Narcyz biały
Narcyz biały[3] (Narcissus poeticus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny amarylkowatych. Występuje w naturze w południowo-zachodniej Europie – od południowo-środkowej Francji, po środkową Hiszpanię, przez południowe stoki Alp po południowe Włochy i północno-zachodnią część Grecji[3][4]. Uprawiany jako roślina ozdobna (w gruncie i doniczkach), przy czym dziczeje z upraw[3] i w wielu miejscach, także na północ od zasięgu naturalnego, już jest zadomowiony[5]; w Polsce rośnie miejscami zdziczały w parkach i na cmentarzach[3]. Gatunek jest wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym. Roślina trująca[4].
| ||
| ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | jednoliścienne | |
| Rząd | szparagowce | |
| Rodzina | amarylkowate | |
| Rodzaj | narcyz | |
| Gatunek | narcyz biały | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Narcissus poeticus L. Sp. Pl.: 289 (1753)[2] | ||
MorfologiaEdytuj
Gatunek zmienny, zwłaszcza pod względem kształtu listków okwiatu, budowy przykoronka i pręcikowia[4].
- Pokrój
- Geofit z cebulą o długości do 4 cm. W wyniku powstawania wegetatywnych cebul potomnych zwykle rośnie w kępach[3]. Osiąga do 40–50 cm wysokości[4].
- Liście
- Odziomkowe, zwykle cztery, szarozielone, płaskie, o szerokości od 5 do 9 mm[3] lub do 13 mm[4].
- Kwiaty
- Wyrastają zwykle pojedynczo na spłaszczonym głąbiku, na szypułce długości od 1 do 4 cm u nasady z błoniastą podsadką o długości od 3 do 5 cm. Listki okwiatu mają od 1,5 do 3 cm długości i są białe do jasnokremowych. Mają kształt lancetowatoklinowaty do jajowatookrągłego, często zachodzą na siebie. Przykoronek żółty z czerwonym brzegiem jest deskowaty lub cylindryczny, o średnicy od 8 do 14 mm i wysokości do 3 mm. Pręciki w dwóch nierównych okółkach po trzy[4].
- Owoce
- Torebki[5].
- Gatunki podobne
- Narcyz późny N. serotinus o podobnym wyglądzie (ale m.in. liście pojedyncze lub dwa, walcowate) kwitnie od września do listopada[5].
Biologia i ekologiaEdytuj
Gatunek kwitnie od kwietnia do maja[4], ewentualnie do czerwca[5]. Rośnie w naturze na wilgotnych łąkach, w górach po piętro subalpejskie[4].
Roślina jest trująca z powodu zawartego w cebuli alkaloidu – narcypoetyny[3].
ZastosowanieEdytuj
Ze względu na swoje efektowne kwiaty i wczesną porę kwitnienia gatunek uprawiany jest w gruncie i pojemnikach jako roślina ozdobna[3]. Stosowany jest także w przemyśle perfumeryjnym[4].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-06] (ang.).
- ↑ Narcissus poeticus L.. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-03-06].
- ↑ a b c d e f g h Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 551. ISBN 83-214-1305-6.
- ↑ a b c d e f g h i Beata Grabowska, Tomasz Kubala. Encyklopedia bylin, tom II. Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo, s. 613, 2012.
- ↑ a b c d Andreas Bartels: Rośliny śródziemnomorskie. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2003, s. 251. ISBN 978-83-7073-683-5.