Siegbert Tarrasch

niemiecki szachista

Siegbert Tarrasch (ur. 5 marca 1862 we Wrocławiu, zm. 17 lutego 1934 w Monachium[1]) – niemiecki szachista pochodzenia żydowskiego, uczestnik meczu o mistrzostwo świata z Emanuelem Laskerem.

Siegbert Tarrasch
Ilustracja
Siegbert Tarrasch, ok. 1900
Data i miejsce urodzenia

5 marca 1862
Wrocław

Data i miejsce śmierci

17 lutego 1934
Monachium

Obywatelstwo

Niemcy

Tytuł szachowy

arcymistrz (1914, nieformalny)

Ranking FIDE

2824 (czerwiec 1895)

FIDE Top 100

2 (między październikiem 1890 a listopadem 1906)

abcdefgh
8
a8 – Czarna wieża
b8 – Czarny skoczek
c8 – Czarny goniec
d8 – Czarny hetman
e8 – Czarny król
f8 – Czarny goniec
g8 – Czarny skoczek
h8 – Czarna wieża
a7 – Czarny pionek
b7 – Czarny pionek
f7 – Czarny pionek
g7 – Czarny pionek
h7 – Czarny pionek
e6 – Czarny pionek
c5 – Czarny pionek
d5 – Czarny pionek
c4 – Biały pionek
d4 – Biały pionek
c3 – Biały skoczek
a2 – Biały pionek
b2 – Biały pionek
e2 – Biały pionek
f2 – Biały pionek
g2 – Biały pionek
h2 – Biały pionek
a1 – Biała wieża
c1 – Biały goniec
d1 – Biały hetman
e1 – Biały król
f1 – Biały goniec
g1 – Biały skoczek
h1 – Biała wieża
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Obrona Tarrascha
abcdefgh
8
a8 – Czarna wieża
b8 – Czarny skoczek
c8 – Czarny goniec
d8 – Czarny hetman
e8 – Czarny król
f8 – Czarny goniec
g8 – Czarny skoczek
h8 – Czarna wieża
a7 – Czarny pionek
b7 – Czarny pionek
c7 – Czarny pionek
f7 – Czarny pionek
g7 – Czarny pionek
h7 – Czarny pionek
e6 – Czarny pionek
d5 – Czarny pionek
d4 – Biały pionek
e4 – Biały pionek
a2 – Biały pionek
b2 – Biały pionek
c2 – Biały pionek
d2 – Biały skoczek
f2 – Biały pionek
g2 – Biały pionek
h2 – Biały pionek
a1 – Biała wieża
c1 – Biały goniec
d1 – Biały hetman
e1 – Biały król
f1 – Biały goniec
g1 – Biały skoczek
h1 – Biała wieża
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Wariant Tarrascha w obronie francuskiej

Życiorys

edytuj

Tarrasch poznał szachy w wieku pięciu lat. W 1880 zdał maturę w gimnazjum św. Elżbiety we Wrocławiu. Podczas swoich studiów medycznych w latach 1880–1885 wolny czas poświęcał szachom. W 1885 ukończył studia na Uniwersytecie Berlińskim i Halle i został doktorem medycyny[2]. W tym samym roku po raz pierwszy wziął udział w turnieju międzynarodowym. Turniej w Hamburgu ukończył na piątej pozycji, tylko o pół punktu za zwycięzcą, Isidorem Gunsbergiem.

Po studiach Tarrasch podjął praktykę lekarską w Norymberdze, potem w Monachium, gdzie zamieszkał na stale. W dalszym ciągu grał w szachy, osiągając coraz większe sukcesy[2][3]. W 1890 roku został mistrzem Niemiec. W 1892 roku Tarrasch w dość protekcjonalnych słowach odmówił młodemu Emanuelowi Laskerowi, który proponował mu rozegranie meczu[4].

