Wikipedia

Maro Itoje

angielski zawodnik rugby union

Maro Itoje (ang. wym. [ˌmɑ.ɹoʊ iˈtoʊ.dʒe], ur. 28 października 1994 r. w gminie Camden w Londynie[1][3]) – angielski rugbysta nigeryjskiego pochodzenia występujący zazwyczaj na pozycji wspieracza, rzadziej rwacza. Reprezentant kraju, srebrny medalista pucharu świata, mistrz świata do lat 20, zdobywca Wielkiego Szlema podczas Pucharu Sześciu Narodów, klubowy mistrz Anglii i Europy.

Maro Itoje
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Oghenemaro Miles Itoje[1][2]

Pseudonim

„The Pearl” (Perła)[3], „Super Maro”[4]

Data i miejsce urodzenia

28 października 1994
Camden, Wielki Londyn

Wzrost

195 cm[5]

Masa ciała

115 kg[5]

Rugby union
Pozycja

wspieracz

Kariera juniorska
Lata Zespół
2005–2010 Harpender
2009–2013 Saracens
Kariera seniorska[a]
Lata Zespół Wyst. (Pkt.)
2013– Saracens[1] 75 (40)
2013–2014 Old Albanians (wyp.)
Reprezentacja narodowa[b]
Lata Reprezentacja Wyst. (Pkt.)
 Anglia U-16
2010  Anglia U-17
 Anglia U-18
 Anglia U-19
2014  Anglia U-20
2015 Anglia England Saxons 1 (0)
2016–  Anglia[1] 38 (10)
2017 British and Irish Lions[1] 3 (0)
  1. ↑ Mecze i punkty w lidze akt. w dniu 4 stycznia 2020 r.
  2. ↑ Mecze i punkty w reprez. akt. w dniu 7 marca 2020 r.
Multimedia w Wikimedia Commons

Młodość edytuj

Itoje urodził się w Wewnętrznym Londynie w rodzinie nigeryjskich imigrantów[5][6]. Wychowywał się w północnych dzielnicach miasta: Edgware[7] i Mill Hill[4]. Uczęszczał do Salcombe Preparatory School w Southgate, a następnie (w wieku od 11 do 16 lat)[8][9] do St George’s School – szkoły z internatem położonej w Harpenden w Hertfordshire[4][10]. Ostatecznie dzięki stypendium kontynuował edukację w elitarnej Harrow School w dzielnicy Londynu noszącej tę samą nazwę. Podczas egzaminu końcowego (A-level) wszystkie trzy przedmioty zaliczył na najwyższą możliwą ocenę[4][6][8].

W czasach szkolnych Itoje uprawiał wiele dyscyplin sportu. Występował jako środkowy obrońca w rozgrywkach piłki nożnej[11], grał w koszykówkę[9], z powodzeniem startował w zawodach lekkoatletycznych (mimo niecodziennej techniki[9] w grupie do lat 17 był reprezentantem i wicemistrzem Anglii w pchnięciu kulą)[4][11].

Grę w rugby rozpoczął, dopiero gdy jako 11-latek trafił do szkoły w Harpenden[12]. Równolegle do sobotnich występów w barwach St George’s, w niedziele grywał w Harpenden R.F.C. – satelickim klubie Saracens[9][13]. Jako że pierwszy kontakt z tą dyscypliną sportu nawiązał dość późno, początkowo nastolatek musiał nadrabiać zaległości szkoleniowe. Podczas dodatkowych zajęć usiłował ponadto zredukować braki w koordynacji ruchowej spowodowane faktem gwałtownego wzrostu. Jako młody zawodnik był jednak bardzo pracowity, dzięki czemu szybko nie tylko dorównał, ale i przebił umiejętności większości swoich rówieśników[9].

Po tym jak został wypatrzony przez Matta Daviesa, członka sztabu Saracens podczas testów w hrabstwie Hertfordshire, niespełna 15-letni Itoje trafił do akademii tego klubu[5][9][11][14]. Na jego mentora wyznaczono doświadczonego rwacza, byłego reprezentanta Anglii Richarda Hilla[9].

