Rosa Bonheur

francuska malarka i rzeźbiarka

Marie-Rosalie Bonheur nazywana Rosa Bonheur (ur. 16 marca 1822 w Bordeaux, zm. 25 maja 1899 w Thomery)[1]francuska malarka i rzeźbiarka; przedstawicielka naturalizmu[2]. Pierwsza artystka-kobieta odznaczona orderem francuskiej Legii Honorowej[1].

Rosa Bonheur
Ilustracja
Rosa Bonheur ok. 1863, fotografia André Adolphe-Eugène Disdéri
Data i miejsce urodzenia

16 marca 1822
Bordeaux Francja

Data i miejsce śmierci

25 maja 1899
Thomery Francja

Narodowość

francuska

Dziedzina sztuki

malarstwo, rzeźbiarstwo

Epoka

naturalizm

podpis
Odznaczenia
Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Targ koni/The Horse Fair, 1853, Metropolitan Museum of Modern Art

Twórczość

edytuj

Urodziła się w rodzinie pochodzenia żydowskiego[3] jako Marie-Rosalie Bonheur. Była najstarszym z czworga dzieci w rodzinie o artystycznych uzdolnieniach. Jej matką była Sophie Bonheur (z domu Marquis), nauczycielka gry na fortepianie, która zmarła, gdy Rosa Bonheur miała jedenaście lat. Jej ojcem był Oscar-Raymond Bonheur, pejzażysta i portrecista, który uczył ją rzemiosła i wspierał w twórczych działaniach. Zanim nauczyła się dobrze mówić, potrafiła godzinami w skupieniu rysować ołówkiem na papierze. Jej matka wpadła na pomysł, aby nauczyć ją czytać i pisać, prosząc o narysowanie różnych zwierząt dla każdej z liter alfabetu. Po latach artystka opisywała, że jej miłość do rysowania zwierząt narodziła się podczas lekcji czytania i pisania z matką[4].

Również rodzeństwo Rosy Bonheur zajmowało się sztuką animalistyczną: brat Auguste Bonheur i siostra Juliette Bonheur byli malarzami zwierząt, a brat Isidore Jules Bonheur rzeźbił zwierzęta[5]. W 1829 rodzina Bonheurów przeniosła się do Paryża. W 1841 Rosa Bonheur po raz pierwszy wystawiła swoje prace w Salonie Paryskim. Obrazy wystawiała w Salonie do 1853. W tym czasie została dwukrotnie uhonorowana złotym medalem za obrazy: Orka w Nivernais i Targ koni.

Musiała mieć zgodę z prefektury policji uzyskaną w 1852[1], aby móc nosić męskie ubrania, co było niezbędne m.in. do studiowania anatomii zwierząt w rzeźniach. Była pierwszą artystką, która została nagrodzona Legią Honorową[6].

Ważniejsze dzieła

edytuj
  • Orka w Nivernais, 1849
  • Targ koński, 1853
  • Wysokogórscy pasterze, 1859
  • Rodzina jeleni, 1865
  • Zmienne łąki (Changement de pâturages), 1868
  • Hiszpańscy poganiacze mułów przekraczający Pireneje (Muletiers espagnols traversent les Pyrénées), 1875
  • Cielęta odstawiane od krów, 1879
  • Polowanie, 1887
  • Portret Williama F. Cody’ego, 1889
  • Monarcha stada, 1868

Jedynym dziełem Rosy Bohnheur w Polsce jest akwarela Sułtan i Rosette, psy rodziny Czartoryskich z 1852 r. znajdująca się w zbiorach w warszawskiego Muzeum Narodowego.

Życie prywatne

edytuj
 
Rosa Bonheur i Natalie Micas, Nicea, 1882

Rosę Bonheur można postrzegać jako „nowoczesną kobietę” – była powszechnie znana z noszenia męskiej odzieży, miała krótko obcięte włosy i otwarcie deklarowała, że jest lesbijką. Przez ponad 40 lat była związana z Nathalie Micas (1824–1889), którą poznała, kiedy była nastolatką i z którą razem mieszkała, aż do jej śmierci[7].

W 1895 roku w wieku 73 rozpoczęła związek z dużo młodszą amerykańską malarką Anną Elisabeth Klumpke (1856 –1942), która namalowała serię jej portretów oraz wydała pośmiertnie w 1908 biografię pt. Rosa Bonheur: Sa Vie Son Oeuvre[1].

Galeria

edytuj

Upamiętnienia

edytuj

Linda Nochlin w swoim pionierskim eseju z 1971 roku Dlaczego nie było wielkich artystek? poświęciła cały rozdział poświęcony artystce pt. Rosa Bonheur. Jej imieniem nazwano założony w 1935 roku jeden z najważniejszych amerykańskich cmentarzy dla zwierząt – Rosa Bonheur Memorial Park w mieście Elkridge, w stanie Maryland.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Rosa Bonheur, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-03-03] (ang.).
  2. Rosa Bonheur, Paintings, National Gallery, London [online], www.nationalgallery.org.uk [dostęp 2021-03-03].
  3. Lawrence Bush: May 25: The Realism of Rosa Bonheur. jewishcurrents.org, 2016-05-25. [dostęp 2010-01-10]. (ang.).
  4. Rosa Bonheur: pionierka feministycznej historii sztuki [online], www.zaadoptujfaceta.pl [dostęp 2022-12-01] (pol.).
  5. Rosa Bonheur Biography, Life & Quotes [online], The Art Story [dostęp 2021-03-03].
  6. Rosa Bonheur - malarka zwierząt [online], O północy w Paryżu, 9 listopada 2022 [dostęp 2022-12-01] (pol.).
  7. Lesbian Art History in Europe 1850 – 1950 | Feminine Moments [online], 25 marca 2017 [dostęp 2022-12-01] (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj