Moczarka

Moczarka
	; Moczarka kanadyjska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	żabiściekowate
Rodzaj	moczarka
	Nazwa systematyczna
	Elodea Michx.; Fl. Bor.-Amer. 1: 20. 19 Mar 1803
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Moczarka (Elodea Michx.) – rodzaj roślin słodkowodnych należących do rodziny żabiściekowatych (Hydrocharitaceae). Wyróżnia się 5 gatunków^[3], spośród których typowym jest moczarka kanadyjska (Elodea canadensis Michx.)^[4]. Moczarki pochodzą z Ameryki Północnej i Południowej, jednak jako rośliny inwazyjne rozprzestrzeniły się w Europie, Azji i Australii. W Polsce występują dwa gatunki – moczarka kanadyjska E. canadensis i delikatna E. nuttallii^[5]^[6].

Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny akwariowe. Masowo występujące rośliny bywają także wykorzystywane jako zielony nawóz^[7].

Mianem „moczarki” określa się zwyczajowo w Polsce także przedstawicieli rodzaju moczarnica Egeria (moczarnica argentyńska Egeria densa nazywana jest „moczarką argentyńską”)^[8].

Morfologia

Rośliny zwykle ulistnione okółkowo. Liście w węzłach zazwyczaj z dwoma małymi, całobrzegimi łuskami. Moczarki są dwupienne (np. moczarka kanadyjska w Polsce reprezentowana jest wyłącznie przez osobniki żeńskie) lub wykształcają kwiaty obupłciowe. Kwiaty wyrastają na długich szypułkach, sięgając powierzchni wody. U niektórych gatunków dodatkowo wydłuża się rurkowato także sam kwiat i szyjka słupka (np. u Elodea bifoliata do 50 cm)^[7].

Spokrewnione rodzaje roślin bywają bardzo podobne, np. z występujących lub uprawianych w Europie Środkowej mylić się z moczarkami mogą przedstawiciele rodzaju moczarnica Egeria i przesiąkra (Hydrilla).

Nazewnictwo i systematyka

Homonimy taksonomiczne^[4]

Elodea L. C. Richard, Elodea J. Saint-Hilaire

Synonimy taksonomiczne^[4]

Philotria Rafinesque, Udora Nuttall

Systematyka według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z 7 rodzajów wyróżnianych w obrębie podrodziny Anacharidoideae wchodzącej w skład rodziny żabiściekowatych (Hydrocharitaceae), która należy z kolei do rzędu żabieńcowców (Alismatales)^[2].

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa żabieńcowe (Alismatidae Takht.), nadrząd Alismatanae Takht., rząd żabiściekowce (Hydrocharitales Dumort.), podrząd Alismatineae Engl., rodzina żabiściekowate (Hydrocharitaceae Juss.), rodzaj moczarka (Elodea Michx.)^[9].

Wykaz gatunków^[10]

Elodea callitrichides (Rich.) Caspary (syn. Elodea ernstiae H. St. John) – moczarka rzęślowata
Elodea bifoliata H. St. John (syn. Elodea longivaginata H. St. John)
Elodea canadensis Michx. – moczarka kanadyjska
Elodea granatensis Humb. & Bonpl.
Elodea nuttallii (Planch.) St. John – moczarka delikatna
Elodea potamogeton (Bertero) Espinosa

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-12-13] (ang.).
↑ Christopher D.K. Cook, Katharina Urmi-König: A revision of the genus Elodea (Hydrocharitaceae). Aquatic Botany Vol. 21, 2: 111-156, 1985. [dostęp 2010-06-23].
↑ ^a ^b ^c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-23].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 74, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Dariusz Kamiński: Udział Elodea nuttallii (Planch.) H.St. John. w zbiorowiskach hydromakrofitów na terenie Polski. W: Planta in vivo, in vitro et in silico. Szczepkowski A., Obidziński A. (red.). Warszawa: LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego, 2010.
↑ ^a ^b Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 346. ISBN 83-7079-778-4.
↑ Peter Beck: Rośliny akwariowe. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2002, s. 49. ISBN 83-7073-335-2.
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Elodea. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-30]. (ang.).
↑ Elodea. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-01-19]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-12-13] (ang.).

[3] Christopher D.K. Cook, Katharina Urmi-König: A revision of the genus Elodea (Hydrocharitaceae). Aquatic Botany Vol. 21, 2: 111-156, 1985. [dostęp 2010-06-23].

[A-4] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-23].

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 74, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[ptb-6] Dariusz Kamiński: Udział Elodea nuttallii (Planch.) H.St. John. w zbiorowiskach hydromakrofitów na terenie Polski. W: Planta in vivo, in vitro et in silico. Szczepkowski A., Obidziński A. (red.). Warszawa: LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego, 2010.

[ency-7] Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 346. ISBN 83-7079-778-4.

[8] Peter Beck: Rośliny akwariowe. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2002, s. 49. ISBN 83-7073-335-2.

[9] Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Elodea. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-30]. (ang.).

[pl-10] Elodea. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-01-19]. (ang.).

[3]

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[7]

[8]

[9]

[10]