Leszczawa Górna
Leszczawa Górna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Bircza[5][6]. Leży na Pogórzu Przemyskim.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
16 |
| Kod pocztowy |
37-740[4] |
| Tablice rejestracyjne |
RPR |
| SIMC |
0599385[5] |
Położenie na mapie gminy Bircza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu przemyskiego  | |
 49°37′36″N 22°28′01″E/49,626667 22,466944[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Przez miejscowość przepływa niewielka rzeka Stupnica, dopływ Sanu.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0599391 | Kopań | część wsi |
| 0599400 | Zamłynie | część wsi |
Historia
edytujWieś założona w XV wieku na prawie wołoskim. Należała do dóbr Humnickich. W 2 poł. XVIII dziedzicem Leszczawy był Ignacy Adam Lewicki[7]. W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej w Leszczawie Górnej był Tomasz hr. Humnicki[8]. W 1893 właścicielami posiadłości tabularnej w Leszczawie Górnej byli Tytus i Walenty Bogdanowicz (z domu Römisch) i oraz Julia Römisch[9].
Koło tej miejscowości UPA stoczyła 28 października 1944 największą na terenie współczesnej Polski bitwę z wojskami sowieckimi.
Pod koniec II wojny światowej oraz tuż po jej zakończeniu wieś była wielokrotnie napadana przez UPA:
- 18 marca 1945 – sotnia UPA spaliła dwa domy polskie, powieszono trzy Polki: Olgę Małecką, Olgę Wazylkiewicz i jedną nieznaną,
- 23 kwietnia 1945 – zamordowani przez banderowców zostali Jan Szwed i Mikołaj Popiel,
- 23 maja 1945 – w nocy Ukraińcy spalili 17 domów polskich i zamordowali 7 Polaków (m.in. Stanisława Skrętkowskiego),
- w nocy z 27/28 października 1945 – banderowcy spalili 73 gospodarstwa, 1 osoba została zabita, 7 osób rannych,
- 8 kwietnia 1946 – banderowcy zabili Polaków: Stanisława i Jana Niebieszczańskiego,
- w nocy z 7/8 maja 1946 – za ucieczkę Władysława Balickiego przed poborem do UPA banderowcy powiesili jego siostry i brata (trzy osoby)[10].
We wsi znajdowała się cerkiew parafialna pw. św. Mikołaja (kaplica filialna w Kuźminie), zbudowana w 1794 – po wojnie nieużywana, zawaliła się w latach 70. XX wieku.
Leszczawa Górna w 1929
edytuj- Lekarz: Lachowiec A.
- Właściciel ziemski: Lachowiec Apol. (180 ha)
- Bednarz: Górski
- Cieśla: Kidar J.
- Kołodziej: Bosiak J.
- Konie-handel: Straus D., Straus S.
- Kowal: Towarnicki A.
- Lasy-eksploatacja: Ringel Z., Roth J., Dziadyk Wł.
- Młyn: Lupschutz Sal.
- Różne towary: Górski J., Kampel L.
- Stolarz: Susiak M.
- Tytoniowe wyroby: Lupschutz Ch., Straus S.
Demografia
edytuj- 1785 – 290 grekokatolików, 89 rzymskich katolików, 10 żydów
- 1840 – 676 grekokatolików
- 1859 – 670 grekokatolików
- 1879 – 739 grekokatolików
- 1899 – 700 grekokatolików
- 1926 – 790 grekokatolików
- 1929 – 1092 mieszkańców
- 1938 – 1064 grekokatolików
Osoby powiązane z wsią
edytuj- Jerzy Matiaszowicz Bal, przypuszczalny właściciel Leszczawy Górnej w XV wieku
- Jan Dulęba (1899–1940), urodzony w Leszczawie Górnej, kapitan piechoty Wojska Polskiego, oficer KOP, ofiara zbrodni katyńskiej
- Stepan Stebelski (1914–1949), nauczyciel, członek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) od 1934, major UPA, był nauczycielem w Leszczawie Górnej
- Grzegorz Jankowski (zm. 1947), zginął w okolicach Leszczawy Górnej podczas walk z UPA
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 67377
- ↑ Wieś Leszczawa Górna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-04-07], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-04-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 646 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Lewiccy. W: Adam Boniecki: Herbarz polski. T. 14: Lasoccy – Liwiński. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1911, s. 187.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 113.
- ↑ Obwieszczenie. „Gazeta Lwowska”, s. 10, Nr 264 z 19 listopada 1893.
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 134, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
Linki zewnętrzne
edytuj- Leszczawa (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 169.