Pomorze Zachodnie

region historyczny w północno-zachodniej Polsce i północno-wschodnich Niemczech

Pomorze Zachodnie, Pomorze Nadodrzańskie, Pomorze Szczecińskie[1] (łac. Pomerania, kaszub. Zôpadnô Pòmòrskô, niem. Pommern[2]) – kraina historyczna nad dolną Odrą i mniejszymi rzekami uchodzącymi do Zatoki Pomorskiej, między Reknicą a Łebą. Na zachodzie graniczy z Meklemburgią, na południu z Brandenburgią i ziemią lubuską, na południowym wschodzie z Wielkopolską (Krajną), a na wschodzie z Pomorzem Gdańskim. Nazwę Pommern nosiła również prowincja w Królestwie Prus.

Pomorze Zachodnie
Zôpadnô Pòmòrskô, Pommern
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwa

 Polska
 Niemcy

Stolica

Szczecin

Ważniejsze miejscowości

Koszalin, Słupsk, Stargard, Stralsund

Położenie na mapie
Mapa Pomorza
Pomorze Zachodnie i inne krainy historyczne Polski na tle współczesnych granic administracyjnych
Polska za panowania Bolesława III Krzywoustego (1102-1138)

Granice i podział

edytuj
 
Księstwo pomorskie – mapa z 1635 r.

W związku z licznymi na przestrzeni wieków zmianami granic i stref wpływów niemożliwe jest dokładne określenie granic Pomorza Zachodniego, zwłaszcza jego południowej i wschodniej granicy na terenie Polski. Niektóre opracowania ograniczają zasięg Pomorza Zachodniego do granic księstwa pomorskiego (które zmieniały się w czasie, przez kilkaset lat istnienia państwa). Inne poszerzają ten obszar m.in. o terytorium Nowej Marchii, która zajęła obszary zamieszkiwane pierwotnie przez plemiona pomorskie i lubuskie. Jeszcze inne bazują na granicach Prowincji Pomorze czy rzadziej Pomorza Szwedzkiego. Za ziemię pogranicza pomiędzy Pomorzem Zachodnim a Pomorzem Gdańskim (Wschodnim) najczęściej uznaje się ziemię lęborsko-bytowską. Najbardziej praktyczna i najprostsza wersja granic nawiązująca także do obecnego podziału na województwa zalicza do Pomorza Zachodniego kombinację (sumę) następujących obszarów:

Według historiografii niemieckiej Pomorze Zachodnie dzieliło się na:

Gospodarka

edytuj

Gospodarka Pomorza Zachodniego jest nierozerwalnie związana z morzem. W regionie dominują takie gałęzie przemysłu jak rybołówstwo i przemysł stoczniowy, a także przemysł spożywczy, przetwórczy i chemiczny. Jednym z większych źródeł dochodu regionu jest turystyka.

Historia

edytuj

Miasta

edytuj

Do największych miast Pomorza Zachodniego (powyżej 15 tys. mieszkańców) należą:

Lp. Miasto Państwo Populacja

(2021)

Powierzchnia Jednostka administracyjna
1.   Szczecin   396 472 300,55 km²   województwo zachodniopomorskie
2.   Koszalin   105 801 98,34 km²   województwo zachodniopomorskie
3.   Słupsk   89 180 43,15 km²   województwo pomorskie
4.   Stargard   67 430 48,08 km²   województwo zachodniopomorskie
5.   Stralsund   59 171 54,59 km²   Meklemburgia-Pomorze Przednie
6.   Greifswald   59 332 50,81 km²   Meklemburgia-Pomorze Przednie
7.   Kołobrzeg   45 930 25,67 km²   województwo zachodniopomorskie
8.   Świnoujście   40 696 197,23 km²   województwo zachodniopomorskie
9.   Szczecinek   39 705 48,48 km²   województwo zachodniopomorskie
10.   Police   32 034 37,31 km²   województwo zachodniopomorskie
11.   Białogard   23 811 25,73 km²   województwo zachodniopomorskie
12.   Goleniów   21 876 11,78 km²   województwo zachodniopomorskie
13.   Gryfino   20 792 9,58 km²   województwo zachodniopomorskie
14.   Nowogard   16 264 12,44 km²   województwo zachodniopomorskie
15.   Gryfice   16 130 12,40 km²   województwo zachodniopomorskie

Zamki Książąt Pomorskich

edytuj

Charakterystycznymi zabytkowymi obiektami Pomorza Zachodniego są zamki książąt pomorskich, które można znaleźć zarówno w polskiej, jak i niemieckiej części regionu:

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Kazimierz Kozłowski, Kongres Obywatelski [online], 13 lipca 2019, Cytat: "Kres niemieckiej prowincji pomorskiej nastąpił 25 kwietnia 1945 r. Szczecin opuścili gauleiter Pomorza Franz Schwede­‑Coburg i nadburmistrz Wilhelm Faber. Zanim do tego doszło, w walkach na Pomorzu Szczecińskim zginęło około 30 tys. żołnierzy radzieckich i około 3 tys. polskich.".
  2. „W polskiej tradycji historycznej nadodrzańska część Pomorza objęta jest terminem Pomorze Zachodnie, natomiast część nadwiślańska nazywana jest Pomorzem Wschodnim. W języku niemieckim pod pojęciem Pomorze (Pommern) funkcjonuje obszar zawężony do polskiego Pomorza Zachodniego. Jednocześnie dla terenów rozciągających się na zachód od Odry używa się terminu Pomorze Przednie (Vorpommern), a dla obszarów na wschód od Odry terminu Pomorze Tylne (Hinterpommern). Polskiemu terminowi Pomorze Wschodnie odpowiada niemieckie określenie Pommerellen”. Andrzej Świrko: Szlakiem dawnych rodów pomorskich - von Manteuffel, von Kleist, von Glasenapp, von Wedel. Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, 2008, s. 2.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj