Novi Pazar
Novi Pazar (cyr. Нови Пазар, bośn. Novi Pazar) – miasto w Serbii, w regionie Serbia Centralna, w okręgu raskim, siedziba miasta Novi Pazar. W 2013 roku liczyło 66 527 mieszkańców[1].
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Okręg | |||
| Miasto | |||
| Burmistrz |
Meho Mahmutović | ||
| Powierzchnia |
742 km² | ||
| Populacja (2013) • liczba ludności |
| ||
| Nr kierunkowy |
+381 20 | ||
| Kod pocztowy |
36300 | ||
| Tablice rejestracyjne |
NP | ||
Położenie na mapie Serbii  | |||
 43°09′N 20°31′E/43,150000 20,516667
| |||
| Strona internetowa | |||
.png)
Położenie edytuj
Novi Pazar położony jest w krainie historycznej Sandżak, w południowo-zachodniej Serbii, na terenie Gór Dynarskich, przy granicy z Czarnogórą i z nieuznawanym przez władze w Belgradzie Kosowem[2]. Współrzędne geograficzne to 43° 09” N, 20° 31” E. Przez miasto przepływa rzeka Raška.
Gospodarka edytuj
W mieście rozwinął się przemysł włókienniczy oraz obuwniczy[3].
Historia edytuj
Osadnictwo na terenie dzisiejszego Novego Pazaru rozwijało się już od czasów prehistorycznych. W późniejszym okresie ziemie te zamieszkiwane były m.in. przez Ilirów. Od VII wieku miał miejsce napływ ludności słowiańskiej. W średniowieczu należały do Serbii Nemaniczów. Około 1450 roku tereny te zostały zdobyte przez Turków osmańskich. W 1461 roku założyli oni miasto i nadali mu nazwę Jeni Bazar. Lokację przeprowadził Isa-Beg Isaković, który nadał Novemu Pazarowi orientalny charakter. Wybudowano wiele meczetów, łaźni miejskich oraz haremów. Miasto stało się centrum kupieckim[2].
Około 1689 roku ludność miasta liczyła 30 tysięcy obywateli. W tym samym czasie w trakcie V wojny austriacko-tureckiej zostało ono doszczętnie spalone. Do Imperium Osmańskiego należało do 1912 roku, kiedy to wskutek I wojny bałkańskiej znalazło się w granicach Królestwa Serbii[2]. W latach 1918–1929 należało najpierw do Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, w latach 1929–2003 do Jugosławii, a następnie w latach 2003–2006 do Serbii i Czarnogóry. Od 2006 roku jest częścią Serbii.
W 2004 roku, w odwecie za ataki na cerkwie i kościoły na terenie Kosowa, zaatakowano nowopazarskie meczety[4].
Demografia edytuj
Liczba ludności wynosi 66 527 mieszkańców, z czego 55 428 jest narodowości bośniackiej. Za Serbów uważa się 6576 osób[1].
| Narodowość | Liczba ludności | % |
|---|---|---|
| Boszniacy | 55 428 | 83,32 |
| Serbowie | 6576 | 9,88 |
| Muzułmanie | 2824 | 4,24 |
| Gorani | 240 | 0,36 |
| Albańczycy | 162 | 0,24 |
| Jugosłowianie | 64 | 0,10 |
| Macedończycy | 7 | 0,01 |
| Bułgarzy | 4 | 0,01 |
| Węgrzy | 4 | 0,01 |
- Źródło[1]
Zabudowa edytuj
Centralnym placem miasta jest Žitni Trg (cyr. Житни Трг). Obok niego znajduje się park miejski z twierdzą z czasów osmańskich. W jej skład wchodzi zabytkowa wieża o nazwie Stara Izvidnica (cyr. Стара Извидница). Nieopodal zlokalizowany jest meczet o nazwie Arap Džamija (cyr. Арап Џамија) oraz łaźnia miejska z XV wieku[2].
Pozostałe zabytki i atrakcje edytuj
- Petrova crkva – bizantyjska cerkiew z IX wieku
- Đurđevi stupovi (cyr. Ђурђеви ступови) – prawosławny monastyr z XII wieku, położony w pobliżu miasta
- meczet Altum-Alem z XV wieku
- łaźnia turecka
- zajazd Amir-Aga (prawdopodobnie XVII wieku)
W pobliżu znajdują się cenne zabytki zaliczane od 1979 roku przez UNESCO do światowego dziedzictwa kulturalnego – Stari Ras i Sopoćani[5].
Oświata i nauka edytuj
W Novim Pazarze funkcjonują dwa uniwersytety: Uniwersytet w Novim Pazarze oraz Państwowy Uniwersytet w Novim Pazarze.
Pierwsza z nowopazarskich uczelni została założona w 2002. Współpracuje ze szkołami wyższymi z innych krajów, na przykład z Bośni i Hercegowiny, Macedonii Północnej, Stanów Zjednoczonych, Węgier[6]. Państwowy Uniwersytet w Novim Pazarze został założony 26 października 2006. Jego władze deklarują, że jako jedyny w całej Serbii oferuje studia na kierunkach filozoficznym, ekonomiczno-prawnym i nauk technicznych oraz że jako jedyny serbski uniwersytet naucza zgodnie z zasadami procesu bolońskiego[7].
Sport edytuj
W mieście funkcjonuje klub piłkarski o nazwie FK Novi Pazar.
Ludzie urodzeni w Novim Pazarze edytuj
W mieście urodzili się m.in. Adem Ljajić[8], serbski piłkarz, reprezentant kraju oraz zawodnik włoskich klubów oraz Aćif Hadžiahmetović[9], jeden z dowódców Muzułmańskiej milicji Sandżaku, która powstała w trakcie II wojny światowej po upadku Królestwa Jugosławii.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Nacionalna pripadalnost. popis2011.stat.rs. [dostęp 2017-11-25]. (serb.).
- ↑ a b c d praca zbiorowa: Bałkany. Bośnia i Hercegowina, Serbia, Macedonia, Kosowo : przewodnik. Helion, 2013, s. 249. ISBN 978-83-246-5827-5.
- ↑ Novi Pazar, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-02].
- ↑ praca zbiorowa: Bałkany. Bośnia i Hercegowina, Serbia, Macedonia, Kosowo : przewodnik. Helion, 2013, s. 250. ISBN 978-83-246-5827-5.
- ↑ Stari Ras sa Sopoćanima. serbia.travel. [dostęp 2017-11-26]. (serb. • ang. • fr.).
- ↑ O univerzitetu – Univerzitet u Novom Pazaru. Univerzitet u Novom Pazaru. [dostęp 2017-11-25]. (serb.).
- ↑ Istorijat Univerziteta. Državni Univerzitet u Novom Pazaru. [dostęp 2017-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-06)]. (serb.).
- ↑ Adem Ljajic, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy) [dostęp 2017-12-23].
- ↑ Znamenite ličnosti iz bošnjačke historije: Aćif Hadžiahmetović (1887-1945) – Sandžak PRESS. Sandžak PRESS, 2016-01-21. [dostęp 2017-12-23]. (serb.).