Wikipedia

Strażnica WOP Kościno

zlikwidowany pododdział graniczny

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Dołuje/Kościno imienia kpt. Wasyla Wojczenki ps. „Sasza” – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną/Republiką Federalną Niemiec[b].

Strażnica WOP
Dołuje/Kościno
Strażnica SG w Kościnie
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1945[a]

Rozformowanie

2 stycznia 2003[1]

Patron

kpt. Wasyl Wojczenko ps. „Sasza”

Tradycje
Rodowód

63 strażnica WOP

Kontynuacja

GPK SG Lubieszynie

Komendanci / Dowódcy
Ostatni

por. Andrzej Budzyński

Organizacja
Dyslokacja

Dołuje, Kościno 1A

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza
Straż Graniczna

Podległość

13 komenda odcinka
42 batalion OP
123 batalion WOP
12 PB WOP
bg PB WOP w Szczecinie
Pomorska Brygada WOP
Pomorski Oddział SG

Multimedia w Wikimedia Commons
Załoga strażnicy z dowództwem bg PB WOP Szczecin przed budynkiem strażnicy w dniu Święta WOP. Pierwszy z prawej mjr Staniszewski z-ca d-cy bg PB WOP, w środku ppłk Wandowicz d-ca bg PB WOP (czerwiec 1987)

Strażnica Straży Granicznej w Kościnie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.

Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 13 komendy odcinka Szczecin jako 63 strażnica WOP (Dołuje)[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[3].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 63 strażnica OP Dołuje została włączona w struktury 42 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 123 batalionu WOP w Szczecinie[4][5].

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[c], a 63 strażnica I kategorii otrzymała nr 61 w skali kraju i stacjonowała w miejscowości Dołuje[7][8].

W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica specjalna Dołuje miała nr 11 w 12 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[9].

W 1963 przeniesiono strażnicę WOP Dołuje II kategorii do Kościna przeformowując ją jednocześnie do kategorii I[d].

1 stycznia 1964 strażnica WOP nr 9 Kościno uzyskała status strażnicy lądowej i zaliczona została do I kategorii w strukturach 123 batalionu WOP Szczecin[10], który rozformowano w 1964, a podległe strażnice zostały włączone bezpośrednio pod sztab 12 Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie[11].

1 czerwca 1968 strażnica WOP nr 10 Kościno miała status strażnicy technicznej II kategorii podległej bezpośrednio pod sztab 12 Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie [4].

W drugiej połowie 1984 utworzono batalion graniczny WOP Szczecin[12] i w jego strukturach funkcjonowała Strażnica WOP Kościno.

 
Żołnierze WOP na terenie strażnicy przy motocyklu WSK 125. Na drugim planie samochód terenowy UAZ 469 (1986)

Do 31 października 1989 strażnica podlegała dowódcy batalionu granicznego Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie, jako Strażnica WOP lądowa rozwinięta kat. I w Kościnie[e].

1 listopada 1989 rozformowano Batalion Graniczny Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie i strażnicę podporządkowano bezpośrednio dowódcy Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie, już jako Strażnica WOP lądowa im. kpt. Wasyla Piotrowicza Wojczenki kat. I w Kościnie[f]. Tak funkcjonowała do 15 maja 1991.

Straż Graniczna:

16 maja 1991, po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica w Kościnie weszła w podporządkowanie Pomorskiego Oddziału Straży Granicznej[13] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Kościcnie[14] (Strażnica SG w Kościnie).

W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003, nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Kościnie[g]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Lubieszynie[15].

Ochrona granicy edytuj

 
Żołnierz WOP przy urządzeniu sygnalizacyjnym US-2M (1987)

W 1960 15 strażnica WOP Kościno II kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 5 020 m, od znaku granicznego nr 794 do znaku gran. nr 811.

W 1963 została rozwiązana 16 strażnica WOP Bobolin kat. III[h]. Odcinek rozformowanej strażnicy przejęły strażnice WOP: Dołuje i Barniszew. Styk między przyjmującymi strażnicami ustalono pomiędzy znakami granicznymi nr 788 i 789[i].

Od 1968 na odcinku Strażnicy WOP Kościno do ochrony granicy państwowej wykorzystywane były urządzenia sygnalizacyjne na podczerwień typu US-2[j].

