Primeira Liga

Primeira Liga (wym. [pɾiˈmejɾɐ ˈliɣɐ]) – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich w Portugalii, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1934 roku i zarządzana przez LPFP (Zawodowa Liga Portugalskiej Piłki Nożnej), a wcześniej przez Portugalski Związek Piłki Nożnej (FPF). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 18 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje mistrzem Portugalii, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Liga Portugal 2 (II ligi portugalskiej).

Primeira Liga

Liga NOS

2024/2025
Państwo	Portugalia
Dyscyplina	piłka nożna
Organizator rozgrywek	LPFP
Data założenia	1934
Założyciel	Portugalski Związek Piłki Nożnej
Przekształcona na zawodową	1938
Partner TV	SportTV, RTP
Sponsor tytularny	NOS
Rozgrywki
Liczba drużyn	18
Zwycięzca	Mistrz Portugalii
Niższy poziom ligowy	Liga Portugal 2
Puchary	Puchar Portugalii Supertaça Cândido de Oliveira
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	FC Porto (1934/35)
Obecny zwycięzca	Sporting CP (2023/24)
Najwięcej zwycięstw	SL Benfica (38)
Strona internetowa

Historia

Liga została założona w 1934, jako rozgrywki dodatkowe dla Campeonato de Portugal, rozgrywek pucharowych, wyłaniających mistrza kraju. Pierwsze cztery sezony ligowe były eksperymentalne, zwycięzca otrzymywał tytuł mistrza ligi a nie kraju. Dopiero w sezonie 1938/39 mistrz ligi został również uznany za mistrza kraju. Rozgrywki zawodowej Primera División zainaugurowano w sezonie 1978/79. W 1999/2000 liga przyjęła obecną nazwę Primeira Liga.

W sezonie 1999/2000 liga otrzymała obecną nazwę Primeira Liga. W 2002 roku Galp Energia nabyła prawa do nadawania tytułu w lidze, w związku z czym liga otrzymała nazwę SuperLiga GalpEnergia. W 2005 sponsorem tytularnym ligi została firma Bwin i liga przyjęła nazwę Liga betandwin.com, w następnym sezonie zmieniła nazwę na BwinLiga. Na początku sezonu 2008/2009 po podpisania umowy z firmą Sagres liga zmieniła nazwę na Liga Sagres (wym. [ˈliɣɐ ˈsaɣɾɨʃ], uproszczona polska: liga sagrysz). W 2010, z racji podpisania kontraktu z firmą ZON Multimédia, oraz przedłużenia umowy z Sagres, liga po raz kolejny zmieniła nazwę – tym razem na Liga ZON Sagres (wym. [ˈliɣɐ ˌzɔn ˈsaɣɾɨʃ], uproszczona polska: liga zon sagrysz). W wyniku kolejnych umów sponsorskich od sezonu 2014/2015 tytularnym sponsorem została spółka NOS, która powstała wcześniej w wyniku połączenia firm ZON oraz Optimus. Nowy kontrakt nie przewidywał przedłużenia współpracy z Sagresem. Nową nazwą portugalskiej ligi została Liga NOS.

System rozgrywek

Obecny format ligi zakładający brak systemu pucharowego obowiązuje od sezonu 1934/35.

Rozgrywki składają się z 38 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 2014/15 w lidze występuje 18 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 8 do 20. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1994/95 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Portugalii w piłce nożnej. Mistrz oraz wicemistrz Portugalii zdobywa prawo gry w fazie grupowej Ligi Mistrzów UEFA. Trzecia drużyna zdobywa prawo uczestniczenia w III rundzie eliminacji do Ligi Mistrzów. Ekipy z czwartego i piątego miejsca biorą udział w eliminacjach do Ligi Konferencji Europy UEFA (odpowiednio III i II runda eliminacji). Jeśli zdobywca Pucharu Portugalii zajmie miejsce w czołowej "trójce", czwarta drużyna uzyskuje prawo gry w fazie grupowej Ligi Europy UEFA (wówczas piąta drużyna gra od III rundy eliminacji do LKE, a szósta od II rundy). Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do LigaPro, natomiast 16. drużyna w końcowej tabeli rozgrywa dwumecz barażowy o pozostanie w lidze z trzecią drużyną drugiej ligi portugalskiej.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności z wykorzystaniem losowania.

Skład ligi w sezonie 2024/25

Uczestnicy poprzedniej edycji
SCP	Sporting CP	1
BEN	SL Benfica	2
POR	FC Porto	3
BRA	SC Braga	4
VGU	Vitória Guimarães	5
MOR	Moreirense FC	6
ARO	FC Arouca	7
FAM	FC Famalicão	8
CAS	Casa Pia AC	9
FAR	SC Farense	10
RAV	Rio Ave FC	11
GVI	Gil Vicente	12
EST	GD Estoril-Praia	13
EST	Estrela Amadora	14
BOA	Boavista FC	15
Awans z Ligi Portugal 2
SCL	CD Santa Clara	1
NAC	CD Nacional	2
po barażach
AVS	AVS	3
Oznaczenia: kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn, kolumna trzecia – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Statystyka

Tabela medalowa

Mistrzostwo Portugalii zostało do tej pory zdobyte przez 5 różnych drużyn.

Stan na po sezonie 2023/2024.

Lp.	Drużyna	Miejsca na podium
1.	SL Benfica	38	30	16
2.	FC Porto	30	29	14
3.	Sporting CP	20	22	26
4.	CF Os Belenenses	1	3	14
5.	Boavista FC	1	3	2
6.	Vitória Setúbal	0	1	3
	SC Braga	0	1	3
8.	Académica Coimbra	0	1	0
9.	Vitória SC	0	0	4
10.	Atlético Lizbona	0	0	2
11.	CUF Barreiro	0	0	1
	FC Paços de Ferreira	0	0	1

Bibliografia

• Oficjalna strona LPFP (Liga Portugal) (port.)
• Liga Sagres, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2021-01-02] .
• Tabele ligowe w bazie League321 (ang.)
• Oficjalna strona FPF (port.)
• Archiwum wyników meczów i tabel w bazie RSSSF (ang.)