Piszkowice

Piszkowice
	wieś
	; Pałac w Piszkowicach
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Kłodzko
Wysokość	295-335 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	306
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-315
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0852944
	Położenie na mapie gminy wiejskiej Kłodzko Piszkowice
	Położenie na mapie Polski Piszkowice
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Piszkowice
	Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Piszkowice
	50°28′09″N 16°35′30″E/50,469167 16,591667
	Multimedia w Wikimedia Commons

Piszkowice (niem. Pischkowitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Kłodzko, w północnej części Kotliny Kłodzkiej.

Galeria: kościół, pawilon ogrodowy

Galeria:dwór, spichlerz, młyn,

W przeszłości do wsi należały przysiółki

Grochy (niem. Thorhäuser)^[5]
Szczodrków (niem. Böhmischwinkel)^[6]

Obecnie nazwy niestandaryzowane.

Położenie

Piszkowice leżą na granicy Doliny Ścinawki i południowo-wschodniego krańca Wzgórz Ścinawskich, na wysokości około 295–335 m n.p.m.^[2]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Nazwa

Pierwotnie wieś nazywała się Pischkowitz, dopiero w 1937 roku ówczesna administracja niemiecka dokonała zmiany tej historycznej nazwy pochodzenia słowiańskiego na Pischkowitz na formę Schloßhübel^[7].

Historia

Pierwsza wzmianka o Piszkowicach pochodzi z 1340 roku i mówi o istniejącym we wsi dworze i kościele^[7]. Miejscowość niemal nieprzerwanie od 1346 roku do początku XIX wieku należała do rodziny von Haugwitzów, którzy mieli tu swoją siedzibę rodową^[7]. W XV wieku miejscowość była znana z ogrodnictwa i sadownictwa^[7]. W czasie wojny trzydziestoletniej ówczesnemu właścicielowi Piszkowic Dittrichowi von Haugwitz skonfiskowano posiadłość za sprzyjanie protestantom i przekazano dowódcy twierdzy kłodzkiej hrabiemu Adamowi Berce^[7]. W następnych latach wieś miała kilku kolejnych właścicieli, a w 1626 roku powróciła w ręce Dittricha von Haugwitza, który przyjął katolicyzm i odzyskał swoje dobra^[7].
W drugiej połowie XVII wieku zbudowano w Piszkowicach okazały barokowy pałac położony na skalnym cyplu, stąd nazwano go „kłodzkim Książem”^[7]. Bywali w nim znakomici goście między innymi: król pruski Fryderyk II Wielki i wysokiej rangi dowódcy wojskowi uczestniczący w wojnach na terenie ziemi kłodzkiej^[7].
Na początku XIX wieku w miejscowości były: dwa folwarki, wapiennik, młyn wodny, kościół i szkoła, a w parku pałacowym bażanciarnia^[7]. W roku 1819 zmarł ostatni przedstawiciel rodu Haugwitzów i majątek przeszedł na własność barona Friedricha Falkenhausena, a następnie często zmieniał właścicieli^[7]. Od roku 1879, kiedy wybudowano stację kolejową w pobliskich Bierkowicach, wieś stała się popularna wśród turystów, chętnie odwiedzających pałac^[7].
Po 1945 roku zabudowania folwarczne przejął PGR, a w pałacu urządzono szkołę^[7]. W 2015 roku pałac został kupiony przez osobę prywatną i obecnie (2017) trwa w nim remont^[8].

Właściciele^[9]

von Haugwitzowie:
- Otto (1346–1369)
- 1373 – Tamon
- Heinrich
- Rüdiger
- Hans (1499–1528)
- Georg (–1560)
- Heinrich (1539–1603)
- Magdalena (–1643) żona Heinricha Stillfrieda-Rattonitza
- 1558 – Wenzel
- Diettrich
- 1594 – Hans i Heinrich
- 1598 – Hans
- 1607 – 1622 Dittrich
1622–1626 Adam Gottfried Berka z Dubé i Lípy (Adam Gottfried Berka von der Daube und Leippe)
1626 – hrabina Kolowrat
1626 – Anna Kolonna von Wels
von Haugwitzowie:
- 1626 – 1643 Dittrich
- Wolf Dietrich
- 1644 – Heinrich i Bernhard
- 1655 – Wenzel Heinrich (–1691)
- Maximilian Ferdinand (–1715)
- Franz Anton (1678–1749)^[10]
- 1782 hr. Wenzel (1748–)^[11]
- do 1818(9) – Anton
baron Friedrich A. Falkenhausen
1840–1845 – hrabina Falkenhausen de domo Magnis
od 1876 – von Zedllitz-Neukirchowie
- 1876 – baron Georg
- 1890 – baron Theodor
1893–1910, 1926 – Wolfgang Moritz von Eichborn z Wrocławia
1937 – Rudolf Salfeld
po 1945 – w pałacu mieściła się szkoła
1998 – po raz pierwszy pałac został sprzedany

