Mary Cartwright

angielska uczona

Mary Lucy Cartwright (ur. 17 grudnia 1900 w Aynho, Northamptonshire, zm. 3 kwietnia 1998 w Cambridge) – angielska matematyczka, jedna z twórców podstaw teorii chaosu[1], Mistress Girton College (Cambridge) w latach 1949–1968[2], pierwsza kobieta, która otrzymała Medal Sylvestera (1964)[3], członek Council of Royal Society, prezes London Mathematical Society[4][5], odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego II klasy (DBE).

Dame Mary Lucy Cartwright
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 grudnia 1900
Aynho, Northamptonshire

Data i miejsce śmierci

3 kwietnia 1998
Cambridge

Zawód, zajęcie

matematyczka,
naukowiec i nauczyciel akademicki

Narodowość

angielska

Edukacja

nauczanie domowe,
Godolphin School i inne

Alma Mater

Uniwersytet Oksfordzki (B.A.),
University of Cambridge (PhD)

Uczelnia

Uniwersytet Oksfordzki,
Wycombe School,
University of Cambridge

Odznaczenia
Kawaler Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny)

Życiorys

edytuj

Dzieciństwo i młodość

edytuj

Urodziła się w roku 1900 jako córka wikarego (później rektora) w Aynho. Miała młodszego brata, Fryderyka, który uczęszczał do Rugby School (w przyszłości został wiceprezesem British Steel Corporation, BSC)[1]. Mary początkowo uczyła się w domu, pod opieką guwernantek, a następnie w różnych szkołach, m.in. w Godolphin School[6] w Salisbury[1].

Studiowała matematykę w St Hugh's College (Uniwersytet Oksfordzki) w latach 1919–1923[7]. Początkowo napotykała trudności. Uważała, że ma zbyt słabe przygotowanie ze szkoły – myślała nawet o zmianie kierunku studiów na historię. Zrezygnowała z tych planów pod wpływem zajęć wieczorowych, prowadzonych przez G.H. Hardy’ego (University of Cambridge)[1]. Studia ukończyła w drugim roku od chwili przyznania kobietom praw do uzyskiwania stopni naukowych w tej uczelni[7].

Po studiach była przez cztery lata nauczycielką matematyki w szkołach[7]. W roku 1928 podjęła pracę doktorską w University of Cambridge pod kierunkiem G.H. Hardy’ego i E.C. Titchmarsha[8]; uzyskała stopień PhD w dziedzinie matematyki w roku 1930, na podstawie pracy The Zeros of Integral Functions of Special Types[7][9].

Kariera zawodowa

edytuj

W latach 1923–1928 Mary Cartwright pracowała jako nauczycielka matematyki w Alice Ottley School[a] (1923–1927) i Wycombe School[b] (1927–1928). Od roku 1933 była związana z Cambridge University[8], zajmując stanowiska[10]:

– kierownik Studies in Mathematics (1935–1948),
– Mistress Girton College (1949–1968).

Była również profesorem wizytującym[10].

Galeria

edytuj
Kościół św. Michała w Aynho
Domy w Aynho
Girton College, Cambridge
Mary Cartwright urodziła się w Aynho; jej ojciec był wówczas wikarym w Kościele św. Michała. W latach 1935–1998 była związana z Girton College, Cambridge, jednym z college’ów wchodzących w skład University of Cambridge.
Troje matematyków: Dieter Gaier[e], Edward Collingwood[f]
i Mary Cartwright
Diagram bifurkacji,pokazujący dojście
do zachowania chaotycznego.

Publikacje (wybór)

edytuj

W pracy Fascinating mathematical people. Interviews and memoirs (D. Albers, G. Alexanderson, 2011) wymieniono pozycje dorobku Mary Cartwright[8]:

  • Non-linear vibrations: A chapter in mathematical history, Mathematical Gazette, 36 (1953): 81–88,
  • Mathematics and thinking mathematically, American Mathematical Monthly, 77 (1970): 20–28,
  • Some points in the history of the theory of nonlinear oscillations, Bulletin of the Institute for Mathematics and Its Applications, 10 (1974): 329–33,
  • John Edensor Littlewood, FRS, FRAS, hon FIMA. Bulletin of the Institute for Mathematics and Its Applications, 12 (1976), 87–90.

