Phanerogramma
Phanerogramma – wymarły rodzaj owadów z rzędu skorków, podrzędu Archidermaptera i rodziny Dermapteridae. Obejmuje 4 opisane gatunki, które żyły w triasie późnym i jurze wczesnej na terenie obecnej Europy i Australii.
| Phanerogramma | |
| Cockerell, 1985 | |
| Okres istnienia: karnik–hettang | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Phanerogramma |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Phanerogramma heeri (Giebel 1856) | |
Gatunek typowy zilustrowany został po raz pierwszy w 1845 roku przez Petera Bellingera Brodiego, który sugerował, że może to być półpokrywa pluskwiaka lub chrząszcza[1]. Pierwszy formalny opis jego skamieniałości dokonany został w 1856 roku przez Christiana G.A. Giebela jako dwóch gatunków: Akicera heeri i Akicera frauenfeldi[2]. W 1915 roku Theodore D.A. Cockerell zsynonimizował oba gatunki i umieścił je w nowym rodzaju Phanerogramma w obrębie czarnuchowatych[3]. W 2017 roku Richard S. Kelly, Andrew J. Ross i Edmund Jarzembowski przenieśli ten rodzaj do rodziny Dermapteridae w obrębie skorków i opisali 3 jego nowe gatunki[4].
Skorki te znane są wyłącznie z pokryw (tegmin). Były one nieścięte, o guzkowanej powierzchni i przedniej krawędzi bardziej równomiernie zakrzywionej niż u rodzajów Dermapteron, Sinopalaeodermata i Palaeodermapteron. Osiągały od 4 do 6,8 mm długości i od 1,7 do 2,8 mm szerokości. Użyłkowanie pokryw było bardziej skąpe niż u Dermapteron. Żyłka medialna oraz nierozgałęziona żyłka kubitalna wychodziły ze wspólnego pnia[4].
Do rodzaju należą 4 gatunki[4]:
- Phanerogramma australis Kelly, Ross et Jarzembowski, 2017 – opisany na podstawie pojedynczej skamieniałości znalezionej w formacji Blackstone w australijskim Queensland i pochodzącej z karniku. Pokrywy tego owada miały 4 mm długości i 1,8 mm szerokości. Ich użyłkowanie cechowały m.in.: odległość między żyłkami radialną i medialną większa, a między żyłkami analnymi pierwszą i drugą mniejsza niż między żyłką kubitalną i pierwszą żyłką analną[4].
- Phanerogramma dunstani Kelly, Ross et Jarzembowski, 2017 – opisany na podstawie pojedynczej skamieniałości znalezionej w formacji Blackstone w australijskim Queensland i pochodzącej z karniku. Epitet gatunkowy nadano na cześć B. Dunstana, z którego kolekcji pochodzi okaz. Pokrywy tego owada miały 4 mm długości i 1,8 mm szerokości. Ich użyłkowanie wyróżniała zanikająca i niedochodząca do wierzchołka skrzydła żyłka kubitalna oraz zakrzywiona na odcinku nasadowym druga żyłka analna[4].
- Phanerogramma gouldsbroughi Kelly, Ross et Jarzembowski, 2017 – opisany na podstawie pojedynczej skamieniałości znalezionej w okolicach Bristolu w Anglii i pochodzącej z retyku lub hettangu. Epitet gatunkowy nadano na cześć S. Gouldsbrougha, współpracownika pierwszego autora opisu. Pokrywy tego owada miały 6,8 mm długości i 2,8 mm szerokości. Pigmentacja na ich powierzchni tworzyła wzór barwny. Ich użyłkowanie cechowały m.in.: delikatnie zakrzywiona, dalej prosta i zakończona tuż przed wierzchołkiem skrzydła żyłka medialna oraz równoległa do tylnej krawędzi i zakończona na szczycie druga żyłka analna[4].
- Phanerogramma heeri (Giebel 1856) – znany z około 20 skamieniałości znalezionych w różnych formacjach na terenie Anglii, pochodzących z retyku i hettangu. Neotyp znaleziono w formacji Lilstock w hrabstwie Gloucestershire i pochodzi z retyku. Pokrywy tego owada osiągały od 4,6 do 6 mm długości i od 1,7 do 2,3 mm szerokości. Ich powierzchnia była równomiernie pigmentowana. Użyłkowanie cechowały: żyłka radialna biegnąca blisko żyłki kostalnej i równolegle do niej, żyłki medialna i kubitalna zakończone na wierzchołku skrzydła oraz prosta druga żyłka analna, pierwsza żyłka analna i żyłka kubitalna równo od siebie odległe w częściach nasadowych[4].
Przypisy edytuj
- ↑ P.B. Brodie: The history of fossil insects in the secondary rocks of England. London: John Van Voorst, 1845.
- ↑ C. Giebel: Fauna der Vorwelt mit steter Beru¨cksichtidung der lebenden Thiere. Leipzig, 1856.
- ↑ T.D.A. Cockerell. British fossil insects. „Proceedings of the United States National Museum”. 49, s. 469–499, 1915.
- ↑ a b c d e f g Richard S. Kelly, Andrew J. Ross, Edmund A. Jarzembowski. Earwigs (Dermaptera) from the Mesozoic of England and Australia, described from isolated tegmina, including the first species to be named from the Triassic. „Earth and Environmental Science Transactions of the Royal Society of Edinburgh”. 107, s. 129–143, 2017.