Kariera klubowa edytuj

 
Itoje w niebiesko-białym stroju w meczu z Oyonnax Rugby (2015)

W wieku 18 lat, w styczniu 2013 roku Itoje zadebiutował w rozgrywkach seniorów w meczu pucharowym przeciw Cardiff Blues[3][12]. Także w sezonie 2013/2014 zaliczył pojedynczy występ w Anglo-Welsh Cup[15], dokładając do tego mecz ligowy w ostatniej kolejce z Leicester Tigers[11][16]. W międzyczasie przebywał na wypożyczeniu w zaprzyjaźnionym klubie Old Albanians, gdzie w rozgrywkach niższego szczebla rozegrał niespełna dziesięć spotkań[7][9]. Kolejny sezon Anglik rozpoczął jako zawodnik rezerwowy, jednak dość szybko piął się w górę w klubowej hierarchii[5]. W angielskiej ekstraklasie wystąpił łącznie w 15 spotkaniach, w tym w ośmiu w pierwszym składzie[15][16]. Dołożył do tego pięć meczów pucharowych i cztery w rozgrywkach europejskich[15]. Sezon ten drużyna Saracens zakończyła z tytułem mistrza Anglii[17] oraz jako zdobywca Anglo-Welsh Cup. W tych ostatnich rozgrywkach Itoje pełnił funkcję kapitana zespołu[18]. Podobną rolę odgrywał w ekipie rezerw (Saracens Storm), która w styczniu 2015 roku sięgnęła po złoto w rozgrywkach A League[19].

Osiągnięcia te były pierwszym z wielu – tak w wykonaniu samego Itoje, jak i drużyny Saracens, która w nadchodzących latach zdominowała rozgrywki w Anglii i Europie. Drużyna z północnych przedmieść Londynu w kolejnym roku nie tylko obroniła tytuł w rodzimej lidze Premiership Rugby[20], ale także wywalczyła European Rugby Champions Cup. W finałowym spotkaniu z Racing 92, w którym Anglicy triumfowali 21:9, niespełna 22-letni wspieracz został okrzyknięty najlepszym zawodnikiem meczu[5][21]. Podobne miano przyznano mu też w starciach ćwierć- i półfinałowym[22], zaś po zakończeniu sezonu został wybrany jego najlepszym zawodnikiem w Europie[23]. W międzyczasie Itoje podpisał z Saracens nowy kontrakt wiążący go z klubem do połowy 2019 roku[14].

W sezonie 2016/2017 Anglik opuścił około półtora miesiąca zmagań z powodu urazu dłoni, jakiego doznał w meczu Champions Cup przeciwko Scarlets[24]. Mimo wszystko wraz z czasem jego pozycja w drużynie nieustannie rosła. Gdy wiosną 2017 roku zespół zdziesiątkowała plaga kontuzji, to pomimo młodego wieku właśnie do niego należało wywoływanie zagrywek w formacji autowej[25]. W maju Saracens w finale rozgrywek europejskich pokonali francuski klub Clermont[26]. Złamana w grudniu 2017 roku po zderzeniu z zawodnikiem Harlequins Mikiem Brownem żuchwa stanowiła jeden z niewielu gorszych okresów w klubowej karierze Itoje[27]. Zawodnik drugiej linii młyna w kolejnym roku zdobył swój trzeci tytuł mistrza Anglii[28], po czym podpisał z Saracens nowy kontrakt obowiązujący do 2022 roku[29]. Rok 2019 przyniósł mu dalsze tytuły mistrzowskie: tak w Anglii[30], jak i w Europie[31].

