Szczecin Główny

stacja kolejowa w Szczecinie

Szczecin Główny – najważniejszy ze szczecińskich dworców, zlokalizowany na terenie osiedla Nowe Miasto pomiędzy ulicami Krzysztofa Kolumba i Owocową. Jedna z najstarszych stacji kolejowych na terenie Polski. Według klasyfikacji PKP stacja ma najwyższą kategorię Premium.

Szczecin Główny
Ilustracja
Dworzec kolejowy Szczecin Główny
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Miejscowość

Szczecin

Lokalizacja

Śródmieście
Nowe Miasto

Data otwarcia

1843

Poprzednie nazwy

Berliner Bahnhof, Stettin Hauptbahnhof

Dane techniczne
Liczba peronów

4

Liczba krawędzi
peronowych

8[1]

Kasy

T

Linie kolejowe
Schemat stacji
Schemat stacji
Położenie na mapie Szczecina
Mapa konturowa Szczecina, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Szczecin Główny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Szczecin Główny”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Szczecin Główny”
Ziemia53°25′07″N 14°32′59″E/53,418611 14,549722
Strona internetowa
Stacja kolejowa Szczecin Główny (2021 r.)
Tymczasowy dworzec kolejowy.

Ruch pasażerski edytuj

Rok Wymiana roczna Wymiana pasażerska na dobę miejsce w Polsce
2017[2] 5 100 000 13 900 13
2018[3] 5 400 000 17 700 14
2019[2] 5 800 000 15 900 13
2020[2] 3 400 000 9 400 14
2021[2] 4 200 000 11 600 14
2022[4] 16 200 13

Historia edytuj

 
Otwarcie dworca w Szczecinie, 1843 r.

W roku 1836 założono w Berlinie Komitet Budowy Kolei Berlińsko-Szczecińskiej[5]. Linia powstała w roku 1842[6], a pierwszy pociąg z Berlina wjechał na dworzec o ówczesnej nazwie Berliner Bahnhof, czyli Dworzec Berliński 15 sierpnia 1843 roku. Dało to początek liniom kolejowym na Pomorzu[5]. Dworzec był pierwszym etapem do likwidacji obwarowań miejskich Fortu Prusy (Fort Preußen). Linia ta kończyła się w Berlinie na Dworcu Szczecińskim (Berlin Stettiner Bahnhof, późniejszy Berlin Nordbahnhof)[5]. W 1846 zbudowano linię kolejową do Stargardu[5] (do 1848 przedłużoną do Poznania). Linia ta dobiegała do linii berlińskiej pod kątem prostym, bowiem dworzec był wówczas dworcem czołowym. Wymagało to wydrążenia 100-metrowego tunelu w skarpie wzgórza. Od dworca układ torów prowadził wówczas przez południową część wyspy Kępa Parnicka (obecną ul. Maklerską, niem. nazwa Eisenbahnstraße, czyli ul. Kolei Żelaznej), wzdłuż Kanału Rybnego (do 1859) oraz przez wyspę Siedlińską Kępę i wzdłuż obecnej ul. Hangarowej do dworca w Dąbiu. Do 1857 przez Szczecin prowadziła linia kolejowa z Berlina do Królewca przez Krzyż, Piłę, Bydgoszcz i Tczew.

 
Przystanek tramwajowy, 1975 r.

W 1859 rozbudowano i przekształcono dworzec w przelotowy, budując obecny układ torów przez północną część Kępy Parnickiej i obecny dworzec Szczecin Port Centralny[5]. W 1898 z dworca poprowadzono ostatnią linię – do Jasienicy (obecnie północne osiedle miasta Police)[7][8]. W skarpie została zlokalizowana nieczynna już lokomotywownia[5].

Około 1900 powstał budynek dworca, który po przebudowach i odbudowie po zniszczeniach II wojny światowej istnieje do dzisiaj.

W latach 1975–1980 większość szczecińskiego węzła kolejowego została zelektryfikowana[5]. Nieopodal stacji znajdują się 2 nastawnie: „SG” i „SG 11”. Obecnie na dworcu znajdują się 4 perony zadaszone wiatami (wiata na peronie pierwszym jest przedwojenna). Na perony prowadzą przejścia nadziemne; podziemne pozostały, ale nie są już przeznaczone dla podróżnych. W pobliżu dworca, przy ul. Czarnieckiego znajduje się dyrekcja Zachodniopomorskiego Zakładu Przewozów Regionalnych. Na Dworcu zaczyna się i kończy Miejski Szlak Turystyczny. Przystanki ZDiTM w pobliżu: „Dworzec Główny” i „Owocowa Dworzec”.

Nad dworcem dominuje kompleks budynków Dyrekcji Kolei w Szczecinie.

