Wikipedia

Ofensywa Tết

Jeden z najważniejszych epizodów wojny wietnamskiej

Ofensywa Tết (wiet. Sự kiện Tết Mậu Thân 1968) – jeden z najważniejszych epizodów wojny wietnamskiej.

Ofensywa Tết
wojna wietnamska
Ilustracja
Czas

Faza pierwsza:
31 stycznia – 25 marca 1968
Faza druga:
5 maja – 15 czerwca 1968
Faza trzecia:
9 sierpnia – 23 września 1968

Miejsce

Półwysep Indochiński

Terytorium

Wietnam Południowy

Przyczyna

dążenie Wietnamu Północnego do obalenia władz Wietnamu Południowego i zjednoczenia Wietnamu[1]

Wynik

nierozstrzygnięta

  • militarne zwycięstwo sił amerykańsko-południowowietnamskich
  • polityczne i propagandowe zwycięstwo Demokratycznej Republiki Wietnamu (szok w społeczeństwie amerykańskim i utrata wiarygodności Pentagonu[2])
Strony konfliktu
 Stany Zjednoczone
 Wietnam Południowy
 Korea Południowa
 Australia
 Tajlandia 		 Wietnam Północny
 Việt Cộng
Dowódcy
Nguyễn Văn Thiệu
Cao Văn Viên
Lyndon Johnson
William Westmoreland
Chae Myung-shin 		Lê Duẩn
Lê Đức Thọ
Văn Tiến Dũng
Hoàng Văn Thái
Trần Văn Trà
Siły
USA:
400 000
Wietnam Południowy:
350 000
Korea Południowa:
151 000 		Wietkong:
193 000
Wietnam Północny:
130 000
Straty
Tylko w pierwszej fazie:
Wietnam Południowy:
4 954 zabitych,
15 917 rannych,
926 zaginionych;
USA i pozostali:
4 124 zabitych,
19 295 rannych,
604 zaginionych 		We wszystkich trzech fazach:
45 267 zabitych,
61 267 rannych,
5 070 zaginionych
Multimedia w Wikimedia Commons
Partyzanci Wietkongu uzbrojeni w nowe karabiny automatyczne AK-47 przed rozpoczęciem ofensywy
Sajgon w czasie północnowietnamskiej ofensywy
Amerykańscy marines w czasie walk o wioskę Hamo w 1968 roku

Ofensywa armii Demokratycznej Republiki Wietnamu[3] i Wietkongu była zaskoczeniem dla wojsk amerykańskich, bowiem nastąpiła w okresie wcześniej zapowiedzianego zawieszenia broni podczas radośnie obchodzonego Nowego Roku Księżycowego. Zarówno Demokratyczna Republika Wietnamu, jak i Południowy Wietnam zapowiedziały przez radio dwudniowe zawieszenie broni z okazji święta. Wietkong złamał porozumienie, przypuszczając atak właśnie w dniu Tết Nguyên Đán. W języku wietnamskim ofensywa nazywana jest Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy (Generalnym Natarciem i Powstaniem) lub też Tết Mậu Thân (Rokiem Małpy).

Amerykanie spodziewali się wprawdzie, że atak nastąpi na początku 1968 roku, ale przypuszczali, że dotknie on najdalej na północ wysuniętego I Taktycznego Okręgu Korpuśnego[4]. Głównodowodzący, gen. William Westmoreland był wręcz przekonany, że Wietnamczycy uderzą na wielką bazę US Army w Khe Sanh. W rzeczywistości oddziały dowodzone przez gen. Võ Nguyên Giápa okrążyły Khe Sanh, ale nie było to jedyne miejsce walk[5].

PrzebiegEdytuj

Atak Wietkongu i regularnej armii Demokratycznej Republiki Wietnamu rozpoczął się we wczesnych godzinach rannych 30 stycznia 1968 roku, w dniu święta Tết[6]. Walki objęły wszystkie większe miasta leżące na południe od strefy zdemilitaryzowanej na 17 równoleżniku.

