Park Narodowy Una
Park Narodowy Una (bośn. Nacionalni park Una) – park narodowy w północno-zachodniej części Bośni i Hercegowiny utworzony w 2008 roku wokół górnego biegu rzeki Una i dolnego rzeki Unac. Park rozciąga się wzdłuż granicy z Chorwacją i znajduje się w odległości ok. 30 km od Parku Narodowego Jezior Plitwickich[2].
 Wodospad na rzece Una | |
| park narodowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
29 maja 2008 |
| Powierzchnia |
19 800 ha[1] |
Położenie na mapie Bośni i Hercegowiny  | |
| 44°29′49″N 16°09′29″E/44,496944 16,158056 | |
| Strona internetowa | |
Opis edytuj
Bogactwo przyrodnicze doliny Umy od dawna stanowiło przedmiot zainteresowania przyrodników. W 1985 r. powstało społeczne stowarzyszenie, które postawiło sobie za cel objęcie tego regionu ochroną instytucjonalną. W 2001 r. stowarzyszenie wraz z władzami miasta Bihać wystąpiły do rządu Federacji Bośni i Hercegowiny z wnioskiem o utworzenie na przedmiotowym terenie parku narodowego[3]. Park Narodowy Una o powierzchni 19 800 ha został utworzony na mocy ustawy z 29 maja 2008 roku „Prawo o Parku Narodowym Una”[1]. Powstał on w celu ochrony terenów wokół górnego biegu rzeki Una i Unac.
Flora edytuj
Warunki ekologiczne w parku umożliwiają rozwój różnorodnych zbiorowisk roślinnych i występowanie tu bogatej flory obejmującej ponad 1900 gatunków (rośnie tu ponad 52% wszystkich gatunków obecnych w Bośni i Hercegowinie)[4].
Ok. 2/3 powierzchni Parku pokrywają lasy, których część podlega ochronie ścisłej. Dominują buczyny, których najcenniejsze fragmenty zachowały się w północnej części Parku, w masywie Ljutoča (1168 m n.p.m.) i V. Ljutoča (941 m n.p.m.). Pozostałe obszary pokrywają liściaste lasy mieszane ze znacznym udziałem kilku gatunków dębów. W wyższych położeniach, na kamienistych zboczach, dominują kserotermiczne zespoły z dębem omszonym, grabem wschodnim i chmielograbem europejskim. Gatunki te, występujące tu w formach krzaczastych, tworzą zwarte łany trudne do przebycia. Na łagodniejszych stokach i głębszych, żyźniejszych glebach, rosną dąbrowy z dębem burgundzkim i bezszypułkowym. W niższych położeniach, na wilgotniejszych stanowiskach, spotkamy lasy z dębem szypułkowym i grabem pospolitym. Dna szerszych dolin rzecznych zajmują lasy łęgowe z wierzbą białą i olszą czarną[3].
Na obszarze parku występują rzadkie gatunki roślin, m.in.: goryczka żółta (Gentiana lutea), goryczka kropkowana (Gentiana punctata), szarotka alpejska (Leontopodium alpinum) i kosodrzewina (Pinus mugo)[4]. Do endemitów należy dzwonek uński (Campanula unensis), którego nazwa gatunkowa pochodzi od rzeki Una, oraz kosaciec Iris reichenbachii var. bosniaca[4].
Fauna edytuj
Ssaki W parku występuje ok. 60 gatunków ssaków[5]. Z dużych drapieżników są to niedźwiedź brunatny (6-7 osobników) i wilk (jedna wataha rodzinna). Liczna jest wydra[3]. Z gatunków rzadziej spotykanych występuje tu śnieżnik europejski (Chionomys nivalis) i nornik alpejski (Microtus multiplex)[5].
Ptaki Na terenie parku odnotowano ponad 120 gatunków ptaków[6]. Występują tu gatunki takie jak: głuszec zwyczajny (Tetrao urogallus), jarząbek zwyczajny (Tetrastes bonasia), derkacz zwyczajny (Crex crex), orzeł przedni (Aquila chrysaetos), sokół wędrowny (Falco peregrinus)[6].
Gady i płazy W parku stwierdzono występowanie 12 gatunków gadów[7] i 10 gatunków płazów[8]. Należą do nich: łusecznica wspaniała (Algyroides nigropunctatus), Iberolacerta horvathi, Lacerta agilis bosnica, Arheolacerta horvathi, traszka bladoskóra (Triturus carnifex), salamandra czarna (Salamandra atra), odmieniec jaskiniowy (Proteus anguinus)[7][8].
Ryby W wodach na terenie parku występuje 15 gatunków ryb[8]. Należą do nich: lipień pospolity (Thymallus thymallus), głowacz białopłetwy (Cottus gobio), kleń (Leuciscus cephalus), strzebla potokowa (Phoxinus phoxinus)[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Zakon o Nacionalnom Parku "Una". [dostęp 2019-04-04]. (bośn.).
- ↑ Nacionalni Park Una. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ a b c Janusz Tomasiewicz. Z biegiem rzeki Uny. „Gazeta Górska”. 121 (zima 2023), s. 38-47. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie. ISSN 1231-7101. (pol.).
- ↑ a b c Flora. Nacionalni Park Una. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ a b Mammals. Nacionalni Park Una. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ a b Birds. Nacionalni Park Una. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ a b Birds. Nacionalni Park Una. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ a b c d Fish. Nacionalni Park Una. [dostęp 2019-04-04].