Most św. Macieja
Most św. Macieja (Matthias Brücke[1]) – most położony we Wrocławiu, łączący wyspę Tamka (inaczej: Wyspę Świętego Macieja) ze Starym Miastem. Jest to jedyne stałe połączenie z lądem dla tej wyspy. Most stanowi przeprawę nad rzeką Odrą, a dokładniej nad jej ramieniem bocznym nazywanym Kanałem Jazu Macieja, przepływającym na południe od wyspy[a].
| |
| Poprzednie nazwy |
Matthias Brücke |
|---|---|
| Państwo | |
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Podstawowe dane | |
| Przeszkoda | |
| Długość |
15,75 m |
| Szerokość: • całkowita • jezdni • chodników |
|
| Liczba przęseł |
1 |
| Rozpiętość przęseł |
15,15 |
| Data budowy |
1880 |
| Data odbudowy |
1967 |
| Data remontu |
2007 |
| Plan | |
| |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′52″N 17°02′12″E/51,114444 17,036667
| |
Pierwszy most w tym miejscu był mostem drewnianym. Jego powstanie wiązało się z budową i funkcjonowaniem w tym miejscu młynów wodnych. Pierwszy młyn zlokalizowany był na wyspie – młyn św. Macieja. O jego istnieniu wzmiankowano już w roku 1254. Później powstał drugi młyn, a w 1539 roku nowy wodociąg[b]. Kolejny most wybudowano w 1880 r.[1][2], natomiast żelazny most św. Macieja został wybudowany w latach 1905-1907, później przebudowany w 1967 roku, a w 2007 gruntownie odremontowany wraz z przylegającymi nabrzeżami rzeki. W miejscu zlikwidowanych młynów[c], w przebudowanych rynnach roboczych, istniało przęsło, jedno z trzech, Jazu św. Macieja, o zamknięciach kozłowo-iglicowych[d], wchodzącym w skład Piaskowego Stopnia Wodnego. Po zwiększeniu w 1959 roku piętrzenia na Mieszczańskim Stopniu Wodnym, kozły zostały zdemontowane, a z dawnych budowli pozostał most i umocnione brzegi rzeki[3].
Północny przyczółek mostu położony jest na wyspie Tamka, na prawym brzegu kanału, natomiast południowy leży przy terenie Starego Miasta, na lewym brzegu kanału. Tu ulica biegnąca przez most łączy się z ulicą Grodzką i przebiegającą z południa na północ ulicą Szewską. W latach 30. XX wieku istniały plany poprowadzenia z ulicy Szewskiej przez Most św. Macieja i dalej przez wyspy Śródmiejskiego Węzła Wodnego nowej trasy, lecz nigdy nie zostały zrealizowane[3]. Sama ulica biegnąca przez most na wyspę nie ma odrębnej nazwy; nadano jej nazwę taką jak wyspie czyli Tamka, i takie adresy obowiązują dla dwóch budynków zlokalizowanych na wyspie.
Długość mostu wynosi 15,75 m, a szerokość 7,5 m, na którą składają się: jezdnia o szerokości 3,5 m i dwa chodniki po 2 m szerokości każdy. Most został wykonany w konstrukcji stalowej, przy zastosowaniu technologii połączeń spawanych, jako belka swobodnie podparta, jednoprzęsłowa[2]. Elementami nośnymi są trzy dźwigary główne – blachownice o zmiennej sztywności[e]. Jako stężenia poprzeczne dźwigarów zastosowano belki dwuteowe umieszczone w połowie rozpiętości mostu i na skrajach[3]. Nawierzchnia jezdni została wykonana z kostki granitowej[2]. Rozpiętość mostu w świetle łożysk wynosi 15,15 m, a w świetle kanału, tzn. między ścianami przyczółków, 14,65 m. Most oparty jest na przyczółkach betonowych z okładziną kamienną, za pośrednictwem łożysk płaskich i betonowej ławy podłożyskowej. Balustrady pomostu wykonano z płaskowników, pochwyt z ceownika, natomiast przyczółki zwieńczone są balustradami kamiennymi z piaskowca i granitowymi nakrywami ozdobione neogotyckim ornamentem. Na przyczółkach mostu znajdują się również nieduże tarasy widokowe[3].
Uwagi edytuj
- ↑ na północ od wyspy znajduje się główne koryto tego ramienia rzeki – Odra Południowa
- ↑ zobacz: siłownie wodne we Wrocławiu
- ↑ młyny zostały rozebrane w 1876 roku
- ↑ pozostałe przęsła Jazu św. Macieja znajdują się do dziś na wschód od wyspy w korycie Odry Południowej
- ↑ przed przebudową w 1967 roku dźwigarami nośnymi były kratownice z górnym pasem parabolicznym
Przypisy edytuj
- ↑ a b Most św. Macieja na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-27)
- ↑ a b c ZDiUM – mosty (dostęp 2010-01-27)
- ↑ a b c d Fundacja Otwartego Muzeum Techniki – Trasa turystyczna Mosty i przeprawy, Wrocław 2007 (dostęp 2010-01-27)
Zobacz też edytuj
Linki zewnętrzne edytuj
- Most św. Macieja na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-27)
- Most św. Macieja w Wikimapii (dostęp 2010-01-27)