Paweł Thomas (ur. 25 września 1891 w Walentynowie, zm. 14 listopada 1969 w Bydgoszczy) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Paweł Thomas
Ilustracja
podpułkownik podpułkownik
Data i miejsce urodzenia

25 września 1891
Walentynowo

Data i miejsce śmierci

14 listopada 1969
Bydgoszcz

Przebieg służby
Lata służby

1914–1952

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Dowództwo Okręgu Wojskowego Nr II

Stanowiska

szef wydziału

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Wielkopolski Krzyż Powstańczy

Życiorys

edytuj

Urodził się 25 września 1891 we wsi Walentynowo, w powiecie wyrzyskim, w rodzinie Bartłomieja, rolnika, i Anny z Piszczków[1][2][3][4]. Uczęszczał w Kcyni do seminarium nauczycielskiego, które ukończył w 1912, a następnie uczył w szkołach ludowych[3]. Od 1 października 1912 do 30 września 1913 odbył obowiązkową służbę wojskową w niemieckim 46 pułku piechoty w Poznaniu, w charakterze jednorocznego ochotnika. Po odbyciu służby wojskowej został wyznaczony na stanowisko kierownika szkoły w Nielęgowie.

Po wybuchu I wojny światowej został zmobilizowany do niemieckiego 37 pułku rezerwowego. Walczył na froncie wschodnim i zachodnim. Od 27 grudnia 1918 w Armii Wielkopolskiej w czasie trwania powstania wielkopolskiego w którym był na Froncie Zachodnim dowódcą odcinka[3]. 20 lutego 1919 przeniesiono Thomasa do 1 kompanii zapasowej Grupy „Leszno” w której objął dowodzenie oddziałami ciężkich karabinów maszynowych. Szczególne zasługi odniósł walcząc na ulicach Poznania, m.in. w zdobywaniu fortu Pritwitz. Otrzymał za to Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[3]. 23 maja 1919 otrzymał awans na stopień porucznika. Od września 1919 został dowódcą I baonu w 6 pułku strzelców Wielkopolskich. Od czerwca 1922 na Górnym Śląsku pełnił obowiązki szefa sztabu Grupy Północnej.

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 496. lokatą w korpusie oficerów piechoty[5]. Od września tego roku pełnił obowiązki dowódcy II baonu w 74 pułku piechoty w Lublińcu[6][7][3]. 1 grudnia 1924 został mianowany na stopień majora ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 149. lokatą w korpusie oficerów piechoty[8][9]. W 1925 był kwatermistrzem pułku[10], a w marcu następnego roku został zatwierdzony w 74 pp na stanowisku oficera Przysposobienia Wojskowego[11]. Później został przesunięty na stanowisko dowódcy I batalionu[12], a w listopadzie 1928 przeniesiony do 77 pułku piechoty w Lidzie na stanowisko dowódcy batalionu[13]. 24 grudnia 1929 został mianowany na stopnień podpułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 30. lokatą w korpusie oficerów piechoty[14][15][16]. W styczniu 1930 został przeniesiony do 85 pułku piechoty w Nowej Wilejce na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[17][3]. W listopadzie 1933 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Szamotuły na stanowisko komendanta[18]. 1 września 1938 dowodzona przez niego jednostka została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Szamotuły, a zajmowane przez niego stanowisko otrzymało nazwę „komendant rejonu uzupełnień”[19].

We wrześniu 1939 dowódca grupy ewakuacyjnej, a 29 września 1939 został internowany i przebywał w obozach na terenie Rumunii. W 1941 dostał się do niewoli niemieckiej, a 3 października 1945 powrócił do kraju. Pełnił kolejno obowiązki: w 1945 pomocnika komendanta Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Bydgoszczy, w 1947 kwatermistrza Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Koszalinie, w latach 1947–1952 szefa Wydziału Żywnościowego w Dowództwie Okręgu Wojskowego Nr II w Bydgoszczy. 25 sierpnia 1952 otrzymał zwolnienie od powszechnego obowiązku wojskowego. W Bydgoszczy podjął pracę w uspołecznionych zakładach pracy, gdzie zmarł i został pochowany na cmentarzu na Bielawach.

W 1914 zawarł związek małżeński z Zofią Menclewską, z którą miał córkę Irenę (ur. 1919)[3].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Kolekcja ↓, s. 1.
  2. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-03-11]..
  3. a b c d e f g h i Polak (red.) 1993 ↓, s. 218.
  4. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-03-11]..
  5. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 45.
  6. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 337, 408.
  7. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 297.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 735.
  9. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 351.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 274.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 marca 1926 roku. Dodatek „Obsada personalna przysposobienia wojskowego”, s. 4.
  12. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 88, 176.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 337.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 439.
  15. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 23, 613.
  16. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 12, w marcu 1939, w tym samym stopniu i starszeństwie, zajmował 12. lokatę.
  17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 8.
  18. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 7.
  19. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 12, 858.
  20. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-03-11].
  21. Kawalerowie Orderu Virtuti Militari. stankiewicze.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. [Dostęp 2023.08.20]
  22. M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249.
  23. M.P. z 1947 r. nr 23, poz. 61.
  24. M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96.
  25. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 12.
  26. a b Kolekcja ↓, s. 3.
  27. Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”. [dostęp 2020-03-21].
  28. Kolekcja ↓, s. 1 foto.

Bibliografia

edytuj