Powiśle (Warszawa)
Powiśle – osiedle i obszar MSI[1] w dzielnicy Śródmieście w Warszawie. Od południa graniczy z Solcem, od północy ze Starym Miastem, od zachodu ze Śródmieściem Północnym i Południowym, a wschodnią granicę wyznacza Wisła.
| osiedle i obszar MSI Warszawy | |
 Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
Położenie na mapie dzielnicy
| |
.jpg)
Historia
edytujHistoryczne osiedle Powiśle składa się z Solca, Powiśla właściwego i Mariensztatu.
Solec
edytujDzisiejsze granice Solca wyznaczają: wiadukt mostu średnicowego, park Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego (dawniej Centralny Park Kultury), ul. Myśliwiecka, ul. Łazienkowska i wybrzeże Wisły.
Powiśle
edytujNa początku XIX wieku Powiśle było główną dzielnicą przemysłową Warszawy[2]. Od końca lat 70. XIX wieku zakłady przemysłowe zaczęły być jednak stamtąd przenoszone na tereny położone blisko linii kolejowych, głównie na Wolę i Pragę[2].
W 1830 roku przy ul. Czerniakowskiej nr hipoteczny 3001 znajdował się browar Weissa na Solcu[3] co odpowiada we współczesnej numeracji nr 189[4], na nieistniejącym rogu z wytyczoną w 1868 ulicą Fabryczną. Podpalenie browaru Weissa 29 listopada 1830 przez pchor. Wiktora Tylskiego było sygnałem do wybuchu powstania listopadowego.
Powiśle, jak większa część Warszawy, zostało w większości zniszczone podczas II wojny światowej, po stłumieniu powstania warszawskiego przez Niemców. Po wojnie sukcesywnie odbudowywano dzielnicę, stawiając kilka ciekawych pod względem architektonicznym bloków. Jednak trzy z nich, tzw. "iksy", szczególnie wyróżniają się swoją architekturą.
Granice Powiśla właściwego (pomiędzy Solcem i Mariensztatem) wyznaczają: ul. Karowa, skarpa pomiędzy Powiślem i Traktem Królewskim, wiadukt mostu średnicowego i wybrzeże Wisły.
Mariensztat
edytujGranice Mariensztatu wyznaczają: ul. Karowa, wybrzeże Wisły, ul. Nowy Zjazd i skarpa. Mariensztat kończy się w połowie ul. Bednarskiej, łączącej go z Krakowskim Przedmieściem.
Infrastruktura drogowa i kolejowa
edytujW okresie międzywojennym przez Powiśle przechodziła linia tramwajowa, którą zlikwidowano po II wojnie światowej.
Od Dworca Gdańskiego do Elektrowni Warszwskiej, nabrzeżem Wisły, biegły tory kolejowe, którymi dowożono węgiel. Zniszczenia wojenne pozwoliły bez większych problemów wkomponować w plany zagospodarowania terenu dwa duże przedsięwzięcia drogowe. Wybrzeżem Wisły, przez Powiśle przebiega Wisłostrada, będąca główną drogą wylotową na Gdańsk i jedną z dwóch (obecnie) dróg przelotowych przez stolicę, w kierunku północ-południe. Drugi projekt drogowy, przebiegający przez Powiśle, to Trasa Łazienkowska, będąca częścią tzw. małej (wewnętrznej, dotychczas niedokończonej) obwodnicy Warszawy. Za to przedsięwzięciem lokalnym jest most Świętokrzyski, który zastąpił, prowizorycznie postawiony przez wojsko, most Syreny. Most ten, pomimo celowego braku połączenia z Wisłostradą, nadal utrzymuje duży ruch uliczny w tej części Powiśla.
Na Powiślu znajduje się przystanek kolejowy Warszawa Powiśle, obsługujący kolej podmiejską. Po jego zachodniej stronie znajduje się wschodni wylot tunelu średnicowego. W okolicy skrzyżowania ulic Wybrzeże Kościuszkowskie i Tamka znajduje się stacja II linii warszawskiego metra nazwana Centrum Nauki Kopernik.
Ważniejsze obiekty
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Obszary MSI. Dzielnica Śródmieście. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2020-09-19].
- ↑ a b Stefan Kieniewicz: Warszawa w latach 1795–1914. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 225.
- ↑ Stanisław Juliusz Harbut: Noc listopadowa w świetle i cieniach historji [oryginalna pisownia z 1930 r.] i procesu przed Najwyższym Sądem Kryminalnym : w 100-letnią rocznicę. T. 1 wydanie drugie przejrzane i rozszerzone. Warszawa: Książnica Atlas, 1930, s. 111. OCLC 69512482. Cytat: Pchor. Wiktor Tylski zamiast o oznaczonej godzinie 6 wieczorem, podpalił celem dania sygnału, zabudowania browaru Weissa przy ul. Czerniakowskiej Nr 3001 już o godz. 5 min. 30 słomą, zamiast przeznaczonymi przez Wysockiego i por. Stolzmana adjunkta arsenału materjałami palnemi.. (pol.).
- ↑ Taryfa posesyj (domów i placów) m. stoł. Warszawy i przedmieścia Pragi. Warszawa: 1920?, s. 47. OCLC 741046496.