Bój o SajgonEdytuj

Garnizon stolicy Wietnamu Południowego liczył 1000-osobowy batalion amerykańskiej Military Police, z czego zaledwie 250 patrolowało nocą ulice 3-milionowego miasta, a także około 7000 miejscowych policjantów i 8 batalionów piechoty armii Demokratycznej Republiki Wietnamu[3], rozmieszczonych poza centrum. Stołecznego lotniska strzegł 2 Batalion Bezpieczeństwa ARW, a przypadkiem znalazło się tam kilka kompanii południowowietnamskich spadochroniarzy oczekujących na przerzut do Đà Nẵng.

Atak 35 batalionów Wietkongu nastąpił o 2 rano. Początkowo był prawie niezauważony z powodu sztucznych ogni wystrzeliwanych przez świętujących Nowy Rok. 11 batalionom – prowadzonym przez znających miasto przewodników – wyznaczono cele w sercu Sajgonu: pałac prezydencki, kwaterę główną Marynarki Wojennej WP, siedzibę Szefostwa Połączonych Sztabów ARW i ambasadę amerykańską[7].

Pierwszym zaatakowanym obiektem było Szefostwo Połączonych Sztabów. Partyzantom, którzy podjechali autobusem pod bramę nr 5, sprzyjało szczęście – brama była otwarta. W chwili jednak, gdy zaczęli wyskakiwać z pojazdu, pojawił się amerykański zmotoryzowany patrol. Wywiązała się strzelanina, co wykorzystali będący na służbie żołnierze ARW, którzy zatrzasnęli bramę i zaczęli razić napastników ogniem karabinów maszynowych z bunkra. Zdziesiątkowany oddział Wietkongu wycofał się do miasta. Drugi oddział, który miał zaatakować bramę nr 4, pogubił się w ciemnościach i dotarł do celu dopiero o godz. 7. Partyzanci dwoma pociskami granatnika rozbili bramę i wtargnęli do kompleksu zajmując dwa budynki, które wzięli omyłkowo za kwaterę główną. Przybyłe w ciągu dnia oddziały spadochroniarzy i piechoty morskiej odbiły budynki 31 stycznia przed południem[8].

Budynek Radia Sajgon został zdobyty przez partyzantów przebranych w mundury policyjne. Dzięki technikowi wieży nadawczej, położonej kilka kilometrów dalej, nie udało im się nadać orędzia władz północnowietnamskich, wzywającego do powszechnego powstania. Po dwóch dniach rozgłośnia została odbita[9]. Sajgońskie lotnisko zostało obronione, ale chińska dzielnica Chợ Lớn została prawie całkowicie zniszczona[10].

Ambasada amerykańska zaatakowana została o godzinie 3.30. Ataku dokonało 19 żołnierzy Vietkongu, w tym dwóch oficerów. Do ambasady dotarli o 2.47. Przy użyciu granatnika przeciwpancernego RPG-7 wybili dziurę w murze, przez którą dostali się na dziedziniec. W początkowej fazie ataku zginęli dwaj Amerykanie, wietnamski szofer i jeden Wietnamczyk z Vietkongu. W trakcie dalszych walk w których uczestniczyły m.in. dwa plutony ze 101 Dywizji Powietrznodesantowej, polegli pozostali partyzanci Vietkongu. W obronie ambasady zginęło 5 Amerykanów, jeden został ranny[11].

Bitwa o HuếEdytuj

Osobny artykuł: Bitwa o Huế.

Najcięższe walki toczyły się w Huế, zdobytym najpierw przez wojska Demokratycznej Republiki Wietnamu, a następnie odbite przez armię Wietnamu Południowego i Amerykanów. W czasie krótkiego władania miastem Wietkong przeprowadził czystkę, masakrując zwolenników południa.

Bitwa o Huế trwała 26 dni. Straty armii południowowietnamskiej wyniosły 384 zabitych i 1800 rannych, Amerykanie stracili 214 ludzi, a 1364 odniosło rany, w tym 142 zabitych i 857 rannych Marines. Straty Wietkongu szacowane są na 5000 zabitych i 98 jeńców. Zginęło także 5800 cywilów, a dawna stolica cesarska zamieniła się w ruinę[12].