Niedługo później na jaw wyszła jednak afera związana z finansowaniem klubu z Allianz Park. Władze Premiership Rugby ogłosiły, że ekipa Saracens wraz z końcem sezonu 2019/2020 zostanie zdegradowana do RFU Championship. Przyczyną tej decyzji były wieloletnie próby zatajania rzeczywistych wydatków klubu i omijania obowiązującego w rozgrywkach limitu płacowego. Jak podawały media, nieujawnione środki przeznaczane na pozaregulaminowe świadczenia dla zawodników miały o blisko 30% przekraczać określony na 7 mln funtów pułap wynagrodzeń. Z tego powodu już wcześniej na drużynę nałożono karę w wysokości 5,36 mln funtów oraz 35 ujemnych punktów[a][33]. W związku z zapowiedzianą relegacją powszechne stały się spekulacje na temat przyszłości gwiazd angielskiego rugby występujących dotąd w drużynie Saracens. Dodatkowym utrudnieniem dla klubu był fakt, że wewnątrzangielskie regulacje nie pozwalały (poza sytuacjami nadzwyczajnymi takimi jak plaga kontuzji) na powoływanie do reprezentacji narodowej zawodników występujących na co dzień poza granicami kraju. Wedle doniesień medialnych z marca 2020 r. w stosunku do Itoje władze Saracens miały nadzieję na roczne wypożyczenie zawodnika do francuskiego Racingu z jednoczesnym umożliwieniem mu gry dla Anglii dzięki klauzuli „sytuacji nadzwyczajnej”. Niemniej sprzeciw pozostałych klubów Premiership co do takiego rozszerzającego rozumienia umowy pomiędzy ligą a federacją spowodował, że pomysł tego transferu wydawał się mało realny[34].

Kariera reprezentacyjna edytuj

 
Formacja autowa w meczu Blues – British and Irish Lions (2017). Itoje z nr. 4 na czerwonej koszulce

Itoje występował w angielskich reprezentacjach na wszystkich kolejnych szczeblach wiekowych, poczynając co najmniej od grupy do lat 16[35]: grał w drużynach U-17[36], U-18 i U-19[37]. W 2014 roku był kapitanem reprezentacji do lat 20[38][39], która podczas turnieju w Nowej Zelandii sięgnęła po tytuł mistrzów świata w swojej kategorii wiekowej[3][5][38]. Wystąpił wówczas w czterech spotkaniach swojej drużyny[2].

Na początku 2015 roku został włączony do składu England Saxons, drugiej seniorskiej kadry Anglii[37]. Z ławki rezerwowych pojawił się wówczas w spotkaniu z Ireland Wolfhounds[40]. Kilka miesięcy później znalazł się w szerokim składzie treningowym pierwszej reprezentacji[41][39], jednak ostatecznie nie otrzymał od selekcjonera Stuarta Lancastera powołania na Puchar Świata w Rugby 2015[42]. Po nieudanych mistrzostwach Lancastera zastąpił Eddie Jones, który już wraz z pierwszymi powołaniami postanowił dać szansę nowym zawodnikom. Jednym z nich był Itoje, który znalazł się w składzie na Puchar Sześciu Narodów 2016[43]. Zadebiutował w meczu drugiej kolejki z Włochami, wchodząc na boisko z ławki rezerwowych[1][8]. Pozostałe trzy spotkania rozpoczynał już w podstawowym składzie[44], zaś reprezentanci Anglii pokonując wszystkich pięciu rywali sięgnęli po Wielki Szlem[3]. W czasie rozgrywek gracz Saracens imponował formą, tworząc z George’em Kruisem wyróżniającą się parę wspieraczy[45], zaś w ocenie części komentatorów w spotkaniu z Walią był najlepszym zawodnikiem na placu gry[39]. Latem tego samego roku czynnie uczestniczył w wygranej 3:0 serii spotkań z reprezentacją Australii, podczas której wszystkie spotkania padły łupem Anglików[3][44]. Ostatni mecz w Sydney stanowił dla Itoje zamknięcie sezonu, w którym wygrał wszystkie 26 meczów, które rozpoczynał w pierwszym składzie – zarówno w barwach klubu, jak i w kadrze[46][47]. Liczący zaledwie 21 lat zawodnik został szybko obwołany wielkim talentem, jaki trafia się raz na generację. Podkreślano jego dojrzałość, opanowanie i determinację, przewidując, że w przyszłości może sięgnąć po najwyższe sportowe laury, w tym przewodzić reprezentacji jako kapitan[6][39][45][46][47].

