Olgierd Górka
Olgierd Aleksander Górka (ur. 12 grudnia 1887 w Rawie Ruskiej, zm. 26 listopada 1955 w Warszawie) – polski historyk, publicysta, działacz polityczny i dyplomata, major dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 grudnia 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
historyk |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy |
profesor |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytuj.JPG)
W 1911 obronił dysertację na Uniwersytecie Lwowskim poświęconą klasztorowi w Lubiążu. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Służbę pełnił w 2 pułku ułanów i c. i k. Komedzie II Brygady Legionów Polskich. Był pracownikiem Biura Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu od 27 lipca 1917 roku[1].
W latach 1919-1920 był attaché wojskowym w Bernie, a w 1921 w Bukareszcie[2]. Po powrocie do kraju pełnił służbę w 27 pułku ułanów w Nieświeżu. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 26. lokatą w korpusie oficerów jazdy[3][4]. 3 listopada 1922 roku został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza II Kursu Doszkolenia. 15 października 1923 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do 7 pułku ułanów lubelskich w Mińsku Mazowieckim. 20 października 1924 roku został odkomenderowany do Inspektoratu Armii Nr I na okres trzech tygodni[5]. Z dniem 1 lutego 1925 roku został odkomenderowany do 5 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Krakowie w charakterze szefa sztabu[6]. Z dniem 31 maja 1925 roku został przeniesiony do rezerwy[7]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I[8].
Po zakończeniu czynnej służby wojskowej pracował jako wykładowca Uniwersytetów: Jana Kazimierza i Jagiellońskiego. Był członkiem Towarzystwa Naukowego we Lwowie. W 1931 rozpoczął pracę na Uniwersytecie Warszawskim, będąc jednocześnie sekretarzem (wicedyrektorem) Instytutu Wschodniego – pionierskiej placówki sowietologicznej. Wchodził w skład Komitetu Budowy Meczetu w Warszawie[9].
Po agresji Niemiec i ZSRR na Polskę w 1939 udał się przez Rumunię do Francji, a później Wielkiej Brytanii. Pracował w Rządzie RP na uchodźstwie jako dyrektor Departamentu Spraw Narodowościowych (w głównym obszarze jego zainteresowań znajdowała się tematyka żydowska). Był jednocześnie przewodniczącym Rady Polaków w Wielkiej Brytanii oraz działaczem emigracyjnym Stronnictwa Demokratycznego[10].
W grudniu 1944 podał się do dymisji na skutek rozbieżności zdań z Tomaszem Arciszewskim odnośnie do stosunku do Związku Sowieckiego. Po powrocie do Polski w 1945 stanął na czele Biura Spraw Żydowskich Ministerstwa Spraw Zagranicznych (1946–1947), po czym został mianowany konsulem generalnym RP w Jerozolimie (do 1952). Po powrocie do kraju kontynuował pracę wykładowcy na Uniwersytecie Warszawskim.
W obszarze jego zainteresowań badawczych leżały stosunki Polski z krajami bałkańskimi, Turcją i Chanatem Krymskim. Był poliglotą, znał m.in. turecki i tatarski. Jego publicystyka, krytyczna w stosunku do mitów narodowych, budziła kontrowersje (m.in. słynna praca poświęcona Trylogii Henryka Sienkiewicza, zresztą główne tezy tej pracy zostały już obalone)[potrzebny przypis].
Jest pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B 2-9-12)[11].
Materiały archiwalne Olgierda Górki znajdują się w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-63[12].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari[13]
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[13]
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)[14].
- Krzyż Komandorski Orderu Korony Rumunii[13]
Wybrane publikacje
edytuj- Przyczynki do dyplomatyki polskiej XII wieku, Lwów 1911.
- Studya nad dziejami Śląska. Najstarsza tradycya opactwa Cystersów w Lubiążu, Lwów: A. Altenberg 1911.
- Über die Anfänge des Klosters Leubus, Breslau: F. Hirt 1913.
- Odczyt w drugą rocznicę wyruszenia w pole II Brygady Legionów POlskich 30.IX 1914 – 30.IX 1916, 1916.
- Anonymi descriptio Europae Orientalis „Imperium Constantinopolitanum, Albania, Serbia, Bulgaria, Ruthenia, Ungaria, Polonia, Bohemia” anno MCCCVIII exarata ed., praef. et adnotationibus instruxit Olgierd Górka, Cracoviae: Gebethner sumptibus Academiae Litterarum 1916.
