Palmiro Togliatti
Palmiro Togliatti, pseudonim Ercoli, (ur. 26 marca 1893 w Genui, zm. 21 sierpnia 1964 w Jałcie) – włoski polityk i antyfaszysta, przywódca włoskich komunistów.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przynależność polityczna | |
Życiorys
edytujDziałalność polityczną rozpoczął przed I wojną światową, we Włoskiej Partii Socjalistycznej (wstąpił do niej w 1914[1]), po wojnie skupionej wokół turyńskiej gazety „L’Ordine Nuovo”, Antonio Gramsciego. Był współzałożycielem Włoskiej Partii Komunistycznej (1921[1]), a po uwięzieniu Gramsciego przez faszystowski rząd Benito Mussoliniego pozostał aż do śmierci jej przywódcą. W latach 30. pozostawał na wygnaniu.
Powrócił do Włoch w 1944. Pod jego kierunkiem partia dokonała zwrotu ku demokratycznym metodom walki politycznej i zrezygnowała z metod rewolucyjnych. Togliatti był ministrem bez teki w rządzie Pietra Badoglia i wicepremierem rządu Alcide De Gasperiego. Przeciwstawiając się dominującym we Włoskiej Partii Komunistycznej trendom poparł wpisanie traktatów laterańskich do konstytucji włoskiej. WPK stała się drugą co do znaczenia partią polityczną Włoch i największą nierządzącą partią komunistyczną w Europie. Mimo braku władzy w państwie, zdobyła ją w wielu wyborach regionalnych.
15 lipca 1948 r. miał miejsce nieudany zamach na jego życie (Togliatti został trafiony trzema pociskami), co spowodowało falę strajków w całym kraju. W 1956 poparł radziecką interwencję na Węgrzech[2].
Jako filozof marksistowski Togliatti koncentrował się przede wszystkim na zagadnieniach praktyczno-politycznych, w sferze zagadnień teoretycznych był przede wszystkim kontynuatorem Gramsciego. W języku polskim ukazały się m.in. książka Włoska partia komunistyczna (Warszawa 1961), esej O właściwym pojmowaniu myśli Labrioli (w: Antonio Labriola, Szkice o materialistycznym pojmowaniu dziejów, Warszawa 1961), esej Aktualne znaczenie myśli i działalności Gramsciego (w: Antonio Gramsci, Pisma wybrane, t. I, Warszawa 1961).
Zmarł na udar mózgu. Przebywał na Krymie w sanatorium[1].
Po śmierci Togliattiego jego nazwiskiem nazwano radzieckie miasto Stawropol nad Wołgą, gdzie istniała wielka fabryka samochodów produkowanych na licencji firmy Fiat.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c S. Żerko, Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań 2013, s. 414.
- ↑ János Tischler. Skazani na klęskę?. „Tygodnik Powszechny”. Historia w tygodniku 7/2006. 44, 2006. [dostęp 2022-05-14].
- ISNI: 0000000122777038, 0000000368650432, 0000000368650424
- VIAF: 27151541, 316403153, 1088153063212119320005
- LCCN: n79040145
- GND: 118623184
- NDL: 00458870
- BnF: 124043525
- SUDOC: 027332101
- SBN: CFIV012634
- NLA: 35551800
- NKC: jn20010525117
- BNE: XX1137397
- NTA: 069682348
- BIBSYS: 90728136
- CiNii: DA00686273
- Open Library: OL150920A
- PLWABN: 9810696403805606
- NUKAT: n96203122
- J9U: 987007277656805171
- PTBNP: 103773
- CANTIC: a10164005
- LNB: 000168026
- NSK: 000054942
- CONOR: 20251235
- ΕΒΕ: 257467
- BLBNB: 000475222
- LIH: LNB:qCW;=Bh