Choć z jesiennych spotkań reprezentacji wykluczył go uraz dłoni[24], to Itoje powrócił do kadry na początku 2017 roku na Puchar Sześciu Narodów. W czasie zawodów rozegrał pięć spotkań w pierwszym składzie, a najlepsi ponownie okazali się Anglicy[48]. W dalszej części roku Anglik otrzymał powołanie do składu British and Irish Lions na serię spotkań w Nowej Zelandii[49] – 22-latek był najmłodszym członkiem składu[12]. Podczas tournée w barwach Lions wystąpił sześciokrotnie: w trzech sparingach (z Blues, Crusaders oraz Māori All Blacks – gdzie zdobył jedno z przyłożeń[50]) a także w trzech meczach testowych z Nową Zelandią[44][51]. Ostatecznie seria zakończyła się remisem, gdyż każda ze stron w trzech meczach odnotowała zwycięstwo, remis i porażkę[5][3][44].

W roku 2018 dla Anglii Itoje rozegrał aż 12 spotkań (wszystkie w pierwszym składzie)[44], uczestnicząc w zmaganiach o Puchar Sześciu Narodów, w wyjazdowej serii spotkań z Południową Afryką czy w jesiennych meczach testowych[44]. W pierwszej połowie roku komentatorzy wskazywali, że zawodnik nieco obniżył formę, co selekcjoner Jones tłumaczył zmęczeniem i syndromem „sezonu po” meczach Lions[52]. Jednocześnie zwracano uwagę, że Anglik popełnia zbyt wiele przewinień, którą to statystykę powinien poprawić. Przyczynkiem do dyskusji była pierwsza w karierze międzynarodowej żółta kartka, jaką Itoje otrzymał w listopadowym meczu z RPA[53].

W pierwszym pojedynku nowego roku, z Irlandią w ramach Pucharu Sześciu Narodów Anglik uszkodził więzadło poboczne piszczelowe w stawie kolanowym, przez co musiał pauzować przez kilka tygodni i opuścił pozostałą część turnieju[44][54]. W sierpniu Itoje otrzymawszy powołanie do kadry na Puchar Świata w Rugby 2019[55], uczestniczył w przedturniejowych sparingach, a następnie w pięciu spotkaniach podczas samych mistrzostw. Anglicy bez problemów wyszli z grupy, a pokonując następnie Australię i Nową Zelandię dotarli do finału turnieju[44]. Występ wspieracza w półfinałowym pojedynku z ówczesnymi mistrzami świata określono jako najlepszy mecz w jego karierze, co dodatkowo znalazło odzwierciedlenie w statuetce dla zawodnika meczu[56][57]. W spotkaniu decydującym o tytule mistrza świata reprezentanci Anglii ulegli jednak Południowej Afryce i zakończyli zmagania ze srebrnymi medalami[58].

Rok 2020 Itoje rozpoczął od powołania na Puchar Sześciu Narodów[59], w czasie którego ponownie pełnił centralną rolę w drużynie[44].

W maju 2021 roku ogłoszono, że zawodnik znalazł się w składzie British and Irish Lions na serię spotkań w Południowej Afryce[60].

Statystyki edytuj

Stan na 7 marca 2020 r.[44]

Występy na arenie międzynarodowej
Przyłożenia na arenie międzynarodowej
Lp. Data Miejsce Przeciwnik Rozgrywki
1. 9 czerwca 2018 Ellis Park, Johannesburg   Południowa Afryka mecz testowy
2. 24 sierpnia 2019 Twickenham Stadium, Londyn   Irlandia mecz testowy

Nagrody i wyróżnienia edytuj

Życie osobiste edytuj

Rodzice Maro po przyjeździe do Anglii z Nigerii początkowo prowadzili sklep mięsny w londyńskiej dzielnicy Cricklewood[4], jednak z czasem zdobyli wyższe wykształcenie i rozpoczęli pracę zgodną z kwalifikacjami. Ojciec zawodnika, Efe, ukończył studia matematyczne, pracując następnie w branży paliwowej jako konsultant BP do spraw złóż ropy naftowej znajdujących się w delcie Nigru[4][6]. Matka Florence pracowała jako pośrednik w obrocie nieruchomościami[6]. Rodzice zawodnika kładli wyraźny nacisk na wykształcenie swoich dzieci, dzięki czemu wszyscy troje: najstarszy Jeremy, Maro i najmłodsza Isabel ukończyli szkoły wyższe[4][6]. Zawodowym rugbystą został także występujący w pierwszej linii młyna kuzyn rodzeństwa, Beno Obano[5]. Pomimo zamieszkiwania w Anglii rodzina pozostawała w bliskich relacjach z ojczystym krajem, wielokrotnie odwiedzając Nigerię[7].