Herb Haugwitz
Herb Berkove z Dube
Pawilon ogrodowy
Pawilon ogrodowy
Pawilon ogrodowy

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[12]:

kościół św. Jana Chrzciciela, parafialny, wzmiankowany w 1384 r., przebudowany w XVIII i XIX wieku^[7],
zespół pałacowy, przebudowany w 1722 r.^[13], z XVIII–XIX w., w skład którego wchodzą:
- pałac
- park
zespół dworski (młyński, folwarczny), obecnie nr 59, w skład którego wchodzą
- dwór, z XVI/XVII w.
- spichrz murowany, 3-kondygnacyjny z 1839 r.
- młyn, z 1838 r.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 101774
↑ ^a ^b Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 335-340. ISBN 83-85773-06-1.
↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 943 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Grupa WirtualnaG.W. Polska Grupa WirtualnaG.W., Monitor Polski - M.P. rok 1950, nr 52, poz. 588 [online], www.money.pl [dostęp 2023-08-02] (pol.).
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 2 kwietnia 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-08-02] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 404. ISBN 978-83-89188-95-3.
↑ Pałac Piszkowice. [w:] wyborcza.pl [on-line]. [dostęp 2017-01-26].
↑ Romuald M. Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: 2008, s. 298–299. ISBN 978-83-89102-63-8.
↑ Franz Anton von Haugwitz auf Pischkowitz. www.geni.com. [dostęp 2015-09-30].
↑ Wenzel Johann Franz Deodat Heinrich Graf von Haugwitz Freiherr auf Pischkowitzin zu Pischkowitz. www.geni.com. [dostęp 2016-07-29].
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 68. [dostęp 2012-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
↑ Romuald M. Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: 2008, s. 301. ISBN 978-83-89102-63-8.

Bibliografia

Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1
WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Słownik geografii turystycznej Sudetów, Tom 15, pod red. Marka Staffy, Wydawn. I-BiS, Wrocław 1994, ISBN 83-85773-06-1, ss. 334–340
Piszkowice, 1.) niem. Pischkowitz, wś, pow. kładzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 234 .
Piszkowice Górne, niem. Pischkowitz Ober, gm. Rauschwitz (Ruszowice), pow. kładzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 234 .
Oberhof, 4.) folwark Pischkowitz, pow. kładzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 321 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 101774

[staffa-2] Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 335-340. ISBN 83-85773-06-1.

[GUS-3] GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 943 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[5] Grupa WirtualnaG.W. Polska Grupa WirtualnaG.W., Monitor Polski - M.P. rok 1950, nr 52, poz. 588 [online], www.money.pl [dostęp 2023-08-02] (pol.).

[6] Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 2 kwietnia 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-08-02] .

[rewasz-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 404. ISBN 978-83-89188-95-3.

[Pałac_Piszkowice-8] Pałac Piszkowice. [w:] wyborcza.pl [on-line]. [dostęp 2017-01-26].

[Zamki-9] Romuald M. Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: 2008, s. 298–299. ISBN 978-83-89102-63-8.

[geni2-10] Franz Anton von Haugwitz auf Pischkowitz. www.geni.com. [dostęp 2015-09-30].

[geni3-11] Wenzel Johann Franz Deodat Heinrich Graf von Haugwitz Freiherr auf Pischkowitzin zu Pischkowitz. www.geni.com. [dostęp 2016-07-29].

[nid-12] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 68. [dostęp 2012-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

[Zamki1-13] Romuald M. Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: 2008, s. 301. ISBN 978-83-89102-63-8.

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]