Pomorze Zachodnie
Pomorze Zachodnie (Pomorze Nadodrzańskie, Pomorze Szczecińskie[1] łac. Pomerania, kaszub. Zôpadnô Pòmòrskô, niem. Pommern[2]) – kraina historyczna nad dolną Odrą i mniejszymi rzekami uchodzącymi do Zatoki Pomorskiej, między Reknicą a Łebą. Na zachodzie graniczy z Meklemburgią, na południu z Brandenburgią i ziemią lubuską, na południowym wschodzie z Wielkopolską (Krajną), a na wschodzie z Pomorzem Gdańskim. Nazwę Pommern nosiła również prowincja w Królestwie Prus.
| |||||
| |||||
| Państwa | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Ważniejsze miejscowości | |||||
Granice i podziałEdytuj
W związku z licznymi na przestrzeni wieków zmianami granic i stref wpływów niemożliwe jest dokładne określenie granic Pomorza Zachodniego, zwłaszcza jego południowej i wschodniej granicy na terenie Polski. Niektóre opracowania ograniczają zasięg Pomorza Zachodniego do granic księstwa pomorskiego (które zmieniały się w czasie, przez kilkaset lat istnienia państwa). Inne poszerzają ten obszar m.in. o terytorium Nowej Marchii, która zajęła obszary zamieszkiwane pierwotnie przez plemiona pomorskie i lubuskie. Jeszcze inne bazują na granicach Prowincji Pomorze czy rzadziej Pomorza Szwedzkiego. Za ziemię pogranicza pomiędzy Pomorzem Zachodnim a Pomorzem Gdańskim (Wschodnim) najczęściej uznaje się ziemię lęborsko-bytowską. Najbardziej praktyczna i najprostsza wersja granic nawiązująca także do obecnego podziału na województwa zalicza do Pomorza Zachodniego kombinację (sumę) następujących obszarów:
- obszar dawnego księstwa pomorskiego,
- obszar dawnej prowincji Pomorze.
Według historiografii niemieckiej Pomorze Zachodnie dzieliło się na:
- Pomorze Tylne – na wschód od Odry,
- Pomorze Przednie (Pomorze Zaodrzańskie, Przedpomorze) – na zachód od Odry,
- Wyspę Rugię.
GospodarkaEdytuj
Gospodarka Pomorza Zachodniego jest nierozerwalnie związana z morzem. W regionie dominują takie gałęzie przemysłu jak rybołówstwo i przemysł stoczniowy, a także przemysł spożywczy, przetwórczy i chemiczny. Jednym z większych źródeł dochodu regionu jest turystyka.
HistoriaEdytuj
MiastaEdytuj
Do największych miast Pomorza Zachodniego (powyżej 15 tys. mieszkańców) należą:
| Lp. | Miasto | Państwo | Populacja
(2021) |
Powierzchnia | Jednostka administracyjna |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. |  Szczecin
|
|
396 472 | 300,55 km² |  województwo zachodniopomorskie
|
| 2. |  Koszalin
|
|
105 801 | 98,34 km² | województwo zachodniopomorskie
|
| 3. |  Słupsk
|
|
89 180 | 43,15 km² |  województwo pomorskie
|
| 4. |  Stargard
|
|
67 430 | 48,08 km² | województwo zachodniopomorskie
|
| 5. |  Stralsund
|
|
59 171 | 54,59 km² |  Meklemburgia-Pomorze Przednie
|
| 6. |  Greifswald
|
|
59 332 | 50,81 km² | Meklemburgia-Pomorze Przednie
|
| 7. |  Kołobrzeg
|
|
45 930 | 25,67 km² | województwo zachodniopomorskie
|
| 8. |  Świnoujście
|
|
40 696 | 197,23 km² | województwo zachodniopomorskie
|
| 9. |  Szczecinek
|
|
39 705 | 48,48 km² | województwo zachodniopomorskie
|
| 10. |  Police
|
|
32 034 | 37,31 km² | województwo zachodniopomorskie
|
| 11. |  Białogard
|
|
23 811 | 25,73 km² | województwo zachodniopomorskie
|
| 12. |  Goleniów
|
|
21 876 | 11,78 km² | województwo zachodniopomorskie
|
| 13. |  Gryfino
|
|
20 792 | 9,58 km² | województwo zachodniopomorskie
|
| 14. |  Nowogard
|
|
16 264 | 12,44 km² | województwo zachodniopomorskie
|
| 15. |  Gryfice
|
|
16 130 | 12,40 km² | województwo zachodniopomorskie
|
Zamki Książąt PomorskichEdytuj
Charakterystycznymi zabytkowymi obiektami Pomorza Zachodniego są zamki książąt pomorskich, które można znaleźć zarówno w polskiej, jak i niemieckiej części regionu:
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Kazimierz Kozłowski, Kongres Obywatelski, 13 lipca 2019, Cytat: "Kres niemieckiej prowincji pomorskiej nastąpił 25 kwietnia 1945 r. Szczecin opuścili gauleiter Pomorza Franz Schwede‑Coburg i nadburmistrz Wilhelm Faber. Zanim do tego doszło, w walkach na Pomorzu Szczecińskim zginęło około 30 tys. żołnierzy radzieckich i około 3 tys. polskich.".
- ↑ „W polskiej tradycji historycznej nadodrzańska część Pomorza objęta jest terminem Pomorze Zachodnie, natomiast część nadwiślańska nazywana jest Pomorzem Wschodnim. W języku niemieckim pod pojęciem Pomorze (Pommern) funkcjonuje obszar zawężony do polskiego Pomorza Zachodniego. Jednocześnie dla terenów rozciągających się na zachód od Odry używa się terminu Pomorze Przednie (Vorpommern), a dla obszarów na wschód od Odry terminu Pomorze Tylne (Hinterpommern). Polskiemu terminowi Pomorze Wschodnie odpowiada niemieckie określenie Pommerellen”. Andrzej Świrko: Szlakiem dawnych rodów pomorskich - von Manteuffel, von Kleist, von Glasenapp, von Wedel. Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, 2008, s. 2.
BibliografiaEdytuj
- Pomorze Zachodnie poprzez wieki. J.M. Piskorski (red.). Wydawnictwo Zamku Książąt Pomorskich, Szczecin 1999
- Historia Pomorza. Gerard Labuda (red.). T. 1. Cz. 1 i 2. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1969
- CIT Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie. zamek.szczecin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-18)].
- Wrota Pomorza Zachodniego
- www.folklor.biz/historia
Linki zewnętrzneEdytuj
- Ryszard Lipczuk, Ślady przeszłości w miastach Pomorza Zachodniego | Przegląd Dziennikarski [dostęp 2022-10-19] (pol.).
- Lipczuk, R., O czym mówią kamienie w Kamieniu Pomorskim i Wolinie? | Przegląd Dziennikarski (przegladdziennikarski.pl)[1]