Marder 1
Marder (pol. kuna) – niemiecki gąsienicowy bojowy wóz piechoty opracowany i produkowany przez koncern Rheinmetall AG. Pojazdy Marder są używane w armii niemieckiej jako podstawowe uzbrojenie piechoty zmechanizowanej od lat 70. do chwili obecnej.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
3 + 7 |
| Historia | |
| Prototypy |
1961–1969 |
| Produkcja |
1970–1975 |
| Egzemplarze |
2137 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
6-cylindrowy, wysokoprężny, MTU MB Ea-500, |
| Transmisja |
układ planetarny i hydrostatyczny bezstopniowy mechanizm sterujący |
| Pancerz |
klasyczny z płyt stalowych |
| Długość |
6790 mm |
| Szerokość |
3240 mm |
| Wysokość |
2950 mm |
| Masa |
28 200 kg (bojowa) |
| Nacisk jedn. |
0,8 kg/cm² |
| Osiągi | |
| Prędkość |
75 km/h (max. po drodze) |
| Zasięg pojazdu |
520 km |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Rowy (szer.) |
2500 mm |
| Ściany (wys.) |
1000 mm |
| Kąt podjazdu |
60% |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 x armata automatyczna Rheinmetall MK 20 Rh 202 kal. 20 mm
2 x km MG3 kal. 7,62 mm | |
| Użytkownicy | |
Aktualni użytkownicy | |
Historia
edytujPrace konstrukcyjne nad Marderem rozpoczęły się w styczniu 1960, kiedy to podpisano kontrakt na opracowanie nowoczesnego bojowego wozu piechoty dla Bundeswehry. Faza prototypowa projektu zakończyła się 7 maja 1971, kiedy to pierwszy egzemplarz produkcyjny został przekazany niemieckiej armii.
Zadaniem pojazdu było zastąpienie transportera opancerzonego Schützenpanzer Lang HS.30. Początkowo prace rozwojowe przyznano dwóm grupom firm: Rheinstal Group (Rheinstal-Hanomag, Ruhrstahl, Witten-Annen, Burno Warnecke) i grupie w skład której wchodziły Henschel Werke i szwajcarski MOWAG. Rezultatem pierwszego etapu prac była produkcja siedmiu prototypowych pojazdów. Druga seria pojazdów prototypowych została wyprodukowana w latach 1961–1963. W tym czasie prace nad prototypami uległy spowolnieniu z powodu nadania priorytetu opracowywanemu równolegle niszczycielowi czołgów Jagdpanzer Kanone 90mm.
W 1967 po ostatecznym przedstawieniu przez wojsko wymagań technicznych przystąpiono do budowy trzeciej i ostatniej serii prototypów. W końcowej fazie rozwoju pojazdu brała udział grupa Rheinstahl która wytworzyła 10 egzemplarzy przedseryjnych, które wzięły udział w testach poligonowych z udziałem niemieckiej armii między październikiem 1968 a marcem 1969. W maju 1969 pojazdowi oficjalnie nadano nazwę Marder 1, a w październiku Rheinstahl został głównym dostawcą tego wozu.
Pierwszy produkcyjny Marder 1 został przekazany niemieckiemu wojsku 7 maja 1971. Produkcję seryjną zakończono w 1975 po wyprodukowaniu 2136 pojazdów.
Wersje i modernizacje
edytujMarder okazał się udaną i podatną na modernizacje konstrukcją. Jego kadłub stał się podstawą do opracowania wielu wersji i modernizacji:
- Marder 1A1 – ulepszony system zasilania armaty, zainstalowane noktowizyjne urządzenie obserwacji PERI Z-16 oraz nocnego celownika Z-59. Lepsza instalacja ochrony przed ABC. Masa pojazdu wzrosła do 30 ton. Wprowadzona w roku 1982.
- Marder 1A1A – wersja A1 bez urządzeń noktowizyjnych
- Marder 1A2 – wersja A1 z urządzeniem stabilizacji uzbrojenia tzw. III generacji.
- Marder 1A3 – wersja, która znajduje się obecnie na wyposażeniu Bundeswehry (od końca lat 80.). Posiadają wzmocnione opancerzenie przedniej części kadłuba (pancerz laminowany) i burt, posiadają także dodatkowy karabin maszynowy kal. 7,62 mm montowany na wieży. Masa wzrosła do 35 ton.
- Marder 1A4 – od wersji 1A3 różni się systemem łączności umożliwiającym szyfrowanie przekazywanych danych.
- Marder 1A5 – wersja ze wzmocnioną ochroną przeciwminową
Na podstawie konstrukcji Mardera firma Thyssen-Henchel opracowała dla Argentyny czołg podstawowy TAM. Konstrukcje Mardera wykorzystano także do opracowania wersji systemu przeciwlotniczego Roland.
Użytkownicy
edytuj
Chile – 200 wozów w wersji 1A3 oraz siedem pojazdów do nauki jazdy[1][2]
Grecja – W 2009 roku planowano zakupić 422 wozy opancerzone typu Marder 1. Z powodu braku funduszy transakcja nigdy nie doszła do skutku[2]. W 2022 roku doszło do porozumienia z rządem greckim w sprawie przekazania 40 Marder 1A3 w zamian za tyleż ex-enerdowskie BMP-1, które przekazano Ukrainie.[3]
Indonezja – 42 wozy w wersji 1A3.[4][2]
Jordania – 75 wozów w wersji 1A3 oraz dwie do nauki jazdy dostarczone w latach 2017–2020[5]
Niemcy - ok 370 szt. w 2022 r.[6]
Ukraina - Niemcy zobowiązały się do przekazania łącznie 100 wozów typu Marder 1A3[7][8]
Niedoszli
Przypisy
edytuj- ↑ Marc von Boemcken: U-Boote, Fregatten und ausgemusterte Panzer Deutsche Rüstungsexporte nach Lateinamerika. www.ssl-id.de. [dostęp 2012-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-14)]. (niem.).
- ↑ a b c d e Der Marder feiert in 2021 sein 50-jähriges | Rheinmetall [online], com/de/rheinmetall_defence/systems_and_products/vehicle_systems/armoured_tracked_vehicles/marder50/index.php [dostęp 2024-04-24] (niem.).
- ↑ https://www.dw.com/pl/niemcy-przeka%C5%BC%C4%85-grecji-wozy-bojowe-w-zamian-za-sprz%C4%99t-dla-ukrainy/a-61990870
- ↑ Leopardy w Indonezji. altair.com.pl, 2014-09-05. [dostęp 2014-09-06]. (pol.).
- ↑ Der integrierte internationale Technologiekonzern | Rheinmetall [online], rheinmetall-defence.com [dostęp 2024-04-24] (niem.).
- ↑ Bundeswehra przekaże Mardery Ukrainie.
- ↑ USA wysyłają Ukrainie bojowe wozy piechoty Bradley. Niemcy przekażą Mardery i baterię Patriot [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-01-06] (pol.).
- ↑ Niemcy dostarczą Ukrainie nowy pakiet uzbrojenia w tym: Leopard 1 i Patrioty | Defence24 [online], defence24.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Igor Witkowski: Lekkie i średnie opancerzone wozy bojowe. WiS, s. 42–48. ISBN 83-86028-02-5.