Lobelia jeziorna
Lobelia jeziorna (Lobelia dortmanna), zwana też stroiczką wodną lub jeziorną – gatunek roślin z rodziny dzwonkowatych.
Lobelia jeziorna | |
Systematyka[1] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Klad | |
Klad | |
Klad | |
Klasa | |
Klad | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
lobelia jeziorna |
Nazwa systematyczna | |
Lobelia dortmanna L. Sp. pl. 2:929. 1753 | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
Rozmieszczenie geograficzne
edytujRoślina jest reliktem borealno-atlantyckim. Zasięg obejmuje obszary Ameryki Północnej, w Europie występuje głównie w południowej części Półwyspu Skandynawskiego, znacznie rzadziej w Wielkiej Brytanii, we Francji, Belgii, Niemczech. W Polsce występuje wyłącznie na Pomorzu Środkowym i Zachodnim, w okolicach największej koncentracji jezior lobeliowych. Przez Polskę przebiega południowa granica zasięgu gatunku w Europie.
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Bylina wodna, zimozielona, kłączowa i mikoryzowa. Rośnie przy brzegu, na głębokości 10–30 cm. Na głębszych stanowiskach nie zakwita.
- Pęd
- Prosta, wzniesiona o wysokości od 20 do 70 cm. Z kwiatami wyrasta ponad poziom wody. U nasady z podwodną rozetą liści.
- Liście
- Równowąskie zebrane w rozetę, osiągają długość do kilku cm i szerokość do 5 mm, grubawe, na szczycie tępo zaokrąglone, odgięte w tył, z dwoma kanałami powietrznymi w środku. Liście zanurzonej części łodygi nieliczne, drobne, łuskowate.
- Kwiaty
- Obupłciowe, białe lub bladoniebieskie, dzwoneczkowate, zwisające, zebrane w luźny kwiatostan groniasty, osadzone pojedynczo w kątach łuskowatych przysadek, na szypułkach do długości 2 cm. Korona zróżnicowana ma szypułkę do 8 mm i 5 nierównych łatek. Działki kielicha drobne, trójkątne, wzniesione, o długości do 2 mm. Pręciki zrośnięte w rurkę. Słupek o dwułatkowym znamieniu. Kwiaty nadwodne są otwarte, zapylane przez owady. Kwiaty podwodne klejstogamiczne, zamknięte podczas kwitnienia i wówczas następuje samozapylenie. Rozmnóżki rozwijają się jesienią. Kwitnie od lipca do sierpnia.
- Owoc
- Torebka o długości ok. 2 cm, pękająca do góry dwiema klapami.
- Korzenie
- Wyrastające z kłącza.
Biologia i ekologia
edytujRoślina semelparyczna, światłolubna, rosnąca w wodzie. Występuje w strefie przybrzeżnej jezior oligotroficznych ubogich w składniki odżywcze, o czystych, stojących wodach, z małą zawartością związków mineralnych oraz zawartością wapnia nie przekraczającą 20 mg/l). Występuje w jeziorach oligotroficznych razem z poryblinem jeziornym. Gatunek charakterystyczny związku Lobelion dortmannae i zespołu Lobelietum dortmannae[3].
- Roślina trująca
- Zawiera w swych tkankach alkaloid – lobelinę.
Zagrożenia i ochrona
edytujRoślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.
Kategorie zagrożenia gatunku:
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)[4]: V (narażony na wyginięcie); 2016: EN (zagrożony)[5].
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin[6]: EN (endangered, zagrożony).
Zagrożenie dla rośliny stanowią zanieczyszczenia jezior i glony zarastające ich naturalne stanowiska w zbiornikach wodnych.
Przypisy
edytuj- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
- ↑ Lobelia dortmanna, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Władysław Matuszkiewicz , Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
- EoL: 577783
- EUNIS: 164841
- FloraWeb: 3480
- GBIF: 5408512
- identyfikator iNaturalist: 62352
- IPNI: 143206-1
- ITIS: 34516
- NCBI: 368684
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-353489
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:143206-1
- Tela Botanica: 39573
- identyfikator Tropicos: 5501666
- USDA PLANTS: LODO
- CoL: 3VRMN