Maria II (królowa Portugalii)

królowa Portugalii

Maria II (ur. 4 kwietnia 1819 w Rio de Janeiro, zm. 15 listopada 1853 w Lizbonie) – portugalska królowa z dynastii Bragança, najstarsza z dzieci Piotra I, cesarza Brazylii, i jego pierwszej żony Marii Leopoldyny, arcyksiężnej Austrii, córki cesarza Austrii Franciszka I.

Maria II
Ilustracja
ilustracja herbu
podpis
Królowa Portugalii
Okres

od 28 maja 1826
do 11 lipca 1828

Poprzednik

Piotr IV Bragança

Następca

Michał I Uzurpator

Okres

od 26 maja 1834
do 15 listopada 1853

Poprzednik

Michał I Uzurpator

Następca

Piotr V Bragança

Dane biograficzne
Dynastia

Bragança

Data i miejsce urodzenia

4 kwietnia 1819
Rio de Janeiro

Data i miejsce śmierci

15 listopada 1853
Lizbona

Ojciec

Piotr IV Bragança

Matka

Maria Leopoldyna Habsburg

Mąż

Karol August de Beauharnais

Mąż

Ferdynand II Koburg

Odznaczenia
Wstęga Trzech Orderów (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Wielki Łańcuch Orderu Wieży i Miecza (Portugalia) Wielki Łańcuch Orderu św. Jakuba od Miecza (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Avis (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z Vila Viçosa Order Świętej Elżbiety (Portugalia) Order Krzyża Gwiaździstego Dama Orderu Królowej Marii Luizy (Hiszpania) Order Świętej Katarzyny Męczennicy – I klasa Krzyż Wielki Cesarskiego Orderu Piotra I (Brazylia) Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia)

Życiorys

edytuj

Urodziła się w Rio de Janeiro jako María da Glória Joana Carlota Leopoldina da Cruz Francisca Xavier de Paula Isidora Micaela Gabriela Rafaela Gonzaga, gdy jej ojciec wraz z całym dworem portugalskim przebywał w Brazylii po zajęciu kraju przez wojska napoleońskie.

 
Litografia przedstawiająca Marię II (po prawej) z ojcem, macochą oraz portugalską konstytucją

W 1822 jej ojciec proklamował niepodległość Brazylii od metropolii. Gdy w marcu 1826 zmarł dziadek Marii, król Jan VI, doszło do kryzysu dyplomatycznego. Skonfliktowany z dziadkiem ojciec Marii, zwany w Brazylii „Dom Pedro” rządził wówczas jako cesarz Brazylii. Zmarły król miał jeszcze drugiego syna – Miguela, zwolennika absolutyzmu, który został wydalony z kraju za bunty przeciwko rządom ojca i liberałów.

Zmarły król wyznaczył na regentkę swą ulubioną córkę Izabelę Marię, która miała rządzić „aż prawowity następca tronu powróci do królestwa”. Sformułowanie to nie wskazywało jako legitymizowanego następcy ani Pedro ani Miguela. Większość poddanych uważała za niego Piotra, ale nie chcieli jednocześnie ponownego połączenia tronów portugalskiej metropolii i Brazylii.

Świadom zagrożenia ze strony stronników swego brata, Piotr zdecydował się na polubowne rozwiązanie. Zrzekł się swych praw do tronu portugalskiego na rzecz swej siedmioletniej córki Marii. Miała ona jednak poślubić swego stryja Miguela pod warunkiem, że tamten zaakceptuje liberalną konstytucję i do czasu osiągnięcia przez księżniczkę pełnoletniości będzie pełnił rolę regenta.

Miguel pozornie się zgodził z tym rozwiązaniem, jednak po powrocie do Portugalii odebrał jej tron i ogłosił się królem jednocześnie znosząc liberalną konstytucję. Gdy Miguel prowadził w kraju absolutystyczne rządy terroru – Maria wędrowała po dworach Europy, między innymi jej dziadka w Wiedniu.

W 1831 Piotr ustąpił z tronu brazylijskiego na rzecz małoletniego brata Marii, który objął tron jako Piotr II. Były cesarz operując z bazy na Azorach zaatakował brata rządzącego Portugalią – zmuszając go ostatecznie do abdykacji w 1834. Tron został przywrócony Marii, a jej małżeństwo anulowano.