Oblężenie Khe SanhEdytuj

Atak na bazę Marines pod Khe Sanh, który nastąpił 21 stycznia – wcześniej niż inne uderzenia w ramach styczniowej ofensywy – mógł służyć jednemu z dwóch celów: zdobyciu tego ważnego strategicznie punktu oporu Amerykanów lub dywersji mającej odwrócić ich uwagę od gęsto zaludnionych terenów nizinnych, będących rzeczywistym kierunkiem uderzenia – podstępowi „posiadającemu pozory prawdopodobieństwa i łatwemu w przygotowaniu”[13][14]. Zdaniem gen. Westmorelanda ta wysunięta, silnie ufortyfikowana baza, miała sprowokować siły północnowietnamskie do podjęcia długotrwałej i bezowocnej konfrontacji, w trakcie której silny ostrzał artyleryjski i naloty samolotów amerykańskich zadałyby im ciężkie straty[15]. W ostatnich miesiącach 1967 roku – przewidując takie właśnie działania – dowództwo wojsk amerykańskich w Wietnamie (MACV) skierowało do tego słabo zaludnionego regionu blisko połowę swych batalionów uderzeniowych.

Westmoreland (a za nim media amerykańskie, które z wielkim zainteresowaniem śledziły akcje militarne w pobliżu Strefy Zdemilitaryzowanej) chętnie porównywał przyszły bój o Khe Sanh z bitwą pod Điện Biên Phủ, kiedy to oblężona baza francuska została w maju 1954 roku zdobyta przez siły Việt Minhu dowodzone przez generała Giápa[16]. Westmoreland, który znał skłonność Hồ Chí Minha do prowadzenia operacji na wielką skalę, wierzył, że wietnamski przywódca będzie chciał powtórzyć tamto zwycięstwo. Jego zamiarem było doprowadzenie do „odwrotnego Điện Biên Phủ”[17].

Baza Khe Sanh, z załogą składającą się z 6000 żołnierzy Korpusu Marines, armii i pomocniczych oddziałów południowowietnamskiej ARVN, była otoczona przez dwie lub trzy dywizje północnowietnamskie liczące około 20 000 ludzi. Podczas całego oblężenia, które trwało do 8 kwietnia, była celem ciężkiego ostrzału artyleryjskiego z wykorzystaniem moździerzy i pocisków rakietowych krótkiego zasięgu, czemu towarzyszyły sporadyczne wypady piechoty atakującej wysunięte punkty oporu. Jednak, z wyjątkiem zdobytego przez Wietnamczyków obozu amerykańskich sił specjalnych w Làng Vây, baza nie była celem poważniejszych ataków wojsk lądowych, a bitwa sprowadzała się głównie do pojedynków artyleryjskich oraz zmasowanych uderzeń z powietrza w wykonaniu amerykańskich samolotów. Do końca oblężenia samoloty US Air Force, US Marine Corps i US Navy zrzuciły w obronie bazy 39 179 ton bomb i pocisków[18].

Gdy naziemne drogi zaopatrzenia bazy zostały poprzecinane, a loty powolnych samolotów transportowych stały się zbyt niebezpieczne ze względu na silny północnowietnamski ostrzał przeciwlotniczy, Amerykanie wymyślili tzw. „Super Gaggles”, system polegający na współdziałaniu szybkich bombowców z dużą liczbą śmigłowców zaopatrzeniowych; nadto Air Force przystosowały transportowe samoloty C-130 Hercules, wprowadzając nowatorską metodę zrzutów z niskiej wysokości (tzw. LAPES); w rezultacie zaopatrywanie bazy nigdy nie ustało.

Nawet po rozpoczęciu Ofensywy MACV wierzyło, że głównym celem ataku jest nadal Khe Sanh. Zawieszenie broni, ogłoszone z okazji święta Tết, zostało w rejonie przygranicznym odwołane w oczekiwaniu na atak sił Vietkongu, który jednak nigdy nie nastąpił. Ofensywa ominęła Khe Sanh, ale Westmoreland był przekonany o ważności bazy nawet wtedy, gdy walki zaczęły toczyć się wokół niego, na ulicach Sajgonu[19]. 1 lutego, gdy ofensywa osiągnęła swe największe natężenie, sporządził notatkę dla swych sztabowców (nigdy nie została im dostarczona), w której twierdził, że „nieprzyjaciel traci inicjatywę... Podejrzewam, że stara się odwrócić uwagę nas wszystkich od obszaru najbardziej zagrożonego na północy. Pragnę ostrzec wszystkich, by nie dali się zwieść”[20].

