Leszczawa Górna

wieś w województwie podkarpackim

Leszczawa Górnawieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Bircza[5][6]. Leży na Pogórzu Przemyskim.

Leszczawa Górna
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

przemyski

Gmina

Bircza

Liczba ludności (2011)

122[2][3]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-740[4]

Tablice rejestracyjne

RPR

SIMC

0599385[5]

Położenie na mapie gminy Bircza
Mapa konturowa gminy Bircza, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Leszczawa Górna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Leszczawa Górna”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Leszczawa Górna”
Położenie na mapie powiatu przemyskiego
Mapa konturowa powiatu przemyskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Leszczawa Górna”
Ziemia49°37′36″N 22°28′01″E/49,626667 22,466944[1]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Przez miejscowość przepływa niewielka rzeka Stupnica, dopływ Sanu.

Części wsi

edytuj
Integralne części wsi Leszczawa Górna[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0599391 Kopań część wsi
0599400 Zamłynie część wsi

Historia

edytuj

Wieś założona w XV wieku na prawie wołoskim. Należała do dóbr Humnickich. W 2 poł. XVIII dziedzicem Leszczawy był Ignacy Adam Lewicki[7]. W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej w Leszczawie Górnej był Tomasz hr. Humnicki[8]. W 1893 właścicielami posiadłości tabularnej w Leszczawie Górnej byli Tytus i Walenty Bogdanowicz (z domu Römisch) i oraz Julia Römisch[9].

Koło tej miejscowości UPA stoczyła 28 października 1944 największą na terenie współczesnej Polski bitwę z wojskami sowieckimi.

Pod koniec II wojny światowej oraz tuż po jej zakończeniu wieś była wielokrotnie napadana przez UPA:

  • 18 marca 1945 – sotnia UPA spaliła dwa domy polskie, powieszono trzy Polki: Olgę Małecką, Olgę Wazylkiewicz i jedną nieznaną,
  • 23 kwietnia 1945 – zamordowani przez banderowców zostali Jan Szwed i Mikołaj Popiel,
  • 23 maja 1945 – w nocy Ukraińcy spalili 17 domów polskich i zamordowali 7 Polaków (m.in. Stanisława Skrętkowskiego),
  • w nocy z 27/28 października 1945 – banderowcy spalili 73 gospodarstwa, 1 osoba została zabita, 7 osób rannych,
  • 8 kwietnia 1946 – banderowcy zabili Polaków: Stanisława i Jana Niebieszczańskiego,
  • w nocy z 7/8 maja 1946 – za ucieczkę Władysława Balickiego przed poborem do UPA banderowcy powiesili jego siostry i brata (trzy osoby)[10].

We wsi znajdowała się cerkiew parafialna pw. św. Mikołaja (kaplica filialna w Kuźminie), zbudowana w 1794 – po wojnie nieużywana, zawaliła się w latach 70. XX wieku.

Leszczawa Górna w 1929

edytuj
  • Lekarz: Lachowiec A.
  • Właściciel ziemski: Lachowiec Apol. (180 ha)
  • Bednarz: Górski
  • Cieśla: Kidar J.
  • Kołodziej: Bosiak J.
  • Konie-handel: Straus D., Straus S.
  • Kowal: Towarnicki A.
  • Lasy-eksploatacja: Ringel Z., Roth J., Dziadyk Wł.
  • Młyn: Lupschutz Sal.
  • Różne towary: Górski J., Kampel L.
  • Stolarz: Susiak M.
  • Tytoniowe wyroby: Lupschutz Ch., Straus S.

Demografia

edytuj
  • 1785 – 290 grekokatolików, 89 rzymskich katolików, 10 żydów
  • 1840 – 676 grekokatolików
  • 1859 – 670 grekokatolików
  • 1879 – 739 grekokatolików
  • 1899 – 700 grekokatolików
  • 1926 – 790 grekokatolików
  • 1929 – 1092 mieszkańców
  • 1938 – 1064 grekokatolików

Osoby powiązane z wsią

edytuj
  • Jerzy Matiaszowicz Bal, przypuszczalny właściciel Leszczawy Górnej w XV wieku
  • Jan Dulęba (1899–1940), urodzony w Leszczawie Górnej, kapitan piechoty Wojska Polskiego, oficer KOP, ofiara zbrodni katyńskiej
  • Stepan Stebelski (1914–1949), nauczyciel, członek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) od 1934, major UPA, był nauczycielem w Leszczawie Górnej
  • Grzegorz Jankowski (zm. 1947), zginął w okolicach Leszczawy Górnej podczas walk z UPA

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 67377
  2. Wieś Leszczawa Górna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-04-07], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-04-07].
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 646 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. Lewiccy. W: Adam Boniecki: Herbarz polski. T. 14: Lasoccy – Liwiński. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1911, s. 187.
  8. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 113.
  9. Obwieszczenie. „Gazeta Lwowska”, s. 10, Nr 264 z 19 listopada 1893. 
  10. Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 134, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.

Linki zewnętrzne

edytuj