26 stycznia 1835, w wieku 15 lat, poślubiła Karola Augusta – księcia Leuchtenbergu, syna Eugeniusza de Beauharnais i wnuka Józefiny (pierwszej żony Napoleona Bonaparte). Jej małżonek zmarł już dwa miesiące po ślubie, 28 marca 1835.

1 stycznia 1836 Maria wyszła za mąż po raz drugi za księcia Ferdynanda Saxe-Coburg-Gotha, który współrządził z nią jako małżonek królowej (tytuł króla został mu nadany, zgodnie z portugalskim zwyczajem, dopiero po narodzinach ich pierwszego potomka, czyli następcy tronu). Maria i Ferdynand mieli jedenaścioro dzieci:

  • Piotra V (1837–1861), kolejnego króla Portugalii
  • Ludwika I (1838–1889), kolejnego króla Portugalii
  • infantkę Marię (ur. i zm. 1840)
  • infanta Jana (1842–1861)
  • infantkę Marię Annę (1843–1884), żonę Jerzego I, króla Saksonii
  • infantkę Antonię Marię (1845–1913), żonę księcia Leopolda Hohenzollern-Singmaringen
  • infanta Ferdynanda (1846–1861)
  • infanta Augusta (1847–1889), księcia Coimbry
  • infanta Leopolda (ur. i zm. 1849)
  • infantkę Marię da Glória (ur. i zm. 1851)
  • infanta Eugeniusza (ur. i zm. 1853).

Za rządów Marii doszło do powstania 16 maja 1846, które jednak zostało stłumione przez oddziały rojalistyczne 22 lutego 1847. Panowanie królowej wyróżnia także wydanie ustawy o zdrowiu publicznym, której celem było powstrzymanie rozprzestrzeniającej się w królestwie cholery. Królowa podjęła także działania na rzecz podniesienia poziomu edukacji w kraju.

Maria wielokrotnie zachodziła w ciążę. Lekarze ostrzegali ją przed niebezpieczeństwami związanymi z wyczerpującym wielokrotnym macierzyństwem. Królowa lekceważyła jednak ostrzeżenia, podobnie jak jej matka, mówiąc: „Jeśli umrę, umrę na swym stanowisku”. W 1853 Maria zmarła w Lizbonie w czasie kolejnego porodu, wydając na świat swoje jedenaste dziecko – księcia Eugeniusza.

W Portugalii została zapamiętana jako dobra matka, co zjednało jej (obok Educadora, czyli „Nauczycielka”) taki właśnie przydomek.

Odznaczenia

edytuj

Genealogia

edytuj
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Jan V Wielkoduszny
 
 
 
 
 
 
 
Piotr III
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maria Anna Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
Jan VI
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Józef I Reformator
 
 
 
 
 
 
 
Maria I
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Marianna Wiktoria Burbon
 
 
 
 
 
 
 
Piotr I
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Karol III Hiszpański
 
 
 
 
 
 
 
Karol IV Burbon
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maria Amalia Wettyn
 
 
 
 
 
 
 
Karolina Joachima Burbon
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Filip I Parmeński
 
 
 
 
 
 
 
Maria Ludwika Burbon-Parmeńska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maria Ludwika Elżbieta Burbon
 
 
 
 
 
 
 
Maria II
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Franciszek I Lotaryński
 
 
 
 
 
 
 
Leopold II Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maria Teresa Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
Franciszek II Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Karol III Hiszpański
 
 
 
 
 
 
 
Maria Ludwika Burbon
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maria Amalia Wettyn
 
 
 
 
 
 
 
Maria Leopoldyna Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Karol III Hiszpański
 
 
 
 
 
 
 
Ferdynand I Burbon
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maria Amalia Wettyn
 
 
 
 
 
 
 
Maria Teresa Burbon-Sycylijska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Franciszek I Lotaryński
 
 
 
 
 
 
 
Maria Karolina Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Maria Teresa Habsburg
 
 
 
 
 
 

Przypisy

edytuj
  1. a b c Albano Anthero da Silveira Pinto: Resenha das familias titulares e grandes de Portugal. Lizbona: 1883, s. XVI-XVII, XLVI.