Jej dorobek naukowy jest również omawiany w pracach innych autorów, np.[8]:

  • C. Godfrey, A.W. Siddons, Modern Geometry, Cambridge: Cambridge University Press, 1908,
  • S. L. McMurran, J. J. Tattersall, The mathematical collaboration of M.L. Cartwright and J.E. Littlewood, American Mathematical Monthly, 103 (1996): 833–845,
  • S. L. McMurran, J. J. Tattersall, Cartwright and Littlewood on Van der Pol’s equation, Contemporary Mathematics, 208 (1997): 265–276.

Uhonorowanie

edytuj

Mary Lucy Cartwright została w roku 1969 odznaczona Orderem Imperium Brytyjskiego, z honorowym tytułem Dame; otrzymała również inne honorowe tytuły i medale[4][8][10]:

  1. Szkoła została założona w roku 1883 przez Alice Ottley – pioniera edukacji dla dziewcząt – która kierowała nią do roku śmierci (1912). Została pochowana z napisem In Thy Light we shall see Light; zob. School Values.
  2. Wycombe School – szkoła założona przez Frances Dove (później Dame Frances Dove) w roku 1896. Frances Dove wskazała trzy cele szkoły: rozwój talentów każdego ucznia, rozpowszechnianie świadomości istnienia Boga i zrozumienie potrzeb innych; zobacz – www.wycombeabbey.com.
  3. W Wielkiej Brytanii znaczenie słowa lecturer nie odpowiada nazwom takich polskich stanowisk, jak lektor-nauczyciel języków obcych, lektor filmowy lub lektor upoważniony do czytania Pisma Świętego; termin oznacza stanowisko akademickie; zobacz np. Academic Promotion to Senior Lecturer, Reader, and Professor w University of London.
  4. Reader, to jedno ze stanowisk akademickich w Wielkiej Brytanii; zobacz np. – Regulations and Procedures for the Conferment of the Titles of Professor and Reader.
  5. Dieter Gaier (1928–2002) – niemiecki matematyk, zasłużony w dziedzinie teorii funkcji i teorii aproksymacji; zob. książki, liczba publikacji i cytowań, studenci.
  6. Sir Edward Collingwood (1900–1970) – angielski matematyk, naukowiec, członek Royal Society, Royal Society of Edinburgh i innych stowarzyszeń naukowych, odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego; zob. biografia.
  7. British Mathematical Colloquium plenary speaker – lista ok. 200 mówców plenarnych.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Dame Mary Cartwright; Mistress of Girton whose mathematical work formed the basis of chaos theory. [w:] Obituaries Electronic Telegraph [on-line]. cwp.library.ucla.edu, 11 kwietnia 1998. [dostęp 2013-12-10]. (ang.).
  2. Mistresses. [w:] Strona internetowa Girton College [on-line]. [dostęp 2013-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-22)]. (ang.).
  3. Sylvester Medal. [w:] Strona internetowa Royal Society > Awards [on-line]. [dostęp 2013-12-09]. (ang.).
  4. a b J.J. O’Connor, E F Robertson: Dame Mary Lucy Cartwright. [w:] Biography [on-line]. School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland. [dostęp 2013-12-09]. (ang.).
  5. A Point of View: Mary, queen of maths. [w:] BBC News Magazine [on-line]. www.bbc.co.uk, 8 marca 2013. [dostęp 2013-12-09]. (ang.).
  6. Godolphin School > History. [w:] Strona internetowa szkoły [on-line]. www.godolphin.org. [dostęp 2013-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-14)]. (ang.).
  7. a b c d Dame Mary Lucy Cartwright. [w:] Biographies of Women Mathematicians [on-line]. Agnes Scott College in Atlanta. [dostęp 2013-12-09]. (ang.).
  8. a b c d e James Tattersall, Shawnee McMurran: Eight; Dame Mary L. Cartwright. [w:] Fascinating mathematical people. Interviews and memoirs – TiERA [on-line]. s. 129–145 (148–164). [dostęp 2016-01-11]. (ang.).
  9. Mary Cartwright: The Zeros of Integral Functions of Special Types (p. II). [w:] Quarterly Journal of Mathematics Volume os-2, Issue 1, doi:10.1093/qmath/os-2.1.113 [on-line]. Oxford University Press, 1931. s. 113–129. [dostęp 2013-12-10]. (ang.).
  10. a b c Freeman Dyson, William Newman: Mary Lucy Cartwright 1900–1998. [w:] Contributions of 20th Century Women to Physics, CWP [on-line]. University of California. [dostęp 2013-12-10]. (ang.).
  11. List of LMS prize winners. [w:] London Mathematical Society > Prizes [on-line]. London Mathematical Society. [dostęp 2013-12-10]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj