Libijskie Siły Powietrzne
Libijskie Siły Powietrzne – są częścią sił zbrojnych odpowiedzialną za prowadzenie działań w powietrzu, w wyniku nalotów NATO w 2011 mogły utracić większość ze swojego wyposażenia.
| ||
![]() | ||
Państwo | ![]() | |
Siły zbrojne | Siły Zbrojne Libii | |
Data utworzenia | 1951 | |
Znak rozpoznawczy | ![]() |

Symbol używany w latach 1969-1977.

Libijskie Ił-76, cel ataku w 1986.
Spis treści
HistoriaEdytuj
W 1968 roku przed bezkrwawym zamachem stanu zamówiono 18 sztuk F-5/AB. Finalnie rok później przez pucz dostarczono jedynie 8 F-5A i 2 F-5B. Jeden samolot utracony został w trakcie użytkowania podczas nocnego patrolu. Druga maszyna doznała uszkodzeń w wyniku wypadku przy kołowaniu. Amerykańskie embargo na części zamienne utrudnił eksploatację. Przez pewien czas utrzymywano je przy pomocy greckiego personelu. Wycofano je przedwcześnie i 7 z nich trafiło w 1975 roku do Turcji[1].
KonfliktyEdytuj
- Konflikt graniczny między Libią i Egiptem (1977) – Status quo ante bellum, Libia utraciła około 20 Mirage 5 i 1 MiG-23MS.
- Wojna czadyjsko-libijska (1978–1987) – Czad wspierany przez Francję przejął kontrolę nad strefą Aozou, Libijczycy stracili ponad 20 samolotów, w tym 3 Tu-22B.
- Starcie nad zatoką Wielka Syrta (1981) – konfrontacja amerykańsko-libijska, w wyniku której dwa F-14A Tomcat z lotniskowca USS Nimitz zestrzeliły dwa libijskie Su-22M.
- Operacja El Dorado Canyon (1986) – nalot (w odwecie za zamach w Berlinie) amerykańskich F-111F, A-6E, A-7E i F/A-18 w wyniku którego zniszczono kilka libijskich Ił-76, kilkanaście MiG-23 i ponad 20 radarów lub wyrzutni rakiet przeciwlotniczych, Libijczycy zestrzelili jednego F-111.
- Starcie nad zatoką Wielka Syrta (1989) – konfrontacja amerykańsko-libijska, w wyniku której dwa F-14A Tomcat z lotniskowca USS John F. Kennedy zestrzeliły dwa libijskie MiG-23.
- Wojna domowa w Libii
- Operacja Odyssey Dawn/Unified Protector – nieznana liczba maszyn zniszczona na ziemi, eliminacja libijskiej obrony przeciwlotniczej.
Działania zbrojne z niewielkim zaangażowaniem:
- Wojna sześciodniowa (1967)
- Wojna Jom Kipur (1973)
- Wojna ugandyjsko-tanzańska (1978-1979)
WyposażenieEdytuj
Samolot | Typ | Wersja | Dost. | Rok | W służbie[2] | Uwagi | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Samoloty myśliwskie | |||||||
MiG-21 | myśliwiec treningowy myśliwiec |
21MF 21UM 21bis |
50 25 94 |
1975 1980 |
7 | W 2011 rozbił się MiG-21UM. Dwie sztuki utracono w 2014 roku. | |
MiG-23 |
myśliwsko-bombowy treningowy myśliwiec treningowy |
23BN 23UB 23MS/ML 23UM |
24 5 } 140 |
1975 1976 |
2 | Od 1979 dostarczono drugą partie 100 maszyn, nadal w służbie, co najmniej jeden zestrzelono w 2011. Około 12-18 sztuk MiG-23BN przekazano Sudanowi w 1988. Jeden zestrzelony w 2011[3], kolejny MiG-23ML w 2016 roku[4]. Jeden MiG-23UM rozbił się w 2016[5]. | |
Dassault Mirage F1 |
szturmowy wielozadaniowy treningowy |
F1AD F1ED F1BD |
16 16 6 |
1978 1979 1978 |
3 | 8 sztuk we Francji, dwa F1ED #502 i #508, które uciekły na Maltę wróciły do kraju[6]. #402 przywrócony do służby[7]. | |
Su-22 |
samolot szturmowy | 22M/M3 22UM3K |
} 90 | 1980 | 2 | W 2011 sześć zniszczonych przez NATO lub dezerterów. | |
Samoloty transportowe | |||||||
An-26 | taktyczny transportowiec | 12 | 1983 | 2 | Nadal w użyciu[8]. | ||
An-72 | taktyczny transportowiec | 2 | ? | 1 | [9] | ||
Lockheed C-130 Hercules |
średni transportowiec | 130H | 4 | 1970 | 2 | Cztery kolejne opłacone samoloty wyprodukowano i nigdy nie dostarczono[10]. Nadal w służbie[11], #5A-DOM utracono 29 kwietnia 2018[12]. | |
Samoloty szkolno-treningowe | |||||||
Aero L-39 Albatros |
samolot wsparcia/ szkolenie zaawansowane |
39ZO | 181 | 1978 | 1 | Wersja uzbrojona, 10 sztuk przekazano Egiptowi. | |
Śmigłowce | |||||||
