Wikipedia

Ostrowite (jezioro na Równinie Drawskiej)

jezioro w Polsce
Ten artykuł dotyczy jeziora w powiecie strzelecko-drezdeneckim. Zobacz też: Jezioro Ostrowite.

Ostrowite – jezioro na Równinie Drawskiej, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, w gminie Dobiegniew, w całości znajduje się w Drawieńskim Parku Narodowym.

Ostrowite
Jezioro Ostrowickie, Ostrowiec, Jezioro Ostrowite
Ilustracja
Widok z powietrza środkowej części jeziora, w kierunku południowym
Położenie
Państwo

 Polska

Region

Równina Drawska[1]

Wysokość lustra

59 m n.p.m.

Wyspy

3

Morfometria
Powierzchnia

387,6 ha

Wymiary
• max długość
• max szerokość


7500 m
1200 m

Głębokość
• średnia
• maksymalna


9,4 m
28,5 m

Długość linii brzegowej

22000 m

Objętość

36433,1 tys. m³

Hydrologia
Klasa jakości wody

III (w roku 2021)

Rzeki zasilające

Płociczna

Rzeki wypływające

Płociczna

Rodzaj jeziora

polodowcowe

Położenie na mapie gminy Dobiegniew
Mapa konturowa gminy Dobiegniew, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Ostrowite”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Ostrowite”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, blisko górnej krawiędzi po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Ostrowite”
Położenie na mapie powiatu strzelecko-drezdeneckiego
Mapa konturowa powiatu strzelecko-drezdeneckiego, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Ostrowite”
Ziemia53°05′02″N 15°58′25″E/53,083889 15,973611
Multimedia w Wikimedia Commons

Położenie i opis

edytuj

Jezioro położone jest w północno-wschodniej części powiatu strzelecko-drezdeneckiego, na terenie Równiny Drawskiej. Jego wschodnim brzegiem przebiega granica województwa lubuskiego z województwem zachodniopomorskim. Jezioro stanowi największy akwen Drawieńskiego Parku Narodowego. Zbiornik ma kilka wyraźnie odrębnych plos. Przez północne ploso jeziora przepływa rzeka Płociczna. Brzegi w centralnej partii są abrazyjne. Gradient opadania dna w głęboczkach południowego plosa, porównywalny jest do kotłów górskich[2]. Dno jeziora w części północnej jest płaskie i płytkie. Linia brzegowa jeziora jest bardzo urozmaicona, liczne są półwyspy, zatoki oraz przewężenia. Trzy największe półwyspy zostały nazwane, dwa na zachodnim brzegu to Półwysep Dębowy i Korea, na brzegu wschodnim leży Półwysep Harcerski[3][4][5]. Na akwenie znajdują się trzy niewielkie wyspy. Największa z nich to Chycza, w niektórych źródłach bywa nazywana Wyspą Okrzei[6]. Mniejsza, górzysta to Chroniec, nazywany czasem jako Lech[7]. Najmniejszą wyspą jest Okółko, zwane Pokrzywką[8]. Łączna powierzchnia wysp to 5,8 ha. Najbliższą miejscowością jest położona przy południowo-wschodnim brzegu osada Ostrowite[9].

Obszar zlewni bezpośredniej w 95% porośnięty jest przez lasy mieszane z przewagą sosny. Resztę zajmują tereny zabagnione oraz łąki. W zlewni dominują gleby brunatno-rdzawe bielicowane. W miejscach podmokłych zalegają płaty gleb torfowych i murszowych, a na obszarach porolniczych gleby słabo wykształcone. W kilku miejscach obecne są gleby bielicowe i, w znikomym stopniu, brunatne[2].

Na południe od jeziora znajduje się ciekawe przyrodniczo jezioro Czarnka[9].

Hydronimia

edytuj

Jezioro pojawia się w źródłach w 1532 roku – początkowo jako Ostrobythe, a następnie: Bahrenort See (1937)[10][11]. 29 listopada 1955 roku wprowadzono urzędową nazwę jezioro Ostrowite[12]. Obecnie państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę jeziora podaje Ostrowite, jednocześnie wymienia nazwy oboczne: Jezioro Ostrowieckie, Jezioro Ostrowite oraz Ostrowiec[13][2][14].

Morfometria

edytuj

Według danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 387,6 ha[15], natomiast A. Choiński, poprzez planimetrowanie na mapach 1:50 000, określił wielkość jeziora na 352,5 ha[16]. Jeziorna jednolita część wód powierzchniowych ma powierzchnię 377 ha[17].

