Libijskie Siły Powietrzne

Libijskie Siły Powietrzne – są częścią sił zbrojnych odpowiedzialną za prowadzenie działań w powietrzu, w wyniku nalotów NATO w 2011 mogły utracić większość ze swojego wyposażenia.

القوات الجوية الليبية
Państwo	Libia
Siły zbrojne	Siły Zbrojne Libii
Data utworzenia	1951
Znak rozpoznawczy

Symbol używany w latach 1969-1977.

Symbol używany w latach 1977-2011.

Libijski MiG-23 trafiony pociskiem AIM-9 Sidewinder w 1989.

Libijskie Ił-76, cel ataku w 1986.

Historia

W 1968 roku przed bezkrwawym zamachem stanu zamówiono 18 sztuk F-5/AB. Finalnie rok później przez pucz dostarczono jedynie 8 F-5A i 2 F-5B. Jeden samolot utracony został w trakcie użytkowania podczas nocnego patrolu. Druga maszyna doznała uszkodzeń w wyniku wypadku przy kołowaniu. Amerykańskie embargo na części zamienne utrudnił eksploatację. Przez pewien czas utrzymywano je przy pomocy greckiego personelu. Wycofano je przedwcześnie i 7 z nich trafiło w 1975 roku do Turcji.

Konflikty

• Konflikt graniczny między Libią i Egiptem (1977) – Status quo ante bellum, Libia utraciła około 20 Mirage 5 i 1 MiG-23MS.
• Wojna czadyjsko-libijska (1978–1987) – Czad wspierany przez Francję przejął kontrolę nad strefą Aozou, Libijczycy stracili ponad 20 samolotów, w tym 3 Tu-22B.
• Starcie nad zatoką Wielka Syrta (1981) – konfrontacja amerykańsko-libijska, w wyniku której dwa F-14A Tomcat z lotniskowca USS Nimitz zestrzeliły dwa libijskie Su-22M.
• Operacja El Dorado Canyon (1986) – nalot (w odwecie za zamach w Berlinie) amerykańskich F-111F, A-6E, A-7E i F/A-18 w wyniku którego zniszczono kilka libijskich Ił-76, kilkanaście MiG-23 i ponad 20 radarów lub wyrzutni rakiet przeciwlotniczych, Libijczycy zestrzelili jednego F-111.
• Starcie nad zatoką Wielka Syrta (1989) – konfrontacja amerykańsko-libijska, w wyniku której dwa F-14A Tomcat z lotniskowca USS John F. Kennedy zestrzeliły dwa libijskie MiG-23.
• Wojna domowa w Libii
  • Operacja Odyssey Dawn/Unified Protector – nieznana liczba maszyn zniszczona na ziemi, eliminacja libijskiej obrony przeciwlotniczej.

Działania zbrojne z niewielkim zaangażowaniem:

• Wojna sześciodniowa (1967)
• Wojna Jom Kipur (1973)
• Wojna ugandyjsko-tanzańska (1978-1979)

