Paciorkowiec kałowy

Paciorkowiec kałowy (łac. Enterococcus faecalis) – bakteria gram dodatnia[1] należąca do enterokoków, dawniej klasyfikowana do paciorkowców grupy D (Streptococcus faecalis, według serotypowania Lancefield), występuje w przewodzie pokarmowym człowieka i innych ssaków[2]. E. faecalis może powodować zagrażające życiu zakażenia u ludzi, zwłaszcza w środowiskach szpitalnych, w których występuje naturalnie wysoki poziom oporności na antybiotyki. Bakteria ta często występuje w zębach leczonych kanałowo i to miejsce może być pierwotnym źródłem zakażenia[1].

Paciorkowiec kałowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

bakterie

Typ

Firmicutes

Klasa

Bacilli

Rząd

Lactobacillales

Rodzina

Enterococcaceae

Rodzaj

Enterococcus

Gatunek

Paciorkowiec kałowy

Nazwa systematyczna
Enterococcus faecali

Fizjologia edytuj

E. faecalis może przeprowadzać hemolizę każdego typu (α, β i γ). Podobnie jak inne enterokoki, jest fakultatywnym beztlenowcem[3], zdolnym do fermentowania glukozy, fruktozy, laktozy i innych cukrów[4]. W trakcie tego procesu wytwarzane są jony ponadtlenkowe, O
2
(oraz inne reaktywne formy tlenu), które w umiarkowanie kwasowym środowisku panującym w jelicie grubym przekształcają się w tlen i nadtlenek wodoru[5][6]:

2O
2
+ 2H+
→ 2O
2
+ H
2
O
2

Nadtlenek wodoru powstały w pobliżu ściany jelita może dyfundować do kolonocytów, powodując uszkodzenia DNA, mogące prowadzić do rozwoju raka jelita grubego[5][6].

Patogeneza edytuj

E. faecalis może powodować zapalenie wsierdzia, zakażenia układu moczowego, prostaty i najądrzy. Również zakażenia układu nerwowego, ale te są mniej rozpowszechnione[7].

Leczenie edytuj

Lekiem z wyboru w zakażeniach miejscowych jest ampicylina, dla szczepów β-laktamazo(+) (takie w Polsce praktycznie nie występują) możemy zastosować penicylinę z inhibitorem[8].

W zakażeniach układu moczowego skuteczna jest nitrofurantoina[8].

W zakażeniach uogólnionych ampicylinę powinno kojarzyć się z aminoglikozydami. Coraz częściej pojawiają się szczepy HLAR, które są oporne na wysokie stężenia aminoglikozydów, wtedy można podać wankomycynę, jednak coraz częściej pojawia się oporność wśród tych bakterii również i na ten antybiotyk (szczepy VRE)[9]. Na enterokoki oporne na wankomycynę stosuje się linezolid.

E. faecalis posiada naturalną oporność na cefalosporyny, klindamycynę, ko-trimoksazol, oraz streptograminy.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b I Rocas, J Siqueirajr, K Santos, Association of Enterococcus faecalis With Different Forms of Periradicular Diseases, „Journal of Endodontics”, 30 (5), 2004, s. 315–320, DOI10.1097/00004770-200405000-00004, PMID15107642 (ang.).
  2. Kenneth J. Ryan, C. George Ray, John C. Sherris (red.), Sherris Medical Microbiology. An Introduction to Infectious Diseases, wyd. 4, New York: McGraw-Hill, 2004, s. 294, ISBN 0-8385-8529-9, OCLC 52358530 (ang.).
  3. Charles H. Stuart i inni, Enterococcus faecalis: its role in root canal treatment failure and current concepts in retreatment, „Journal of Endodontics”, 32 (2), 2006, s. 93–98, DOI10.1016/j.joen.2005.10.049, PMID16427453 (ang.).
  4. M.M. Huycke i inni, Extracellular superoxide production by Enterococcus faecalis requires demethylmenaquinone and is attenuated by functional terminal quinol oxidases, „Molecular Microbiology”, 42 (3), 2001, s. 729–740, DOI10.1046/j.1365-2958.2001.02638.x, PMID11722738 (ang.).
  5. a b Mark M. Huycke, Victoria Abrams, Danny R. Moore, Enterococcus faecalis produces extracellular superoxide and hydrogen peroxide that damages colonic epithelial cell DNA, „Carcinogenesis”, 23 (3), 2002, s. 529–536, DOI10.1093/carcin/23.3.529, PMID11895869 (ang.).
  6. a b Mark M. Huycke i inni, Extracellular superoxide production by Enterococcus faecalis requires demethylmenaquinone and is attenuated by functional terminal quinol oxidases: E. faecalis produces extracellular superoxide, „Molecular Microbiology”, 42 (3), 2008, s. 729–740, DOI10.1046/j.1365-2958.2001.02638.x, PMID11722738 (ang.).
  7. L.L.Pelletier, Microbiology of the Circulatory System, [w:] Baron's Medical Microbiology, Univ. of Texas Medical Branch, 1996, ISBN 0-9631172-1-1 [dostęp 2023-02-06] (ang.).
  8. a b Danuta Dzierżanowska, Antybiotykoterapia praktyczna, wyd. 5, α-Medica Press, 2009, s. 261-262, ISBN 978-83-7522-048-3.
  9. Sebastian G.B. Amyes, Enterococci and streptococci, „International Journal of Antimicrobial Agents”, 29, 2007, S43–S52, DOI10.1016/S0924-8579(07)72177-5, PMID17659211 (ang.).