Obręczna
Obręczna – wieś sołecka[6] w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Sadowie[7][5]
| wieś | |
 Przydrożna figurka z 1880 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
265[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
264[3] |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
27-580[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TOP |
| SIMC |
0806252[5] |
Położenie na mapie gminy Sadowie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opatowskiego  | |
 50°51′53″N 21°23′31″E/50,864722 21,391944[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.
Przez wieś przechodzi 
czerwony szlak rowerowy do Opatowa.
W 1786 roku w dworku w Obręcznej urodził się poeta Wincenty Reklewski.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0806269 | Gawroniec | część wsi |
| 0806275 | Podgórze | część wsi |
| 0806281 | Podlodowie | część wsi |
| 0806298 | Stawki | część wsi |
Historia
edytujWedług Słownika geograficznego Królestwa Polskiego Obręczna była wsią nad rzeczką Obręczanką w powiecie opatowskim, gminie Sadowie i parafii Wszechświęte, położoną w odległości 7 wiorst od Opatowa.
Wśród najdawniejszych właścicieli Obręcznej wymienia się m.in. rodziny Brzezińskich, Chocimowskich, Podlodowskich i Romerów. Od tych ostatnich majątek liczący 572 morgi gruntów ornych i 450 mórg sadów kupił Wojciech Reklewski h. Gozdawa – cześnik sandomierski.
Włości odziedziczył następnie jego syn Krzysztof Reklewski – podstoli sandomierski – mąż niejakiej Felicjanny z Jarnuszkiewiczów. To właśnie z jej inicjatywy oraz na jej koszt około roku 1783 na miejscu drewnianego wystawiono murowany kościół pw. św. Bartłomieja w Strzyżowicach, a w 1784 kościół pw. W.N.M.P. w Opatowie ozdobiony został jednolitą polichromią iluzjonistyczną o tematyce maryjnej oraz otrzymał kilka obrazów do ołtarzy bocznych.
Syn Krzysztofa, Józef Reklewski (1753–1832) – subdelegat sandomierski, sędzia pokoju w Opatowie w okresie Księstwa Warszawskiego, mąż Anny z Szabłowskich i ojciec poety Wincentego Reklewskiego – był ostatnim z Reklewskich właścicielem Obręcznej. Po jego śmierci majątek sprzedano okolicznym włościanom, a resztówkę z dworem nabył zamożny gospodarz Szymon Pawlicki.
W 1827 roku miejscowość liczyła 11 domów oraz 83 mieszkańców[8][9].
W 1871 roku folwark Obręczna miał rozległość 572 mórg, z czego: grunty orne i ogrody stanowiły 475 mórg, łąki – mórg 20, pastwiska – 28, obszary wodne – 2, a nieużytki – 47 mórg. Na terenie folwarku stało wówczas 10 budynków murowanych i 4 drewniane.
Pod koniec XIX wieku we wsi stało już 20 domostw zamieszkanych przez 92 osoby. Na terenie Obręcznej były wówczas: wiatrak, pokłady rudy żelaznej, kamienia ciosowego oraz węgla – prawdopodobnie brunatnego.
Po Pawlickim majątek odziedziczyła jego córka (po mężu Kaczmarska), a około 1915 roku folwark liczący wówczas 35 mórg nabył Antoni Kwaśniak. Jego potomkowie są właścicielami resztówki po dziś dzień. Dawny dwór modrzewiowy Reklewskich rozebrano po II wojnie światowej, a na jego miejscu w 1980 roku postawiono nowy dom i zabudowania gospodarcze
Zabytki
edytuj- Figura przydrożna – ufundowana w 1880 r. przez Szymona Pawlickiego, ówczesnego właściciela wsi Obręczna, z wdzięczności za ocalenie życia w jakimś wypadku. Napis na kapliczce głosi:
Szymon Pawlicki, dziedzic Obręczny, dnia 12 września 1880 r. za przyczyną Najświętszy Maryi Panny ocalony od Kalectwa, a może i od nagłej śmierci, w tym miejscu tu też Ku czci tej, tę kapliczkę wystawił.
- Pozostałości parku dworskiego,
- Zamocowania bramy wjazdowej na teren dworu,
- Piwnice dworskie – dobrze zachowane,
- Kotliny po zarosłych stawach dworskich.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 90865
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 13-14 [dostęp 2022-04-14]
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 842 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-14].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Sadowie. Urząd Gminy Sadowie. [dostęp 2015-04-14].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-14].
- ↑ Obręczna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 349.
- ↑ Podlodów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 430.
Bibliografia
edytuj- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1885, Tom VIII, s. 349; Tom XI, s. 491.
- Historia dworu w Obręcznej