Wyposażenie

Samolot	Typ	Wersja	Dost.	Rok	W służbie	Uwagi
Samoloty myśliwskie
MiG-21	myśliwiec treningowy myśliwiec	21MF 21UM 21bis	50 25 94	1975 1980	7	W 2011 rozbił się MiG-21UM. Dwie sztuki utracono w 2014 roku.
MiG-23	myśliwsko-bombowy treningowy myśliwiec treningowy	23BN 23UB 23MS/ML 23UM	24 5 } 140	1975 1976	2	Od 1979 dostarczono drugą partie 100 maszyn, nadal w służbie, co najmniej jeden zestrzelono w 2011. Około 12-18 sztuk MiG-23BN przekazano Sudanowi w 1988. Jeden zestrzelony w 2011, kolejny MiG-23ML w 2016 roku. Jeden MiG-23UM rozbił się w 2016.
Dassault Mirage F1	szturmowy wielozadaniowy treningowy	F1AD F1ED F1BD	16 16 6	1978 1979 1978	3	8 sztuk we Francji, dwa F1ED #502 i #508, które uciekły na Maltę wróciły do kraju. #402 przywrócony do służby.
Su-22	samolot szturmowy	22M/M3 22UM3K	} 90	1980	2	W 2011 sześć zniszczonych przez NATO lub dezerterów.
Samoloty transportowe
An-26	taktyczny transportowiec		12	1983	2	Nadal w użyciu.
An-72	taktyczny transportowiec		2	?	1
Lockheed C-130 Hercules	średni transportowiec	130H	4	1970	2	Cztery kolejne opłacone samoloty wyprodukowano i nigdy nie dostarczono. Nadal w służbie, #5A-DOM utracono 29 kwietnia 2018.
Samoloty szkolno-treningowe
Aero L-39 Albatros	samolot wsparcia/ szkolenie zaawansowane	39ZO	181	1978	1	Wersja uzbrojona, 10 sztuk przekazano Egiptowi.
Śmigłowce
AgustaWestland AW139	śmigłowiec		2	2010	1	Do 2010 do policji dostarczono dwa z pięciu sztuk. Jeden uszkodzony na lotnisku w Trypolisie.
Elicotteri CH-47 Chinook	ciężki śmigłowiec transportowy	CH-47C	20	1976 1980	3	Dwie partie dostaw, 12 sprzedano ZEA.
Mi-2	użytkowy		20	1979	4
Mi-8	transportowy	Mi-8T	50	1976	8
Mi-14	śmigłowiec ZOP	Mi-14PL	12	1982	4	Także gaśnicze Mi-14PZh.
Mi-24	śmigłowiec szturmowy	Mi-25 Mi-35	40 12	1979 1980	3	Co najmniej dwa Mi-35 zniszczone w 2011 przez NATO.

W przeszłości

Wycofane z uzbrojenia
Samolot	Typ	Wersja	Dost.	Rok	Uwagi
Samoloty myśliwskie
Northrop F-5 Freedom Fighter	myśliwsko-bombowy treningowy	F-5A F-5B	8 2	1968	Sprzedane Turcji w 1975. Kolejnych osiem F-5A objętych embargiem, w 1972 dostarczone do lotnictwa Wietnamu.
Dassault Mirage 5	szturmowy myśliwsko-bombowy rozpoznawczy treningowy	5D 5DE 5DR 5DD	53 32 10 15	1971 1973 1971 1971	Sprzedane Pakistanowi na części.
MiG-25	myśliwiec przechwytujący treningowy rozpoznawczy	25P 25PU 25RB	} 60 15	1979 1978	Wycofane. W 2015 jeden rozbił się w czasie lotu testowego.
Samoloty szturmowe/bombowe
Tu-22	samolot bombowy treningowy	Tu-22B Tu-22U	} 24	1976	Wycofane
Su-24	samolot szturmowy	Su-24MK	6	1989	Wycofane, prawdopodobnie wszystkie zniszczone w 2011, w różnych okolicznościach.
Samoloty transportowe/powietrzne tankowce
Ił-76	ciężki transportowiec powietrzny tankowiec	Ił-76 Ił-76TD Ił-78	4 ? ?	1979 ? ?	W użyciu w lotnictwie cywilnym.
Aeritalia G.222	lekki transportowiec	G.222T	20	1981	Wycofane, znane też jako G.222L.
Let L-410 Turbolet	lekki transportowiec	L-410T L-410UVP	9 6	1984 1986	Los nieznany.
Samoloty szkolno-treningowe
Lockheed T-33 Shooting Star	treningowe	T-33A	5	1963	Wycofane, ex-USA, dostarczono 2 w 1963 i 3 w 1966 do szkolenia pilotów F-5.
SOKO G-2 Galeb	samolot wsparcia/ szkolenie podstawowe	G-2A-E	116	1976 1983	Zakupiono też jednomiejscową wersje J-21 Jastreb. Co najmniej sześć zniszczonych w 2011 przez NATO, w tym jeden tuż po wylądowaniu.
Aermacchi SF 260	samolot wsparcia/ szkolenie podstawowe	260W 260ML	110 130	1978 1982	Uzbrojone, używane w czasie wojny w Czadzie, część zmontowano w Libii, Alenia Aermacchi wyremontowała 12 sztuk, jeden SF 260ML zniszczono w 2011.
Śmigłowce
Bell 206	użytkowy	AB206A	5	1974
Bell 212	śmigłowiec VIP	AB212	2	1974 1980