AgustaWestland AW139 | śmigłowiec | 2 | 2010 | 1 | Do 2010 do policji dostarczono dwa z pięciu sztuk[13]. Jeden uszkodzony na lotnisku w Trypolisie[14]. | ||
Elicotteri CH-47 Chinook |
ciężki śmigłowiec transportowy | CH-47C | 20 | 1976 1980 |
3 | Dwie partie dostaw, 12 sprzedano ZEA. | |
Mi-2 | użytkowy | 20 | 1979 | 4 | |||
Mi-8 | transportowy | Mi-8T | 50 | 1976 | 8 | ||
Mi-14 |
śmigłowiec ZOP | Mi-14PL | 12 | 1982 | 4 | Także gaśnicze Mi-14PZh. | |
Mi-24 |
śmigłowiec szturmowy | Mi-25 Mi-35 |
40 12 |
1979 1980 |
3 | Co najmniej dwa Mi-35 zniszczone w 2011 przez NATO. |
W przeszłościEdytuj
Wycofane z uzbrojenia | |||||
---|---|---|---|---|---|
Samolot | Typ | Wersja | Dost. | Rok | Uwagi |
Samoloty myśliwskie | |||||
Northrop F-5 Freedom Fighter | myśliwsko-bombowy treningowy |
F-5A F-5B |
8 2 |
1968 | [15] Sprzedane Turcji w 1975. Kolejnych osiem F-5A objętych embargiem, w 1972 dostarczone do lotnictwa Wietnamu. |
Dassault Mirage 5 | szturmowy myśliwsko-bombowy rozpoznawczy treningowy |
5D 5DE 5DR 5DD |
53 32 10 15 |
1971 1973 1971 1971 |
Sprzedane Pakistanowi na części. |
MiG-25 |
myśliwiec przechwytujący treningowy rozpoznawczy |
25P 25PU 25RB |
} 60 15 |
1979 1978 |
Wycofane. W 2015 jeden rozbił się w czasie lotu testowego[16]. |
Samoloty szturmowe/bombowe | |||||
Tu-22 |
samolot bombowy treningowy |
Tu-22B Tu-22U |
} 24 | 1976 | Wycofane |
Su-24 | samolot szturmowy | Su-24MK | 6 | 1989 | Wycofane, prawdopodobnie wszystkie zniszczone w 2011, w różnych okolicznościach. |
Samoloty transportowe/powietrzne tankowce | |||||
Ił-76 |
ciężki transportowiec powietrzny tankowiec |
Ił-76 Ił-76TD Ił-78 |
4 ? ? |
1979 ? ? |
W użyciu w lotnictwie cywilnym. |
Aeritalia G.222 | lekki transportowiec | G.222T | 20 | 1981 | Wycofane, znane też jako G.222L. |
Let L-410 Turbolet |
lekki transportowiec | L-410T L-410UVP |
9 6 |
1984 1986 |
Los nieznany. |
Samoloty szkolno-treningowe | |||||
Lockheed T-33 Shooting Star | treningowe | T-33A | 5 | 1963 | Wycofane, ex-USA, dostarczono 2 w 1963 i 3 w 1966 do szkolenia pilotów F-5. |
SOKO G-2 Galeb | samolot wsparcia/ szkolenie podstawowe |
G-2A-E | 116 | 1976 1983 |
Zakupiono też jednomiejscową wersje J-21 Jastreb. Co najmniej sześć zniszczonych w 2011 przez NATO, w tym jeden tuż po wylądowaniu[17]. |
Aermacchi SF 260 |
samolot wsparcia/ szkolenie podstawowe |
260W 260ML |
110 130 |
1978 1982 |
Uzbrojone, używane w czasie wojny w Czadzie, część zmontowano w Libii, Alenia Aermacchi wyremontowała 12 sztuk, jeden SF 260ML zniszczono w 2011. |
Śmigłowce | |||||
Bell 206 | użytkowy | AB206A | 5 | 1974 | |
Bell 212 | śmigłowiec VIP | AB212 | 2 | 1974 1980 |
PrzypisyEdytuj
- ↑ Michał Gajzler, Northrop F-5 A/B Freedom Fighter Cz. 2, str. 65, Lotnictwo 4 (2016), ISSN 1732-5323
- ↑ World Air Forces 2015 - Flightglobal. globalaviationaerospace.com, 2014-12-11.
- ↑ Tajemniczy samolot zestrzelony nad Libią.
- ↑ Libijski MiG-23 zestrzelony przez islamistów.
- ↑ Katastrofa libijskiego MiG-23UB
- ↑ Francuski remont libijskich Mirage, altair.com.pl, 2 marca 2012 [dostęp 2012-07-03] (pol.).
- ↑ New Mirage F1 and Su-22 in Libyan Air Force's fleet, aerohisto.blogspot.com, 3 grudnia 2015 [dostęp 2017-11-15] (ang.).
- ↑ Antonov An-26 – Libya – Air Force
- ↑ Antonov An-72 – Libya – Air Force
- ↑ Paul Crawley , Libya's Gadhafi still wants his Lockheed planes, 11alive.com, 18 marca 2011 [zarchiwizowane z adresu 2013-04-24] (ang.).
- ↑ Lockheed C-130H Hercules (L-382) – Libya – Air Force
- ↑ ASN Aircraft accident Lockheed C-130H-30 Hercules registration unknown Sharara Airstrip
- ↑ Second AW139 in Libya.
- ↑ 90% of aircraft destroyed at Tripoli airport, Libya may seek international assistance, rt.com, 15 lipca 2014 [dostęp 2017-11-15] (ang.).
- ↑ The Northrop F-5 Enthusiast Page
- ↑ Incident MiG-25 124, 06 May 2015
- ↑ Libyan plane shot down by French jet.