeds – an example of the importance of historical records in palaeontology. „Archives of Natural History”. 31 (2), s. 236–252, 2004. DOI: 10.3366/anh.2004.31.2.236. (ang.).
- ↑ Christopher Sloan. Big Fish Story. „National Geographic Magazine”. 1/9/2004, s. 42, 2004. (ang.).
- ↑ Jeff J. Liston. From Glasgow to the Star Pit and Stuttgart: A short journey around the world's longest fish. „The Glasgow Naturalist”. 24, s. 59–71, 2006. (ang.).
- ↑ Jeff J. Liston, Lorna Steel, Tom J. Challands: Lured by the Rings: Growth structures in Leedsichthys. W: Francisco J. Poyato-Ariza (red.): Fourth International Meeting on Mesozoic Fishes – Systematics, Homology and Nomenclature, Extended Abstracts. Madryt: Servicio de Publicaciones de la Universidad Autónoma de Madrid/UAM Ediciones, 2005, s. 147–149.
- ↑ Jeff J. Liston: Homologies amongst the fragments: searching for synapomorphies in shattered skulls. W: Francisco J. Poyato-Ariza (red.): Fourth International Meeting on Mesozoic Fishes – Systematics, Homology and Nomenclature, Extended Abstracts. Madryt: Servicio de Publicaciones de la Universidad Autónoma de Madrid/UAM Ediciones, 2005, s. 141–145.
- ↑ Matt Friedman, Kenshu Shimada, Larry D. Martin, Michael J. Everhart, Jeff Liston, Anthony Maltese, Michael Triebold. 100-Million-Year Dynasty of Giant Planktivorous Bony Fishes in the Mesozoic Seas. „Science”. 327 (5968), s. 990–993, 2010. DOI: 10.1126/science.1184743. (ang.).