Od 1972 na odcinku strażnicy funkcjonowało drogowe przejście graniczne Lubieszyn-Linken gdzie kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu wykonywała załoga GPK Lubieszyn.

Straż Graniczna:

31 maja 2002 rozformowano i wyłączono z systemu ochrony granicy państwowej Strażnicę SG w Stolcu, której zadania przejęły strażnice SG w: Kościnie i Nowym Warpnie-Karsznie[14].

Strażnice sąsiednie edytuj

 
Straż Graniczna:

Komendanci/dowódcy strażnicy edytuj

  • ppor. Bolesław Kwaśniewski (był w 10.1946)[k]
  • Józef Juchta (17.06.1950–31.12.1950)[17]
  • por. Bronisław Mieczkowski (1953–1962)[18]
  • kpt. Stanisław Szymański (1962–1963)
  • kpt. Władysław Poniewozik (1963–był w 1967)
  • kpt. Bek (był w 1977)
  • kpt. Mirosław Werstak (był w 1980–był w 1987)
  • por. Andrzej Budzyński (01.11.1989[l]–26.04.1991)
Komendanci strażnicy SG:
  • por. SG/ppłk SG Andrzej Budzyński (26.04.1991–01.01.2003) – do rozformowania.

Uwagi edytuj

  1. ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej
  2. ↑ Od 3 października 1990 z RFN.
  3. ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[6].
  4. ↑ Rozkaz organizacyjny dowódcy WOP nr 0148 z 02.09.1963 r.
  5. ↑ Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Biuro Organizacyjno-Prawne OP-I-02948/89. Zarządzenie Organizacyjne Nr 0357/Org z dnia 29 września 1989 r. Na podstawie decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 maja 1989 r. akceptującej kierunki zmian w organizacji jednostek WOP, ujęte w ramowym planie restrukturyzacji Wojsk Ochrony Pogranicza – Dowódca WOP w terminie do 31 października 1989 r. Rozformuje:
    • Batalion Graniczny Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie istniejący w według etatu nr 44/0103 o stanie osobowym na okres „W” 282 żołnierzy oraz na okres „P” 223 żołnierzy...
  6. ↑ Zarządzenie Organizacyjne nr 0357/Org. z dnia 29 września 1989 r., etat Pomorskiej Brygady WOP wprowadzony Zarządzeniem Org. MSW Nr 0112/Org. z dnia 8 września 1984 r.
  7. ↑ Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
  8. ↑ Rozkaz dowódcy WOP nr 011 z 21.01.1963.
  9. ↑ Droga ze Szczecina obok Bobolina do Schwenetz.
  10. ↑ Urządzenia na podczerwień używane były na odcinku granicy lądowej w Pomorskiej Brygadzie WOP.
  11. ↑ Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 052 z 19.10.1946 [16].
  12. ↑ por. Andrzej Budzyński przybył ze Strażnicy WOP Stolec, ze stanowiska d-cy strażnicy.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Techman 2011 ↓, s. 112.
  2. ↑ Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
  3. ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
  4. ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 61.
  5. ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
  6. ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
  7. ↑ Wyganowski 2001 ↓, s. 279.
  8. ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.7.
  9. ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.192.
  10. ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓.
  11. ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 238.
  12. ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
  13. ↑ Łach 2013 ↓, s. 295.
  14. ↑ a b c d Ryszard Techman: Straż Graniczna od 1991 – Pomorski Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).
  15. ↑ Techman 2011 ↓, s. 95.
  16. ↑ Rozkazy personalne DWOP ↓.
  17. ↑ Józef Juchta. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej Instytut Pamięci Narodowej [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2023-02-08]. (pol.).
  18. ↑ Historia PBWOP ↓, s. 177–199, 346.

Bibliografia edytuj

  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Kazimierz Kozłowski: Pomorski Oddział Straży Granicznej. Tradycje i współczesność. Szczecin: Społeczny Komitet Fundacji Sztandaru Pomorskiego Oddziału SG, 1993.
  • Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Ryszard Techman: Pomorski Oddział Straży Granicznej w Szczecinie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
  • Andrzej Wyganowski: w: Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski, „Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X–XX wiek”: materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r.. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
  • Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946.
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
  • Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
  • Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
  • Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Strażnica_WOP_Kościno&oldid=73185260”