- Studya nad dziejami Śląska: najstarsza tradycya opactwa Cystersów w Lubiążu, Wyd. A. Altenberg, Lwów 1911.
- Bohaterowie krzyża, Warszawa: „Rój” 1925.
- Śmierć w purpurze: Cezar, Kleopatra, Warszawa: „Rój” 1925.
- Stan badań i zadania historjografji stosunków polsko-rumuńskich, Lwów 1926.
- W majestacie śmierci: (Jan Luksemburczyk; doża Marino Falieri; Joanna D’Arc), Warszawa: „Rój” 1926.
- La chronique de l'époque d’Etienne le Grand de Moldavie, soit la source la plus ancienne mais jusqu’ici inconnue de l’historiographie roumaine = Kronika z czasów Stefana Wielkiego Mołdawskiego. Nieznane najstarsze źródło rumuńskiej historjografji, Kraków 1929.
- Najstarsza historjografja rumuńska, Lwów 1930.
- Dziejowa rzeczywistość a racja stanu Polski na południowym Wschodzie, Warszawa 1933.
- „Białogród i Kilja, a wyprawa 1497 r.” = Bélograd (Akkerman) et Kilia et la compagne de 1497, Warszawa: Societas Scientiarum Varsaviensis 1932.
- Na marginesie propagandowej obrony Pomorza, Warszawa 1933.
- Zagadnienie czarnomorskie w polityce polskiego średniowiecza. Cz. 1, 1359-1450, Warszawa 1933.
- „Ogniem i mieczem” a rzeczywistość historyczna, Libraria Nova, Warszawa 1934 (wyd. 2 oprac., posłowie Przebieg wydarzeń w powstaniu Chmielnickiego 1648-1651 i przypisami opatrzył Wiesław Majewski, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1986).
- Uwagi orjentacyjne o Tatarach polskich i obcych = (Remarques d’orientation sur les Tartares en Pologne et dans les autres pays), Zamość 1935.
- Optymizm a pesymizm w historjografji polskiej. Odwrócenie pojęć, Lwów: Polskie Towarzystwo Historyczne 1935.
- Liczebność Tatarów krymskich i ich wojsk, Warszawa 1936.
- Rola ludzi a warunków w tworzeniu Europy Wschodniej XX wieku, Warszawa 1936.
- Naród a państwo jako zagadnienie Polski, Warszawa 1937.
- Nieznany żywot Bajezida II źródłem dla wyprawy czarnomorskiej i najazdów Turków za Jana Olbrachta, Lwów 1938.
- Outline of Polish history: past and present, Jerozolima 1939 (wyd. 2 London: M. I. Kolin 1942).
- Legenda a rzeczywistość obrony Częstochowy w roku 1655, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1957.
- Historia Chana Islam Gereja III/Hadży Mehmed Senai z Krymu (uzup. i komentarze wraz ze Zbigniewem Wójcikiem, red. naukowa Zbigniew Wójcik), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1971.
Awanse
edytuj- chorąży – 4 listopada 1914
- podporucznik – 25 czerwca 1915
- porucznik – 1 lipca 1916
Przypisy
edytuj- ↑ Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 220.
- ↑ Piotr Stawecki, Attaché wojskowi Drugiej Rzeczypospolitej, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 2 (202), Warszawa 2004 s. 113, 130-131.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 156.
- ↑ Rocznik oficerski 1923 s. 653, 677. Rocznik oficerski 1924 s. 582, 599.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 112 z 23 października 1924 roku, s. 628.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 30 stycznia 1925 roku, s. 45-48.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 47 z 27 kwietnia 1925 roku, s. 224.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 117, 817.
- ↑ Arkadiusz Kołodziejczyk, Muzułmanie w Warszawie, w: „Warszawa – Bratysława: etniczne i społeczne zróżnicowanie miasta (do 1939 r.)”, Warszawa 1997, s. 151.
- ↑ Andrzej Friszke, Druga Wielka Emigracja 1945–1990. T. 1. Życie polityczne emigracji, Warszawa 1999, s. 84.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-18].
- ↑ Spis inwentarzy, Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, [dostęp 2024-02-21].
- ↑ a b c Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 582.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Zbigniew Romek, Olgierd Górka: historyk w służbie myśli propaństwowej (1908–1955), Wydawnictwo „Semper”, Warszawa 1997.
- Stanisław Łoza, Czy wiesz kto to jest, Warszawa 1938, s. 221.
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917.
Linki zewnętrzne
edytuj- Olgierd Górka w Encyklopedii WIEM. portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-31)].
- Wykaz publikacji w Katalogu Biblioteki Narodowej