Średnia głębokość zbiornika wodnego to 9,4 m, a maksymalna – 28,5 m (w czterech głęboczkach: 28,5 m, 27,4 m, 22,5 m oraz 21 m), powierzchnia zlewni całkowitej 211,84 km² (zlewni bezpośredniej 1044,3 ha)[2]. Objętość jeziora wynosi 36 433,1 tys. m³. Maksymalna długość jeziora to 7500 m, a szerokość 1200 m. Długość linii brzegowej wynosi 22000 m (20,48 km misy jeziornej i 1,53 km wysp)[15].

Według Atlasu jezior Polski (red. J. Jańczak, 1996) lustro wody znajduje się na wysokości 59,0 m n.p.m.[15], natomiast według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 59,1 m n.p.m.[18]

Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski leży na terenie zlewni siódmego poziomu Zlewnia jez. Ostrowite[19]. Identyfikator MPHP to 1888785[19].

Zagospodarowanie

edytuj

Gospodarkę rybacką na jeziorze prowadzi Drawieński Park Narodowy. Wody jeziora są traktowane jako wody specjalne i wędkowanie podlega wielu restrykcjom[20]. Podobnie jest z turystyką i rekreacją która jest tu znacznie ograniczona. Nad jeziorem nie ma ośrodków wypoczynkowych i pól namiotowych, turystyka pobytowa nad samym jeziorem jest zabroniona[21]. Zachodnim brzegiem jeziora biegnie szlak turystyczny[22].

W systemie gospodarki wodnej jezioro stanowi jednolitą część wód PLLW10787. Do 2023 nosiła ona nazwę Ostrowiec, a od 2023 – Ostrowite[23].

Czystość wód i ochrona środowiska

edytuj
 
Jezioro Ostrowite

Według danych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gorzowie 1993 roku wody jeziora charakteryzowały się II klasą czystości. Ocena ta była wypadkową parametrów pozaklasowych (średnie nasycenie hipolimnionu tlenem w lecie, które opadło do zera, oraz stężenie fosforanów w warstwie naddennej latem), pierwszoklasowych (BZT5, ChZT latem, miano Coli poza latem) i pośrednich. Przewodność elektrolityczna właściwa wyniosła wówczas średnio 299 μS/cm, a widzialność krążka Secchiego średnio 1,7 m[24]. W następnych latach monitorowane parametry wahały się i do 2003 roku nadal były ogólnie klasyfikowane jako drugoklasowe[21]. Akwen w 2003 roku cechował się dobrą odpornością na degradację i został zaliczony do II kategorii odporności. Oznacza to, że akwen ma dobre warunki naturalne, a jego słabszą cechą było jedynie zestawienie objętości do długości linii brzegowej[21].

Badania z 2021 roku zaliczyły wody jeziora do wód o umiarkowanym stanie ekologicznym, co odpowiada III klasie jakości. Wskaźnikiem, który zadecydował o trzeciej klasie, był stan ichtiofauny oraz stężenie fosforu ogólnego, podczas gdy stan makrofitów oceniono jako dobry, a makrozoobentosu, fitobentosu i fitoplanktonu jako bardzo dobry. W tym samym roku stan chemiczny wód określono jako dobry, nie stwierdzając przekroczenia żadnego badanego wskaźnika. Przeźroczystość wód została określona na 4 metry, a przewodność elektrolityczna 341 μS/cm[25].

Jezioro znajduje się w całości na obszarze Drawieńskiego Parku Narodowego[26] oraz na dwóch obszarach chronionych w ramach programu Natura 2000 - Uroczyska Puszczy Drawskiej (dyrektywa siedliskowa) i Lasy Puszczy nad Drawą (dyrektywa ptasia)[27][28].