Ostatecznie 8 kwietnia wielka ekspedycja ratunkowa (Operacja Pegasus) dotarła do Khe Sanh, ale siły północnowietnamskie właśnie się stamtąd wycofywały. Nawet wówczas Westmoreland nie był w stanie przyznać się do pomyłki: nieprzyjacielska próba powtórzenia Điện Biên Phủ zakończyła się niepowodzeniem[21]. Obie strony twierdziły później, że osiągnęły zamierzone cele. Według danych amerykańskich ponad 8000 żołnierzy północnowietnamskich poległo, znacznie więcej odniosło rany; Amerykanie stracili 730 zabitych i 2642 rannych[14].

Skutki ofensywyEdytuj

Ofensywa nie przyniosła Wietkongowi spodziewanych korzyści i zakończyła się militarną przegraną Demokratycznej Republiki Wietnamu. Zadała jednak ciężkie straty zarówno południowym Wietnamczykom, jak i Amerykanom. Po ofensywie poparcie społeczne dla amerykańskiej polityki względem Wietnamu spadło do 35% i spadało nadal. Kandydat na prezydenta Richard Nixon obiecywał nowe rządy które doprowadzą do zawarcia pokoju[22]. Opinia publiczna w USA przestała popierać udział US Army w wojnie wietnamskiej, Pentagon stracił zaufanie[2], co stopniowo prowadziło do politycznej kompromitacji Stanów Zjednoczonych, a wreszcie wycofania jej wojsk z Półwyspu Indochińskiego.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Roberts 1991 ↓, s. 333.
  2. ↑ a b Weir 2013 ↓, s. 326.
  3. ↑ a b Weir 2013 ↓, s. 311.
  4. ↑ Benken 2010 ↓, s. 112.
  5. ↑ Benken 2010 ↓, s. 113.
  6. ↑ Weir 2013 ↓, s. 320.
  7. ↑ Benken 2010 ↓, s. 115.
  8. ↑ Benken 2010 ↓, s. 117–118.
  9. ↑ Esper 1983 ↓, s. 104.
  10. ↑ Esper 1983 ↓, s. 105.
  11. ↑ Weir 2013 ↓, s. 320–321.
  12. ↑ Benken 2010 ↓, s. 152.
  13. ↑ Karnow 1983 ↓, s. 555.
  14. ↑ a b Prados i Stubbe 1991 ↓, s. 454.
  15. ↑ Westmoreland 1976 ↓, s. 339,340.
  16. ↑ Westmoreland 1976 ↓, s. 311.
  17. ↑ Pisor 1982 ↓, s. 61.
  18. ↑ Prados i Stubbe 1991 ↓, s. 297.
  19. ↑ Palmer 1978 ↓, s. 229–233.
  20. ↑ Prados i Stubbe 1991 ↓, s. 186.
  21. ↑ Westmoreland 1976 ↓, s. 347.
  22. ↑ Weir 2013 ↓, s. 328.

BibliografiaEdytuj

  • Przemysław Benken: Ofensywa Tet 1968. Warszawa: Bellona, 2010. ISBN 978-83-11-11952-9.
  • George Esper: The Eyewitness History of the Vietnam War. New York: 1983. ISBN 0-3453-0865-4.
  • Stanley Karnow: Vietnam: a History. New York: Viking Press, 1983. ISBN 0-670-74604-5.
  • Dave Richard Palmer: Summons of the Trumpet: The History of the Vietnam War from a Military Man’s Viewpoint. New York: Ballantine Books, 1978.
  • Robert Pisor: The End of the Line: The Siege of Khe Sanh. New York: Ballantine Books, 1982. ISBN 0-393-32269-6.
  • John Prados, Ray Stubbe: Valley of Decision: The Siege of Khe Sanh. Annapolis, MD: Naval Institute Press, 1991. ISBN 0-395-55003-3.
  • J.M. Roberts: Ilustrowana historia świata. Wiek pary i atomu. Wyd. 1. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1991. ISBN 83-218-0899-9.
  • William Weir: Przegrane zwycięstwa. Od starożytności po wojnę w Wietnamie. Wyd. 1. Warszawa: BELLONA, 2011. ISBN 978-83-11-12007-5.
  • William C. Westmoreland: A Soldier Reports. New York: Doubleday Books, 1976. ISBN 0-385-00434-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ofensywa_Tết&oldid=69394348”