Redoutable (Q136)francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jednostka prototypowa swojego typu. Okręt został zwodowany 24 lutego 1928 roku w stoczni Arsenal de Cherbourg, a do służby w Marine nationale wszedł w lipcu 1931 roku. Jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. 27 listopada 1942 roku „Redoutable” został samozatopiony w Tulonie. Podniesiony przez Włochów, został ponownie zatopiony przez alianckie samoloty 11 marca 1944 roku.

Redoutable (Q136)
Ilustracja
„Redoutable” na redzie Tulonu
Klasa

okręt podwodny

Typ

Redoutable

Projekt

M5

Historia
Stocznia

Arsenal de Cherbourg

Położenie stępki

1925

Wodowanie

24 lutego 1928

 Marine nationale
Wejście do służby

lipiec 1931

Zatopiony

27 listopada 1942

Los okrętu

powtórnie zatopiony 11 marca 1944

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


1570 ton
2084 t

Długość

92,3 m

Szerokość

8,2 m

Zanurzenie

4,7 m

Zanurzenie testowe

80 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 6000 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


17 węzłów
10 w.

Zasięg

powierzchnia: 10 000 Mm przy 10 w.
zanurzenie: 100 Mm przy 5 w.

Uzbrojenie
1 działo kal. 100 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm, 13 torped
Wyrzutnie torpedowe

7 × 550 mm
2 × 550/400 mm

Załoga

61

Projekt i budowa

edytuj

„Redoutable” zamówiony został na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1924 roku[1][2]. Projekt (o sygnaturze M5[2]) był ulepszeniem pierwszych powojennych francuskich oceanicznych okrętów podwodnych – typu Requin[1]. Poprawie uległa krytykowana w poprzednim typie zbyt mała prędkość osiągana na powierzchni oraz manewrowość[1][3]. Posiadał duży zasięg i silne uzbrojenie; wadą była ciasnota wnętrza, która powodowała trudności w dostępie do zapasów prowiantu i amunicji[3]. Konstruktorem okrętu był inż. Jean-Jacques Roquebert[3].

„Redoutable” zbudowany został w Arsenale w Cherbourgu[4][5]. Stępkę okrętu położono w 1925 roku[5][a], został zwodowany 24 lutego 1928 roku[4][6][b], a do służby w Marine nationale przyjęto go w lipcu 1931 roku[2][5]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q136[2].

Dane taktyczno–techniczne

edytuj

„Redoutable” był dużym, oceanicznym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[1][3]. Długość całkowita wynosiła 92,3 metra (92 metry między pionami), szerokość 8,2 metra i zanurzenie 4,7 metra[4][7]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 1384 tony (normalna 1570 ton), a w zanurzeniu 2084 tony[4][6][c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer(inne języki) o łącznej mocy 6000 koni mechanicznych (KM)[4][11][d]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM[3][4][e]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 17 węzłów na powierzchni i 10 węzłów w zanurzeniu (na próbach okręt osiągnął 19 węzłów)[4][9][f]. Zasięg wynosił 10 000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 17 węzłów) oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[1][5]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego[2][4]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów, zaś czas zanurzenia 45-50 sekund[1][3]. Autonomiczność okrętu wynosiła 30 dób[2][10].

Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 550 mm: cztery na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny aparat torpedowy. Prócz tego za kioskiem znajdował się jeden podwójny dwukalibrowy (550 lub 400 mm) aparat torpedowy[2][3]. Na pokładzie było miejsce na 13 torped, w tym 11 kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[2][3]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kal. 100 mm L/45 M1925 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[2][3][g].

Załoga okrętu składała się z 4 oficerów oraz 57 podoficerów i marynarzy[4][5][h].

