Cefal[3][4], cefal pospolity[5], łoban[4], mugil cefal[4] (Mugil cephalus) – ryba z rodziny mugilowatych (Mugilidae).

Cefal
Mugil cephalus[1]
Linnaeus, 1758
Ilustracja
ławica cefali
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Infragromada

doskonałokostne

Rząd

mugilokształtne

Rodzina

mugilowate

Rodzaj

Mugil

Gatunek

cefal

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Występowanie edytuj

Przybrzeżne wody południowej Europy od ujścia Loary po Morze Czarne i Azowskie. Żyje stadnie w morskich wodach przybrzeżnych. Często spotykany w przyujściowych odcinkach rzek.

Opis edytuj

Osiąga długość ciała 60–70 cm i masę 2–4 kg. Ciało wydłużone, lekko bocznie spłaszczone. Otwór gębowy przedni, niewielki. Łuski duże, linia boczna przerywana. Oczy zaopatrzone w dobrze rozwinięte powieki tłuszczowe. Płetwa grzbietowa dwudzielna. Przednia płetwa krótka, z 4 twardymi promieniami, tylna dłuższa tylko z dwoma pierwszymi twardymi promieniami.

Grzbiet szary, ze złotym lub niebieskim połyskiem. Pokrywy skrzelowe ze złotym i srebrnym połyskiem. Wzdłuż boków ciała 9–10 ciemnych smug.

Rozród edytuj

Trze się wiosną w ujściach rzek. Ikra jest zaopatrzona w kroplę tłuszczu, dzięki czemu unosi się w wodzie. Żyje w ławicach, ikrę składa w wodach słodkich.

Znaczenie gospodarcze edytuj

Łoban jest masowo poławiany jako ryba konsumpcyjna, tak przez zawodowych rybaków, jak i przez wędkarzy amatorów.

W kulturze edytuj

W starożytnym Rzymie ryba zwana mugil (lub alternatywnie mugilis), zwykle identyfikowana z tym gatunkiem, była używana jako tradycyjne narzędzie karania złapanych na gorącym uczynku cudzołożników. Kara polegała na związaniu delikwenta i włożeniu mu ryby głową naprzód w odbytnicę. Wybór tego a nie innego gatunku podyktowany był faktem, że płetwa grzbietowa mugila zawiera, jak wspomniano powyżej, cztery bardzo twarde kolce, które układają się wzdłuż jej ciała, gdy ryba przechodzi przez ciasny otwór głową do przodu, ale mają silną tendencję do stawania na sztorc przy ruchu w przeciwnym kierunku. W związku z tym rybę łatwo jest włożyć, natomiast wyciągnięcie jej z powrotem jest trudne i przede wszystkim bolesne[6].

Przypisy edytuj

  1. Mugil cephalus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Mugil cephalus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
  4. a b c Fritz Terofal, Claus Militz, Ryby słodkowodne, Henryk Garbarczyk (tłum.), Eligiusz Nowakowski (tłum.), Jacek Wagner (tłum.), Warszawa: Świat Książki, 1997, ISBN 83-7129-441-7, OCLC 830128659.
  5. Stanislav Frank: Wielki atlas ryb. Przekład: Henryk Szelęgiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1974.
  6. Robinson Ellis: A commentary on Catullus. Oxford: Oxford University Press, 1889, s. 58.

Bibliografia edytuj

  • Josef Reichholf, Gunter Steinbach, Claus Militz: Wielka encyklopedia ryb : słodkowodne i morskie ryby Europy. Wiśniewolski Wiesław (tłum.). Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-317-7.