Niemstów (województwo podkarpackie)

wieś w województwie podkarpackim

Niemstów (w latach 1977–1981 Chmielowice) – wieś w Polsce położona w woj. podkarpackim, w pow. lubaczowskim, w gm. Cieszanów[5][4].

Niemstów
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny w dawnej cerkwi
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

lubaczowski

Gmina

Cieszanów

Liczba ludności (2021)

572[2]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-611[3]

Tablice rejestracyjne

RLU

SIMC

0600154[4]

Położenie na mapie gminy Cieszanów
Mapa konturowa gminy Cieszanów, po lewej znajduje się punkt z opisem „Niemstów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Niemstów”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Niemstów”
Położenie na mapie powiatu lubaczowskiego
Mapa konturowa powiatu lubaczowskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Niemstów”
Ziemia50°15′33″N 23°03′30″E/50,259167 23,058333[1]
Figura św. Jana Nepomucena z 2013
Cmentarz parafialny
Kapliczka św. Floriana

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Niemstów, po jej zniesieniu w gromadzie Dachnów. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie przemyskim.

Integralne części wsi Niemstów[5][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0600160 Mielniki przysiółek

Historia

edytuj

Pierwsze zagrody Niemstowa budowano prawdopodobnie już w XVII–XVIII wieku. Nazwa wsi wywodzi się od łąk leżących na skraju lasu, na których pierwsi osadnicy budowali swoje chaty. Łąki te nazywali niemstówkami. Pod koniec XVIII wieku Niemstów zamieszkało ok. 600 osób, w tym 370 Ukraińców. We wsi zbudowano karczmę i gorzelnię. W latach 20. XX wieku hodowano w Niemstowie konie pełnej i półkrwi angielskiej. Do połowy XIX wieku wieś należała do Sieniawskich, a następnie do Czartoryskich. Później weszła w skład tzw. klucza cewkowskiego, którego właścicielami byli Zamoyscy. W 1895 roku na rozległych dobrach Niemstowa i w miejscowym folwarku gospodarował baron Wattman z Rudy Różanieckiej. Hugo Wattman dał w prezencie Niemstów swojemu zięciowi – Zdzisławowi Avenariusowi. W tym okresie zaczęto budowę pałacu w Niemstowie, ale II wojna światowa nie pozwoliła tego obiektu wykończyć. Został on w części spalony i rozszabrowany.

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie lubaczowskim województwa lwowskiego. W 1921 r. liczyła ona 191 budynków mieszkalnych i 1130 mieszkańców. W latach 1943–1946 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 8 Polaków[6]. W czasie II wojny światowej wielu niemstowian wywieziono na roboty do Niemiec[potrzebny przypis].

Po zakończeniu wojny na ziemiach dawnego folwarku wybudowano PGR. Przy gospodarstwie rolnym powstało też osiedle mieszkaniowe. We wsi funkcjonuje wodociąg, gazociąg, kanalizacja i oczyszczalnia ścieków, dokończono też telefonizację wsi.

12 września 2004 roku pochodzący z Niemstowa por. Piotr Mazurek zginął na misji wojskowej w Iraku[7][8].

W dawnym pałacu działa Niepubliczny Zakład Opiekuńczo-Leczniczy dla osób ze schorzeniami psychicznymi[9].

Kościół

edytuj

Ludność polska należała do parafii w Cieszanowie, a ludność ruska do parochii greckokatolickiej w Ułazowie. Parochia w Ułazowie w 1830 roku posiadała też cerkwie filialne w Niemstowie pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny (430 wiernych) i w Moszczanicy. Cerkiew w Niemstowie istniała już w 1696, następną zbudowano w 1822 (posiadała ikonostas przedstawiający tajemnice Różańca Świętego), kolejna cerkiew drewniana została zbudowana w 1845 roku. W 1912 roku została zbudowana murowana cerkiew filialna. W 1926 roku w Niemstowie było 545 grekokatolików i 600 rzymskokatolików. Parochia greckokatolicka w Ułazowie istniała do 1945 roku.

W opuszczonej cerkwi greckokatolickiej zorganizowano kościół rzymskokatolicki. Parafia Niemstów została erygowana 9 lipca 1980 roku przez administratora apostolskiego w Lubaczowie bp Mariana Rechowicza. Parafia objęła Niemstów i Ułazów. W Ułazowie na fundamentach cerkwi zbudowano kościół filialny, który został poświęcony 20 czerwca 1993 przez biskupa Jana Śrutwę[10].

Oświata

edytuj

Szkolnictwo w Niemstowie rozpoczęło się w 1875 roku. Szkoła w latach 1875–1879 była filialna, a w latach 1879–1906 była jednoklasowa, a od 1906 była już dwuklasowa. W 2012 roku szkoła filialna została zlikwidowana, a następnie zorganizowano 6-letnią szkołę niepubliczną prowadzoną przez Stowarzyszenie Cieszanów.pl. 23 września 2017 roku utworzono Zespół Szkolno-Przedszkolny w Niemstowie[potrzebny przypis].

Osoby związane z miejscowością

edytuj
  • por. Piotr Mazurek.

Zabytki

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 86877
  2. Wieś Niemstów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-02-12], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 812 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 492, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
  7. Akademia Wojsk Lądowych. Por. Piotr Mazurek [online], Akademia Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki, 12 września 2004 [dostęp 2019-08-22] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-22].
  8. Zginął bohatersko w Iraku. W Cieszanowie będzie rondo im. por. Piotra Mazurka? [online], Zlubaczowa.pl, 18 lipca 2019.
  9. Nowa Placówka Niemstów.
  10. Jubileusz 30-lecia parafii Niemstów.

Linki zewnętrzne

edytuj