Pangermanizmnacjonalistyczny nurt polityczny, powstały na przełomie XIX i XX wieku, stawiający sobie za cel zjednoczenie w jednym państwie wszystkich ludów pochodzenia germańskiego (Niemców, Austriaków, Holendrów, Szwajcarów, Fryzów i Skandynawów, a nawet i Anglików), stając się już w końcu XIX w. narzędziem niemieckiego ekspansjonizmu[1].

Etnograficzna mapa Europy z The Times Atlas (1896), gdzie germańskie grupy etniczne są przedstawione w odcieniach różu:

     Niemcy

     Anglicy

     Skandynawowie

Charakterystyka

edytuj
 
Mapa planowanej ekspansji Wielkiej Rzeszy Niemieckiej w ramach Generalnego Planu Wschód

Na początku pojawił się w Austrii i był związany z działalnością Georga Schönerera, który głosił antysemickie[2] i antykatolickie poglądy. Opowiadał się za dynastią Hohenzollernów i wzywał do zerwania z Rzymem („Los von Rom”)[3]. Powstały w 1891 Związek Wszechniemiecki był organizacją reprezentującą pangermanizm w Niemczech. Żądanie „zjednoczenie w jednym państwie wszystkich ludów pochodzenia germańskiego” nie ograniczało się jedynie do terenów, gdzie ludność niemiecka była większością, lecz dotyczyło także terenów, gdzie Niemcy byli mniejszością. Na tych obszarach nad rodzimą ludnością władzę miała sprawować mniejszość niemiecka, planowano też stopniową redukcję grup etnicznych nie-niemieckiego pochodzenia poprzez czystki etniczne i osadzanie kolonistów niemieckich. Pangermaniści wyrażali także antysemickie i antypolskie poglądy. Poglądy związane z pangermanizmem były jednym z dominujących czynników kształtujących politykę i cele Niemiec podczas I wojny światowej[1], a także istotnym źródłem inspiracji politycznych niemieckiego ruchu nazistowskiego i Adolfa Hitlera[4].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Pangermanizm, [w:] Historia. Encyklopedia szkolna WSiP, wyd. 4 zm. i rozsz., red. A. Friszke, E.C. Król, Warszawa 2004, s. 606.
  2. M. Janowski, Żydzi w kulturze fin de siècle`u, „Kwartalnik Historyczny”, 99, 1992, nr 1, s. 134-135.
  3. J. Pajewski, Historia powszechna 1871-1918, wyd. 8, Warszawa 1999, s. 118.
  4. P. Kaźmierczak, Dietrich von Hildebrand wobecnarodowego socjalizmu, Kraków 2011, s. 20.

Bibliografia

edytuj
  • Pangermanizm, [w:] Historia. Encyklopedia szkolna WSiP, wyd. 4 zm. i rozsz., red. A. Friszke, E.C. Król, Warszawa 2004, s. 606.

Linki zewnętrzne

edytuj