Swadzim (województwo wielkopolskie)
Swadzim – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne[3], przy drodze krajowej nr 92. Wieś liczyła w 2011 roku 422 mieszkańców[4].
| wieś | |
 Centrum wsi i pałac | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
422 |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
62-080[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PZ |
| SIMC |
0597430 |
Położenie na mapie gminy Tarnowo Podgórne  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu poznańskiego  | |
 52°26′22″N 16°44′55″E/52,439444 16,748611[1]
| |
Historia
edytujMiejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje prawdopodobnie od XIII wieku. Pierwsze pewne wzmianki o wsi zapisane zostały w 1288 gdzie wymieniono ją jako Swancino. Na przestrzeni wieków nazwę wsi notowano w różnych formach w 1386 or. „Svacim”, 1387 „Swadzime”, 1384 „Szwadzeme”, 1402 „Swadzim”, 1485 „Szwadzyem”, 1491 „Swadzym”, 1508 „Szwadzim”[5][6].
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1288, w kontekście przyłączenia wsi do parafii lusowskiej. W użyciu była wtedy nazwa Swancino[5]. Wieś szlachecka położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[7]. W 1580 dziedzicem był Stanisław Kierski. Ok. 1793 właścicielem Swadzimia był Szymon Komorowski, a po nim rodzina Kąsinowskich. Pod koniec XIX wieku, gdy właścicielem był Władysław Kąsinowski, wieś liczyła 15 domostw i 137 mieszkańców wyznania katolickiego. Wraz z Przeźmierowem Swadzim tworzył okręg dworski. We wsi istniała gorzelnia parowa[5]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie poznańskim.
Zabytki
edytujW Swadzimiu znajduje się zabytkowy zespół pałacowy, którego właścicielami początkowo była rodzina Plucińskich. Posiadłość składa się z pałacu oraz otaczającego go parku z drugiej połowy XIX w.[9] W ramach założenia istnieje także folwark.
W 1910 r. zlecono przebudowę, której projektantem został Roger Sławski, a autorem przebudowy Stanisław Mieczkowski[10].
.jpg)
W 1924 roku budynek został ponownie przebudowany m.in. dobudowano nowe skrzydło.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek przeszedł w ręce Zakładu Doświadczalnego Akademii Rolniczej w Poznaniu, a po upadku PRL powrócił do rąk rodziny Plucińskich. Posiadłość została sprzedana w 2007 r.[11] i nowym właścicielem stała się Archidiecezja Poznańska. Po kilku latach rozpoczął się remont zaniedbanego pałacu, którego pierwotnym założeniem było stworzenie Chrześcijańskiego Centrum Edukacji i Rozwoju. Po zakończeniu remontu w 2019 r. powstał obiekt oferujący działalność komercyjną pod nazwą Pałacu Kasztanowego, nadaną z uwagi rosnące przy nim wiekowe drzewa[12].
Zabytkowa jest też dawna szkoła, obecnie dom mieszkalny, pochodząca z początków XX wieku (ul. Poznańska 36), jak również dom przy ul. Poznańskiej 14 z końca XIX w[13].
Gospodarka
edytujNa terenie wsi znajduje się centrala Grupy Muszkieterowie (Bricomarche, Intermarche)[14], kompleks handlowy (centrum handlowe Auchan[15], hipermarket budowlany Leroy Merlin[16], market sportowy Decathlon[17], centrum motoryzacyjne Norauto[18] oraz salon odzieżowo-obuwniczy Nico[19]). Na terenie Swadzimia znajduje się również boisko do piłki nożnej, oraz boisko do siatkówki plażowej[potrzebny przypis].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 133886
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1241 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 2134, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-06-04].
- ↑ Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 czerwca 2015)].
- ↑ a b c Swadzim, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 626.
- ↑ Jurek 1982 ↓.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. I, Wielkopolska, Warszawa 1883, s. 20.
- ↑ Uchwała Nr XVI/103/2003 Rady Gminy Tarnowo Podgórne z dnia 24 czerwca 2003 r. (Statut sołectwa Swadzim)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025.
- ↑ Marcin Libicki, Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Wielkopolsce. Poznań: Rebis, 2010, s. 374. ISBN 978-83-7301-243-1.
- ↑ Historia - Kasztanowy Pałac [online], kasztanowypalac.pl, 14 października 2022 [dostęp 2023-09-27] (pol.).
- ↑ Jakub W, Pałac Plucińskich / Pałac kasztanowy w Swadzimiu [online], Wielkopolska Sercem Polski – Twój portal Wielkopolski, 19 lipca 2019 [dostęp 2023-09-27] (pol.).
- ↑ praca zbiorowa: Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, Województwo poznańskie 32, cz. 2. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji Zabytków, 1998, s. 722-723. ISBN 83-86334-37-1.
- ↑ Kontakt [online], Muszkieterowie [dostęp 2024-10-20] (pol.).
- ↑ Hipermarket Auchan Poznań Swadzim. [dostęp 2010-07-23].
- ↑ Sklep Leroy Merlin Poznań Swadzim. [dostęp 2010-07-23].
- ↑ Decathlon Poznań Swadzim. [dostęp 2010-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-02)].
- ↑ Norauto Poznań Swadzim. [dostęp 2010-07-23].
- ↑ NICO Polska. [dostęp 2010-07-23].
Bibliografia
edytuj- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, hasło Swadzim. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 1982, s. 749-450. ISBN 83-04-00938-2.
Linki zewnętrzne
edytuj- Swadzim w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”
- Swadzim, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 626.