Mazus

Mazus
	; Mazus miquelii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	Mazaceae
Rodzaj	mazus
	Nazwa systematyczna
	Mazus Lour.; Fl. Cochinch.: 385 (1790)
	Typ nomenklatoryczny
	M. rugosus Loureiro
Synonimy
	Hornemannia Willd.; Trevirania Roth;
	Hornemannia Willd.; Trevirania Roth;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mazus (Mazus) – rodzaj roślin z rodziny Mazaceae. Obejmuje ok. 40 gatunków i jest najbardziej zróżnicowanym gatunkowo w obrębie rodziny^[3]. Najbardziej zróżnicowany jest w Chinach, gdzie rośnie 25 gatunków^[5], ale zasięg rodzaju obejmuje rozległy obszar Azji od Afganistanu na zachodzie po Kraj Chabarowski na wschodzie Rosji, Japonię, Półwysep Indochiński, obszary górskie Archipelagu Malajskim po wschodnią Australię i Nową Zelandię^[3]^[6].

Rośliny z tego rodzaju bywają uprawiane jako okrywowe rośliny ozdobne, zwłaszcza mazus Miquela M. miquelii i mazus korzeniowy M. radicans (wyróżniany jest też mazus rozłogowy M. reptans, który jednak w bazach taksonomicznych utożsamiany (synonimizowany) jest z mazusem Miquela^[7].

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne – jednoroczne i byliny, z rozłogami lub kłączami. Łodygi wzniesione lub płożące i korzeniące się w węzłach, obłe lub kanciaste^[5]^[7].
Liście: Naprzeciwległe, zebrane w odziomkowe rozety, czasem w szczytowej części pędów liście skrętoległe. Osadzone na oskrzydlonych ogonkach^[5].
Kwiaty: Wyrastają pojedynczo w kątach liści lub zebrane są w szczytowe grona. Wsparte są przysadkami lub nie. Kielich zrosłodziałkowy, z 5 ząbkami, lejkowaty lub dzwonkowaty. Korona kwiatu dwuwargowa; dolna warga bardzo silnie rozwinięta, trójłatkowa, górna z dwiema łatkami. Pręciki cztery, w tym dwa dłuższe. U nasady ich wolnych nitek znajdują się miodniki. Zalążnia górna, z dwóch zrośniętych owocolistków, jednokomorowa. Jest owłosiona lub naga. Szyjka słupka naga, zwieńczona dwułatkowym znamieniem^[5]^[6].
Owoce: Torebki ściśnięte i zamknięte w powiększającym się i trwałym kielichu^[5]. Otwierają się dwiema klapami^[7]. Zawierają liczne i drobne nasiona^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj tradycyjnie włączany zwykle był do rodziny Phrymaceae. Wyodrębniony został wraz z paroma drobnymi rodzajami w rodzinę Mazaceae w systemie APG IV z 2016^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Mazus alpinus Masam.
Mazus arenarius Heenan, P.N.Johnson & C.J.Webb
Mazus caducifer Hance
Mazus celsioides Hand.-Mazz.
Mazus danxiacola Bo Li & B.Chen
Mazus delavayi Bonati
Mazus dentatus Wall. ex Benth.
Mazus fauriei Bonati
Mazus fruticosus Bo Li, D.G.Zhang & C.L.Xiang
Mazus fukienensis P.C.Tsoong
Mazus gracilis Hemsl.
Mazus harmandii Banati
Mazus henryi P.C.Tsoong
Mazus humilis Hand.-Mazz.
Mazus kweichowensis P.C.Tsoong & H.P.Yang
Mazus lalashanensis S.S.Ying
Mazus lecomtei Bonati
Mazus longipes Bonati
Mazus miquelii Makino – mazus Miquela, mazus rozłogowy
Mazus novaezeelandiae W.R.Barker
Mazus oliganthus H.L.Li
Mazus omeiensis H.L.Li
Mazus procumbens Hemsl.
Mazus pulchellus Hemsl.
Mazus pumilio R.Br.
Mazus pumilus (Burm.f.) Steenis
Mazus quadriprotuberans N.Yonez.
Mazus radicans (Hook.f.) Cheeseman – mazus korzeniowy
Mazus rockii H.L.Li
Mazus saltuarius Hand.-Mazz.
Mazus solanifolius P.C.Tsoong & H.P.Yang
Mazus somggangensis S.S.Ying
Mazus spicatus Vaniot
Mazus stachydifolius (Turcz.) Maxim.
Mazus sunhangii D.G.Zhang & T.Deng
Mazus surculosus D.Don
Mazus tainanensis T.H.Hsieh
Mazus uniflorus S.S.Ying
Mazus wanmuliensis M.Qian & L.B.Geng
Mazus xiuningensis X.H.Guo & X.L.Liu

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-11-11] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-11-11] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Mazus Lour., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-11-11] .
↑ Mazus, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-11-11] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Mazus Loureiro, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-11-11] .
↑ ^a ^b Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 579. ISBN 978-1-84246-634-6.
↑ ^a ^b ^c ^d Beata Grabowska, Tomasz Kubala. Encyklopedia bylin, tom II. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo, s. 581, 2012.
↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-11-11] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-11-11] (ang.).

[powo-3] Mazus Lour., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-11-11] .

[ing-4] Mazus, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-11-11] .

[china-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Mazus Loureiro, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2023-11-11] .

[maarten-6] Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 579. ISBN 978-1-84246-634-6.

[grabowska-7] Beata Grabowska, Tomasz Kubala. Encyklopedia bylin, tom II. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo, s. 581, 2012.

[apgIV-8] The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385.

[3]

[5]

[6]

[1]

[2]

[4]

[7]

[8]