Służba

edytuj

W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym w składzie 7. dywizjonu 1. Flotylli okrętów podwodnych w Tulonie[12]. Dowódcą jednostki był w tym okresie kpt. mar. C.E.G. Barde[12]. 1 listopada 1939 roku „Redoutable” oddał 4 strzały ostrzegawcze w kierunku napotkanego statku handlowego, który odpowiedział ogniem zmuszając okręt do zanurzenia. Niedoszłym niemieckim łamaczem blokady okazał się aliancki parowiec „Egba” (4989 BRT)[13]. W dniach 19 grudnia 1939 roku – 19 stycznia 1940 roku okręt wziął udział w poszukiwaniach niemieckiego rajderaAdmiral Graf Spee[14]. W czerwcu 1940 roku okręt był jednostką flagową 7. dywizjonu okrętów podwodnych stacjonując w Bizercie, a jego dowódcą był wówczas kpt. mar. J.H. Cosleou[15]. Jednostka uczestniczyła w tym miesiącu w patrolowaniu środkowej części Morza Śródziemnego[16]. Po zawarciu zawieszenia broni między Francją a Niemcami okręt znalazł się pod kontrolą rządu Vichy (rozbrojony w Tulonie)[17]. 27 listopada 1942 roku, podczas ataku Niemców na Tulon, jednostka została samozatopiona[3][7]. Okręt został później podniesiony przez Włochów, lecz 11 marca 1944 roku został ponownie zatopiony przez alianckie samoloty[2][4].

  1. Navypedia podaje, że rozpoczęcie budowy okrętu nastąpiło w 1924 roku[2].
  2. J. Labayle-Couhat podaje, że wodowanie nastąpiło 19 lipca 1928 roku[5].
  3. Jane's Fighting Ships 1934 podaje wyporność 1644/2080 ton[8], zaś J. Lipiński, Jane's Fighting Ships 1940 i Jane’s Fighting Ships of World War II – 1384/2080 ton[7][9][10].
  4. P.E. Fontenoy podaje, że okręt posiadał cztery silniki Diesla[3], zaś według Jane's Fighting Ships 1934 i Jane's Fighting Ships 1940 okręt posiadał dodatkowo pomocniczy silnik Diesla o mocy 750 KM[8][9].
  5. J. Labayle-Couhat podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1000 KM[11].
  6. Jane's Fighting Ships 1934 podaje, że prędkość na powierzchni wynosiła 18 węzłów[8], zaś według J. Lipińskiego okręt osiągał na powierzchni 19,5 węzła[7].
  7. Jane's Fighting Ships 1934, Jane's Fighting Ships 1940 i Jane’s Fighting Ships of World War II podają, że okręt był uzbrojony w działo kal. 100 mm, jedno działko plot. kal. 37 mm i jeden karabin maszynowy[8][9][10].
  8. Według Jane's Fighting Ships 1940 i Jane’s Fighting Ships of World War II załoga okrętu liczyła 67 osób[9][10].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 274.
  2. a b c d e f g h i j k Ivan Gogin: REDOUTABLE submarines (1931-1939). Navypedia. [dostęp 2017-03-30]. (ang.).
  3. a b c d e f g h i j k Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 187.
  4. a b c d e f g h i j Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: 1980, s. 273.
  5. a b c d e f Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: 1971, s. 76.
  6. a b Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 186.
  7. a b c d Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999, s. 539.
  8. a b c d Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: 1934, s. 199.
  9. a b c d e Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: 1941, s. 192.
  10. a b c d Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989, s. 131.
  11. a b Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: 1971, s. 75.
  12. a b Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-30]. (ang.).
  13. Don Kindell: NAVAL EVENTS, NOVEMBER 1939, Part 1 of 2 Wednesday 1st - Tuesday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2017-04-01]. (ang.).
  14. Don Kindell: NAVAL EVENTS, DECEMBER 1939 (Part 2 of 2) Friday 15th - Sunday 31st. Naval History Homepage. [dostęp 2017-04-01]. (ang.).
  15. Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2017-04-01]. (ang.).
  16. Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 2 of 4) Saturday 8th – Friday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2017-04-04]. (ang.).
  17. Don Kindell: NAVAL EVENTS, NOVEMBER 1940 (Part 2 of 2) Friday 15th – Saturday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2017-04-01]. (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Ivan Gogin: REDOUTABLE submarines (1931-1939). Navypedia. [dostęp 2017-03-30]. (ang.).
  • Don Kindell: BRITISH and OTHER NAVIES DAY-BY-DAY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-03-30]. (ang.).
  • Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
  • Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
  • Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).
  • Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).