W początkowych latach swojej kariery zawodniczej Maro studiował zaocznie na prywatnej uczelni London’s School of Oriental and African Studies[6][7][11]. Wedle własnych wypowiedzi jest osobą silnie zainteresowaną bieżącą polityką[6][12], w tym kwestiami Afryki[7]. Deklarował się jako liberalny feminista, gorliwy zwolennik Baracka Obamy[4], otwarcie opowiadał się za pozostaniem Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej[6].

Itoje został wychowany w wierze katolickiej i deklaruje się jako osoba tego wyznania[45].

Poza rugby jego zainteresowania sportowe obejmują piłkę nożną (za sprawą ojca w dzieciństwie został kibicem Arsenalu)[6][12] czy koszykówkę[6].

W młodości zdarzało mu się tworzyć poezję[6][7][11], a ponadto podczas pobytu w Harrow był członkiem szkolnego chóru[6].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Sam Itoje w ciągu trzech lat miał otrzymać blisko 2 mln funtów pochodzących spoza oficjalnej klubowej kasy. Prezes Saracens Nigel Wray za wart 800 tys. funtów 30-procentowy udział w prawach do wizerunku zawodnika zapłacił 1,6 mln funtów, ponadto kwotą 250 tys. funtów dofinansowując należące do Itoje przedsiębiorstwo. Dodatkowe 95 tys. funtów miało trafić na konto zawodnika w trzech transzach za udział w nieistniejących spotkaniach promocyjnych organizowanych na klubowym stadionie przez spółkę współprowadzoną przez Lucy Wray, córkę prezesa[32].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Maro Itoje | England [online], ESPN Scrum [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-07] (ang.).
  2. ↑ a b Maro Itoje [online], Międzynarodowa Rada Rugby, Mistrzostwa Świata U-20 w Rugby Union Mężczyzn 2014, 2014 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane 2014-07-17] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g Maro Itoje [online], Saracens F.C. [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-22] (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h i James Murray, Maro Itoje: England rugby star’s route to success at Harrow revealed by his brother, „Daily Express”, 31 października 2019 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j Maro Itoje [online], Rugby Football Union [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m Oliver Brown, Maro Itoje – the thinking man's forward in the Lions squad – outlines manifesto for New Zealand success, „The Daily Telegraph”, 30 maja 2017 [dostęp 2020-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  7. ↑ a b c d e f Donald McRae, Maro Itoje: ‘Disappointments sharpen the desire – Saracens want to go all the way this year’, „The Guardian”, 9 maja 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-10] (ang.).
  8. ↑ a b c Gerard Meagher, Rome return evokes warm family memories for England’s Maro Itoje, „The Guardian”, 28 stycznia 2018 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-07] (ang.).
  9. ↑ a b c d e f g h Daniel Schofield, Maro Itoje: The making of an England star - by those who know him best, „The Daily Telegraph”, 18 marca 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-03] (ang.).
  10. ↑ Georgians feature in Rugby World Cup Final 2019 [online], St. George’s School, październik 2019 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  11. ↑ a b c d e f Tom Hamilton, England's new thinking man's enforcer [online], ESPN, 19 czerwca 2014 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-19] (ang.).
  12. ↑ a b c d e Tom Everest, Maro Itoje, „Gaffer” (2: Heart & Soul), 5 września 2019 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  13. ↑ Daniel Schofield, How England's Class of 2016 was made in Harpenden, „The Daily Telegraph”, 18 marca 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  14. ↑ a b Andrew Baldock, Maro Itoje and George Kruis sign new deals at Saracens, „The Independent”, 14 kwietnia 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-16] (ang.).
  15. ↑ a b c Player statistics Itoje Maro - club stats [online], itsrugby.co.uk [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-02] (ang.).
  16. ↑ a b Maro Itoje [online], Premiership Rugby [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  17. ↑ Aviva Premiership Rugby Final: Bath Rugby 16 Saracens 28 [online], Premiership Rugby, 30 maja 2015 [zarchiwizowane 2015-05-31] (ang.).