Historyczne nazwy edytuj

Nazwa stacji Okres obowiązywania
Stettin Berliner Bahnhof 1843–1850
Stettin Hauptbahnhof 1850–1945
Szczecin Główny Osobowy 1945–1947
Szczecin Główny od 1947

Remonty, renowacje i plany na przyszłość edytuj

 
Widok z lotu ptaka na perony (przed remontem)
 
Nowy hol główny
 
Hol kasowy
 
Mozaika w dawnym holu głównym

W 2007 dworzec został częściowo odremontowany w związku z finałem regat The Tall Ships’ Races[5]. Odnowiona została elewacja gmachu od strony ulicy Krzysztofa Kolumba, a także odświeżony został hol dworca[5].

20 grudnia 2010 prezydent miasta Szczecin Piotr Krzystek podpisał umowę z Jackiem Prześlugą, członkiem zarządu Polskich Kolei Państwowych i Zbigniewem Zarychtą członkiem zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe w sprawie przebudowy dworca i jego okolic. Planowano, że do końca 2014 na terenie obecnego dworca i na terenach przyległych ma zostać stworzone Zintegrowane Centrum Komunikacyjne[9].

1 października 2014 PKP podpisały umowę na przebudowę dworca Szczecin Główny z konsorcjum firm Winnicki i Maxto[10]. W ramach tej inwestycji przebudowany został budynek dworca, perony 1. i 4. oraz ma powstać nowa kładka. W przyszłości planowany jest drugi etap remontu[11]. Główny budynek dworca został na czas remontu całkowicie zamknięty, uruchomiono tymczasowy dworzec w budynku po drugiej stronie ul. Krzysztofa Kolumba. 29 kwietnia 2016 roku, po półtorarocznym oczekiwaniu, udostępniono pasażerom nowy dworzec[12].

14 listopada 2017 PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały z przedsiębiorstwem Porr umowę na kolejny etap przebudowy stacji, obejmujący m.in. przebudowę peronów nr 2 i 3 oraz kładki[13].

13 listopada 2018 PKP PLK podpisały z Kolejowymi Zakładami Łączności umowę na rozbudowę systemu informacji pasażerskiej[14].

Dojazd do dworca edytuj

Przystanek Dworzec Główny (od strony ulicy Kolumba):

  • tramwaje: 3,6. (Zawieszone z powodu remontu ulicy Kolumba)
  • autobusy: 75, 521, 527, 528.(autobusy przeniesione na Owocowa)

Przystanek Dworzec Główny (Owocowa) (od strony ulicy Owocowej):

Schron edytuj

Schron przeciwlotniczy dla ludności cywilnej znajdujący się pod dworcem to największy cywilny schron w Polsce z okresu II wojny światowej. Bilety na zwiedzanie schronu można kupić w biurze Centrum Wynajmu i Turystyki obok dworca[15].

Przypisy edytuj

  1. http://www.plk-sa.pl/fileadmin/Oferta/Regulamin_2010_2011/Zalaczniki_1-9/new_P_10-11_Z_2.4A_w.0.pdf.
  2. a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie, Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
  3. Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r., Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
  4. Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
  5. a b c d e f g h i Jak i kiedy Dworzec Berliński rozbił Fort Prusy. szczecin.gazeta.pl. [dostęp 2013-10-07].
  6. Beim, Perner i Arnold 2015 ↓.
  7. Encyklopedia Szczecina. T. II, P-Ż. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2000. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).
  8. Encyklopedia Szczecina. T. I, A-O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 1999. ISBN 83-87341-45-2. (pol.).
  9. mh: Dworzec w Szczecinie będzie zmodernizowany. Przebudowa zakończy się w 2014 roku. Głos Szczeciński, 22 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-25].
  10. Roboty budowlane – 360824-2014. ted.europa.eu, 2014-10-21. [dostęp 2014-11-04]. (pol.).
  11. Jest umowa na remont dworca w Szczecinie. kurier-kolejowy.pl, 2014-10-02. [dostęp 2014-11-04]. (pol.).
  12. Dworzec Szczecin Główny dostępny dla pasażerów. (pol.).
  13. W pełni zmodernizowana stacja Szczecin Główny gotowa w przyszłym roku. 2017-11-14. [dostęp 2017-11-16].
  14. Szczecin Główny z dodatkową informacją pasażerską, inforail.pl [dostęp 2018-12-04] (pol.).
  15. SZCZECIŃSKIE PODZIEMNE TRASY TURYSTYCZNE – Centrum Wynajmu i Turystyki. schron.szczecin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-13)].

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Szczecin Główny
Linia 273 Wrocław Główny – Szczecin Główny (355,903 km)
   
Szczecin Port Centralny
odległość: 1,368 km
 
Linia 351 Poznań Główny – Szczecin Główny (213,499 km)
   
Szczecin Zdroje
odległość: 12,334 km
 
Linia 406 Szczecin Główny – Trzebież Szczeciński (0,000 km)
 
odległość: 2,000 km
Linia 408 Szczecin Główny – Grambow (0,063 km)
 
odległość: 4,779 km