Oligoklaz
Oligoklaz – minerał z grupy krzemianów, zaliczany do plagioklazów.
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny | |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
6–6,5 |
| Łupliwość |
{001} doskonała, {010} dobra[1] |
| Pokrój kryształu |
wykształcone, postać krótkich graniastosłupów, skupienia |
| Układ krystalograficzny | |
| Gęstość minerału |
2,64–2,66 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
bezbarwny, biały |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty |
| Współczynnik załamania |
nα=1.533–1.543; nβ=1.537–1.548; nγ=1.542–1.552 |
Nazwa pochodzi od gr. oligos = mały (niewiele) oraz klao = łamię (klan = łamać; klais = łupliwy), nawiązując do niezbyt wyraźnie uwidaczniającej się łupliwości tego minerału.
Właściwości edytuj
Minerał z szeregu plagioklazów, będący mieszaniną dwóch innych minerałów:
Tworzy kryształy tabliczkowe lub krótkosłupkowe (wrosłe i narosłe), wykazuje na ogół liczne zbliźniaczenia. Może występować w formie skupień ziarnistych i zbitych. Najładniej wykształcone okazy pochodzą z druz i szczelin skalnych. Ich długość dochodzi do kilkunastu centymetrów; wyjątkowo przekracza 1 m.
Niekiedy wykazuje cechy optyczne kamieni słonecznych (skaleń awenturynowy), a wyjątkowo kamieni księżycowych.
Występowanie edytuj
Minerał bardzo pospolity i rozpowszechniony. Występuje w wielu skałach magmowych (granitach, granodiorytach, sjenitach, diorytach, riolitach) i metamorficznych (gnejsach i łupkach). Bywa spotykany też w osadowych (arkozach).
Miejsca występowania: Norwegia – Arendal, wyspa Hittero, Szwecja – Ytterby, Włochy – Monte Somma, Wezuwiusz, Czechy – Mohelno, Rosja – Ural, USA – Bakersville, Kanada.
W Polsce jest spotykany w pegmatytach Dolnego Śląska i Tatr. Dobrze wykształcone kryształy znane są z Karkonoszy i Gór Sowich.
Zastosowanie edytuj
Bywa stosowany jako surowiec ceramiczny. Ma znaczenie naukowe (do określania warunków i stopnia metamorfizmu) oraz kolekcjonerskie.
Odmiany o charakterze kamieni słonecznych i księżycowych znajdują zastosowanie w jubilerstwie. Są szlifowane w postaci kaboszonów, paciorków i tabliczek. Sporadycznie nadaje się szlif fasetkowy. Waga oszlifowanych okazów nie przekracza 5 ct. Najpiękniejsze kamienie słoneczne pochodzą z Norwegii, a kamienie księżycowe z USA.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ webmineral.com -Oligoclase (ang.)
Bibliografia edytuj
- J. Żaba: Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, 2003.
- Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne. Horyzont, 2002.
- C. Hall: Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne. Wiedza i Życie, 1996.