  18. ↑ LV= Cup final: Saracens 23-20 Exeter Chiefs [online], BBC Sport, 22 marca 2015 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-01] (ang.).
  19. ↑ A League final: Worcester Cavaliers 19 Saracens Storm 27 [online], Premiership Rugby, 1 grudnia 2015 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  20. ↑ Match Report: Saracens 28 Exeter Chiefs 20 [online], Premiership Rugby, 28 maja 2016 [zarchiwizowane 2016-07-04] (ang.).
  21. ↑ Saracens crowned Champions of Europe [online], European Rugby Champions Cup, European Professional Club Rugby, 14 maja 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-21] (ang.).
  22. ↑ Maro Itoje [online], European Professional Club Rugby [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  23. ↑ a b Itoje named European Player of the Year [online], European Professional Club Rugby, 15 maja 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  24. ↑ a b Paul Rees, Maro Itoje to miss England’s autumn internationals after fracturing hand, „The Guardian”, 24 października 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-10] (ang.).
  25. ↑ Gerard Meagher, ‘Phenomenal’ Maro Itoje relishing new role as Saracens lineout leader, „The Guardian”, 11 kwietnia 2017 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-25] (ang.).
  26. ↑ Saracens claim Champions Cup glory in thriller [online], European Rugby Champions Cup, European Professional Club Rugby, 13 maja 2017 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-21] (ang.).
  27. ↑ Jack de Menezes, Maro Itoje set to recover from fractured jaw in time for England's Six Nations campaign, „The Independent”, 14 grudnia 2017 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-15] (ang.).
  28. ↑ Adam Williams, Premiership final: Exeter Chiefs 10-27 Saracens [online], BBC Sport, 26 maja 2018 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-25] (ang.).
  29. ↑ Rugby - Itoje signs new Saracens contract until 2022 [online], Reuters, 24 stycznia 2019 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-11] (ang.).
  30. ↑ Match Report: Exeter Chiefs 34-37 Saracens [online], Premiership Rugby, 1 czerwca 2019 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-01] (ang.).
  31. ↑ Saracens lift third Heineken Champions Cup after victory over Leinster [online], European Rugby Champions Cup, European Professional Club Rugby, 11 maja 2019 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (ang.).
  32. ↑ Sean Ingle, Leaked: The disciplinary report on Saracens’ salary cap breach, „The Irish Times”, 23 stycznia 2020 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  33. ↑ Saracens: Premiership Rugby confirms club will be relegated at end of season [online], 19 stycznia 2020 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-22] (ang.).
  34. ↑ Robert Kitson, Premiership clubs block Maro Itoje's Racing 92 loan to spark row with RFU, „The Guardian”, 13 marca 2020 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-19] (ang.).
  35. ↑ Michael Edwards, England call up for Harpenden RFC’s Alex Munday, „The Herts Advertiser”, 28 lutego 2013 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  36. ↑ Newsletter [online], Harpenden R.F.C., maj 2010 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (rundi).
  37. ↑ a b Maro Itoje: England Saxons call delights Saracens forward [online], BBC Sport, 21 stycznia 2015 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-24] (ang.).
  38. ↑ a b James Standley, Junior World Championship: England 21-20 South Africa [online], BBC Sport, 20 czerwca 2014 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-23] (ang.).
  39. ↑ a b c d Jack de Menezes, Six Nations: 'Exceptional' Maro Itoje a future England captain in the making, says veteran Nick Easter, „The Independent”, 18 marca 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-23] (ang.).
  40. ↑ Robert Kitson, Sam Burgess makes winning start for England Saxons at Irish Wolfhounds, „The Guardian”, 30 stycznia 2015 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-14] (ang.).
  41. ↑ England announce Rugby World Cup training group [online], Rugby Football Union, 20 maja 2015 [zarchiwizowane 2017-09-12] (ang.).
  42. ↑ Lancaster names 31-man Rugby World Cup squad. Rugby Football Union, 2015-08-27. [dostęp 2015-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-28)]. (ang.).