Przyroda

edytuj

W 1993 roku w fitoplanktonie wiosennym dominowały okrzemki, zwłaszcza Synedra acus, a w letnim sinice Aphanizomenon flos-aquae[24]. Dziesięć lat później wiosną również dominowały okrzemki, tym razem Astrerionella formosa, a latem bruzdnice Ceratium furcoides[21]. W 2021 roku dominantem od czerwca do października było Ceratium hirundinella, podczas gdy w kwietniu była to kryptomonada Plagioselmis nannoplanctica. W bentosie wśród okrzemek dominowało Achnanthidium minutissimum var. minutissimum, a wśród bezkręgowców ślimaki z rodziny źródlarkowatych i małże z rodziny kulkówkowatych. Nieco mniej liczne były larwy jętek z rodziny Caenidae. W roślinności największy udział miały trzcinowiska. Pewien udział zajmowały łąki ramienicowe Charetum fragilis i Nitellopsidetum obtusae[29]. W połowach monitoringowych najliczniej reprezentowanym gatunkiem ryb był kiełb, natomiast pod względem masy odłowiono najwięcej lina, a nieco ustępował mu jaź[30].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Andrzej Richling i inni, Regionalna geografia fizyczna Polski : praca zbiorowa, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 124, ISBN 978-83-7986-381-5, OCLC 1288191487 [dostęp 2022-06-07].
  2. ↑ a b c d Ryszard Piotrowicz, Piotr Klimaszyk, Problemy z klasyfikacją stanu ekologicznego jezior o zróżnicowanych parametrach hydrologicznych i morfometryczno-zlewniowych (Jezioro Ostrowieckie, Drawieński Park Narodowy), [w:] Jerzy K.. Garbacz, Diagnozowanie stanu środowiska : metody badawcze - prognozy : kompleksowe badania i ochrona środowiska naturalnego : zbiór rozpraw, Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 2009, ISBN 978-83-60775-14-1, OCLC 751248415 [dostęp 2022-10-07].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 171288
  4. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 234929
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 235769
  6. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 92069
  7. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 66873
  8. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 106973
  9. ↑ a b Leszek Klessa i inni, Życie jezior: praca zbiorowa, Krystyna Kamińska (red.), Przyroda Województwa Gorzowskiego, Gorzów Wielkopolski: Klub Działalności Podwodnej LOK [Ligi Obrony Kraju] "Marlin" : na zlec. Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 1996, s. 22-24, ISBN 978-83-905760-1-5 [dostęp 2023-09-18].
  10. ↑ Instytut Języka Polskiego PAN, Elektroniczny słownik hydronimów Polski – Ostrowite [online], eshp.ijp.pan.pl [dostęp 2023-10-31].
  11. ↑ Regenthin, Meßtischblatt nr. 2961, 1:25 000, 1937
  12. ↑ Zarządzenie nr 364 Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1955 r. w sprawie przywrócenia i ustalenia urzędowych nazw obiektów fizjograficznych w powiatach: choszczeńskim, międzyrzeckim, łobeskim, słupskim, zielonogórskim, wałeckim, stargardzkim, nowogardzkim i wschowskim.(M.P. z 1955 r. nr 118, poz. 1571)
  13. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 95104
  14. ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 249, ISBN 83-239-9607-5.
  15. ↑ a b c Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 76–77, ISBN 83-86001-29-1.
  16. ↑ Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 210. ISBN 83-232-1732-7.
  17. ↑ Lipie. Karta charakterystyki jcwp [online], Hydroportal. Warstwa: Plany gospodarowania wodami.
  18. ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2023-12-03].
  19. ↑ a b Hydroportal, Informatyczny System Osłony Kraju [dostęp 2023-12-03].
  20. ↑ Drawieński Park Narodowy, Wędkarstwo [online], dpn.pl, 1 lipca 2023 [dostęp 2023-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2023-07-01].
  21. ↑ a b c d Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska - komunikat o jakości wód jeziora Ostrowiec. 2003. [dostęp 2023-12-03]. (pol.).
  22. ↑ Drawieński Park Narodowy, Jeziora: Ostrowiec i Głuche [online], dpn.pl, 29 czerwca 2023 [dostęp 2023-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2023-06-29].
  23. ↑ Karta charakterystyki JCWP [online], Wody Polskie.
  24. ↑ a b 102. Jezioro Ostrowiec (Ostrowieckie), [w:] Dorota Cydzik, Danuta Kudelska, Hanna Soszka, Atlas stanu czystości jezior Polski badanych w latach 1989–1993, Warszawa: Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, 1995, s. 476–479, ISBN 83-85-805-25-7 (pol.).
  25. ↑ Ocena stanu jednolitych części wód jezior w latach 2016–2021 na podstawie monitoringu – tabela [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska [dostęp 2023-12-03].
  26. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Drawieński Park Narodowy [online], crfop.gdos.gov.pl.
  27. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 – Uroczyska Puszczy Drawskiej [online], web.archive.org, 26 maja 2022 [dostęp 2022-05-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-26].
  28. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 – Lasy Puszczy nad Drawą [online], web.archive.org, 26 maja 2022 [dostęp 2022-05-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-26].
  29. ↑ Wyniki biologiczne 2021 [online], Portal jakości wód powierzchniowych GIOŚ [dostęp 2023-12-04].
  30. ↑ Wyniki odłowów ryb 2011-2021 [online], Portal jakości wód GIOŚ [dostęp 2023-12-04].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ostrowite_(jezioro_na_Równinie_Drawskiej)&oldid=74250230”