Wyłko Czerwenkow
Wyłko Czerwenkow (ur. 6 września 1900 w Złaticy, zm. 21 października 1980 w Sofii) – bułgarski działacz komunistyczny.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| I sekretarz Bułgarskiej Partii Komunistycznej | |
| Okres |
od 2 lipca 1949 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Premier Bułgarskiej Republiki Ludowej | |
| Okres |
od 3 lutego 1950 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wicepremier Bułgarii | |
| Okres |
od 20 lipca 1949 |
| Przynależność polityczna | |
| Minister Edukacji i Kultury | |
| Okres |
od 15 stycznia 1958 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Pochodził ze wsi Złatica. Do Bułgarskiej Partii Komunistycznej przystąpił w wieku dziewiętnastu lat. Brał udział w powstaniu wrześniowym, po którym został zaocznie skazany na śmierć. Wyroku nie wykonano, zezwalając Czerwenkowowi na emigrację do ZSRR, gdzie zaczął działać w ramach Kominternu[1], ożenił się z siotrą Georgiego Dimitrowa i był rektorem Międzynarodowej Szkoły Leninowskiej w Moskwie (1937–1938).
W latach 1941–1944 był redaktorem naczelnym działającej w Moskwie bułgarskiej radiostacji im. Christo Botewa[1]. Od 1941 był również członkiem Komitetu Centralnego Bułgarskiej Partii Komunistycznej działającego w Moskwie. Wrócił do kraju po przejęciu władzy przez komunistów w Bułgarii w 1944[1].
W komunistycznej Bułgarii edytuj
W latach 1944–1962 członek Biura Politycznego KC BPK. W latach 1950–1954 I sekretarz KC BPK.
W 1950 stanął na czele rządu Bułgarii. Cieszył się zaufaniem Stalina, dzięki swojej silnej pozycji mógł łączyć urząd premiera i stanowisko I sekretarza KC Bułgarskiej Partii Komunistycznej. W 1954 jego znaczenie spadło, co zmusiło go do rezygnacji z funkcji sekretarza. Premierem Bułgarii pozostał natomiast jeszcze przez dwa lata[2]. Bułgarią rządził na wzór stalinowski[2], stosował masowe represje[3], zwalczał opozycję i rozwinął kult swojej osoby, nazywany był „bułgarskim Stalinem”[1]. W okresie pełnienia przez niego urzędu premiera kontynuowano rozpoczętą w 1949 kolektywizację rolnictwa, która w 1952 objęła 60% gruntów rolnych[4]. W 1953 Czerwenkow ogłosił zmianę kursu gospodarczego, zapowiadając zwiększenie inwestycji w dobra konsumpcyjne i budownictwo mieszkaniowe, przy zmniejszeniu tempa rozwoju przemysłu ciężkiego. Zapowiedź ta w praktyce nie została jednak zrealizowana do końca dziesięciolecia[5].
Po śmierci Stalina, pod naciskiem nowych władz ZSRR, częściowo złagodził kurs polityki wewnętrznej, ogłaszając w lipcu 1953 amnestię dla więźniów politycznych. W roku następnym na V zjeździe partyjnym Todor Żiwkow zażądał, by partia – na wzór radziecki – podjęła walkę z kultem jednostki, co zapowiadało rychły upadek Czerwenkowa; tego też oczekiwano w ZSRR[6]. W kwietniu 1956 jego działalność skrytykowało w podobnym duchu plenum KC BPK[7]. Od 1956 do 1961 Czerwenkow był wicepremierem Bułgarii[3]. Z poparciem Nikity Chruszczowa Todor Żiwkow stopniowo do 1962 pozbawił Czerwenkowa wszystkich stanowisk. Były I sekretarz KC BPK został ostatecznie usunięty z partii[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e People in history – The smelting of Bulgaria’s Stalin. sofiaecho.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ a b T. Czekalski: Bułgaria. Warszawa: Trio, 2010, s. 201-202, 362. ISBN 978-83-7436-252-8.
- ↑ a b Czerwenkow Wyłko, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2014-05-16].
- ↑ T. Czekalski: Bułgaria. Warszawa: Trio, 2010, s. 210. ISBN 978-83-7436-252-8.
- ↑ T. Czekalski: Bułgaria. Warszawa: Trio, 2010, s. 212. ISBN 978-83-7436-252-8.
- ↑ T. Czekalski: Bułgaria. Warszawa: Trio, 2010, s. 206–207. ISBN 978-83-7436-252-8.
- ↑ T. Czekalski: Bułgaria. Warszawa: Trio, 2010, s. 338. ISBN 978-83-7436-252-8.