  43. ↑ Six Nations 2016: Josh Beaumont in new-look England squad [online], BBC Sport, 13 stycznia 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-31] (ang.).
  44. ↑ a b c d e f g h i j Maro Itoje | Match list [online], ESPN Scrum [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-15] (ang.).
  45. ↑ a b c Tom Sunderland, Why Maro Itoje Has the Tools to Be a Superstar for England [online], Bleacher Report, 6 maja 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-06] (ang.).
  46. ↑ a b Robert Kitson, England’s Maro Itoje in search of the perfect game for Eddie Jones’ invincibles, „The Guardian”, 22 czerwca 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-12] (ang.).
  47. ↑ a b Jeremy Guscott, England whitewash Australia: Jeremy Guscott's view on 3-0 Test series win [online], BBC Sport, 26 czerwca 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-31] (ang.).
  48. ↑ Paul Eddison, Ireland finish with a flourish against champions England [online], Puchar Sześciu Narodów, 18 marca 2017 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane 2017-03-20] (ang.).
  49. ↑ British and Irish Lions 2017: Sam Warburton captain, Dylan Hartley out [online], BBC Sport, 19 kwietnia 2017 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-11] (ang.).
  50. ↑ Robert Kitson, Lions and Maro Itoje too strong for Maori All Blacks on niggly night, „The Guardian”, 17 czerwca 2017 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-04] (ang.).
  51. ↑ British & Irish Lions | Player [online], British and Irish Lions [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  52. ↑ Robert Kitson, Eddie Jones expects Maro Itoje to overcome ‘second season’ syndrome, „The Guardian”, 6 marca 2018 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-21] (ang.).
  53. ↑ Charlie Morgan, England play down concerns over Maro Itoje's discipline, insisting he will 'lead the charge' against All Blacks, „The Daily Telegraph”, 7 listopada 2018 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  54. ↑ Will Macpherson, England hope Maro Itoje will return from injury for Six Nations 2019 run-in, „London Evening Standard”, 5 lutego 2019 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-15] (ang.).
  55. ↑ England men announce squad for Rugby World Cup [online], Rugby Football Union, 12 sierpnia 2019 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-11] (ang.).
  56. ↑ Andy Bull, Maro Itoje’s one-man highlights reel puts England on course for greatness, „The Guardian”, 26 października 2019 [dostęp 2020-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-31] (ang.).
  57. ↑ Itoje rises to the occasion with a stellar performance [online], World Rugby, Puchar Świata w Rugby 2019, 26 października 2019 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  58. ↑ Robert Kitson, Rugby World Cup: South Africa surge to glory as England fall short, „The Guardian”, 2 listopada 2019 [dostęp 2020-06-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-07] (ang.).
  59. ↑ England men's squad for 2020 Guinness Six Nations [online], Rugby Football Union, 20 stycznia 2020 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-20] (ang.).
  60. ↑ British and Irish Lions 2021: Sam Simmonds in 37-man squad but Billy Vunipola misses out [online], BBC Sport, 6 maja 2021 [dostęp 2021-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-06] (ang.).
  61. ↑ Aviva Premiership Rugby Awards 2016 – the winners [online], Premiership Rugby, 18 maja 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  62. ↑ Itoje and Vunipola both claim RPA awards [online], Puchar Sześciu Narodów, 12 maja 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-04] (ang.).
  63. ↑ Nominees for World Rugby Players of the Year announced [online], World Rugby, 7 listopada 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-03] (ang.).
  64. ↑ Nominees for World Rugby Players of the Year announced [online], World Rugby, 13 listopada 2017 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-15] (ang.).
  65. ↑ Barrett and Hunter named World Rugby Players of the Year 2016 [online], World Rugby, 14 listopada 2016 [dostęp 2020-04-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-17] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maro_Itoje&oldid=71652657”