Najsilniejszy turniej XIX wieku w Hastings w 1895 roku zakończył na czwartym miejscu, za Harrym Pillsburym, Michaiłem Czigorinem i Emanuelem Laskerem[5]. W tym czasie był już czołowym szachistą świata. Uważano go za autorytet w dziedzinie teorii szachów. Do 1903 roku wygrał siedem prestiżowych turniejów z trzynastu rozegranych. Dwóch mistrzów świata zapraszało go do rozegrania meczu o tytuł mistrza. W 1891 roku odmówił Wilhelmowi Steinitzowi ze względu na obowiązki związane z praktyką lekarską. Zamiast Tarrascha ze Steinitzem zagrał Lasker i w 1894 roku odebrał mu tytuł mistrza świata. W 1903 roku Tarrasch nie przystąpił do uzgodnionego meczu z Laskerem z powodu kontuzji, jakiej doznał na nartach.

Po wygranym w 1907 roku turnieju w Ostendzie Tarrasch ogłosił się turniejowym mistrzem świata w szachach. Być może ta prowokacja doprowadziła w końcu do meczu z Laskerem, który odbył się rok później, w lecie 1908 roku w Düsseldorfie i Monachium. Lasker obronił tytuł, wygrywając osiem partii przy trzech przegranych i pięciu remisach[6]. Z Laskerem przegrał też kolejny mecz w roku 1916, z wynikiem – 5. = 1, nie wygrywając żadnej partii[7].

W 1914 roku Tarrasch awansował do pięcioosobowego finału sławnego turnieju w Petersburgu i razem z Laskerem, Jose Raulem Capablanką, Aleksandrem Alechinem i Frankiem Marshallem został uhonorowany przez cesarza Mikołaja II tytułem arcymistrza[8].

Życie z Tarraschem nie obchodziło się łaskawie. Stracił trzech synów. Jeden poległ jako porucznik w I wojnie światowej, drugi popełnił samobójstwo, trzeci zginął w wypadku kolejowym.

Po raz ostatni Tarrasch grał w turnieju w Berlinie w 1928 roku, jednak z powodu choroby musiał wycofać się po trzech rundach. Jego ostatnia książka Das Schachspiel (Gra w szachy) została opublikowana w 1931 roku. Rok później zaczął wydawać własne szachowe czasopismo Tarraschs Schachzeitung (Gazeta Szachowa Tarrascha). Umarł w 1934 roku w wieku 71 lat. Został pochowany na Cmentarzu Północnym w Monachium.

Tarrasch przyczynił się do rozpowszechnienia gry pozycyjnej[9][10]. Wniósł znaczny wkład w rozwój teorii debiutów. Jego nazwisko nosi jeden z systemów gambitu hetmańskiego, tzw. obrona Tarrascha (1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 c5), jeden z podstawowych wariantów obrony francuskiej (1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sd2) oraz wariant partii hiszpańskiej (1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.0-0 S:e4).

Według systemu Chessmetrics, najwyższy ranking osiągnął w czerwcu 1895 r., z wynikiem 2824 zajmował wówczas drugie miejsce na świecie, za Emanuelem Laskerem[11].

Przypisy

edytuj
  1. W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom II, Warszawa 1987, s. 1218.
  2. a b Deutsche Biographie, Tarrasch, Siegbert – Deutsche Biographie [online], deutsche-biographie.de [dostęp 2023-10-04] (niem.).
  3. W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, s. 1218.
  4. Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021, s. 134.
  5. Hastings (1895). [dostęp 2009-06-19].
  6. W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom II, Warszawa 1987, s. 1219.
  7. W. Litmanowicz, J. Giżycki, tamże.
  8. Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach..., s. 174.
  9. Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach., s. 136.
  10. Siegbert Tarrasch [online], chess.com [dostęp 2023-10-04] (ang.).
  11. Chessmetrics Player Profile: Siegbert Tarrasch. [dostęp 2009-06-19].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj