Linia kolejowa nr 351

Linia kolejowa nr 351 Poznań Główny – Szczecin Główny – magistralna linia kolejowa w północno-zachodniej Polsce, będąca fragmentem międzynarodowej magistrali E 59 ciągnącą się ze Skandynawii na południe Europy. Jest podstawową linią łączącą stolicę województwa zachodniopomorskiego z większością kraju. Położona jest w granicach trzech województw – wielkopolskiego, lubuskiego i zachodniopomorskiego – oraz na obszarze PKP PLK Zakładów Linii Kolejowych w Poznaniu, Zielonej Górze i Szczecinie.

Linia nr 351

Poznań Główny – Szczecin Główny
Dane podstawowe
Zarządca	PKP PLK
Numer linii	351
Tabela SRJP	360, 361
Długość	213,500 km
Rozstaw szyn	1435 mm
Sieć trakcyjna	3000 V DC
Prędkość maksymalna	160 km/h
Linia w Szczecinie Dąbiu
Przebieg Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   0,001 Poznań Główny (271) ← 3 Warszawa Zachodnia Pozn. Poznański Szybki Tramwaj dawna bocznica do Goplany 2,898 podg „POD” (d. Poznań Jeżyce) ← 354 Piła Główna Pozn. ul. Niestachowska – 433 Pozn. ul. Lutycka – 92 6,531 Poznań Wola 12,909 Kiekrz ← 395 podg Zieliniec Rokiet. S11 17,743 Rokietnica 363 → Skwierzyna 24,254 Pamiątkowo 29,425 Baborówko Kępa 368 → Międzychód 33,040 Szamotuły Szam. ul. B. Chrobrego – 184 Szam. ul. Wojska Polskiego – 187 Szam. ul. Ostrorogska – 184 42,387 Pęckowo Pęck. droga powiatowa (dawna DW117) ← 381 Oborniki Wlkp. 51,109 Wronki Wronki ul. Poznańska – 184 Wronki ul. Sierakowska – 182 rzeka Warta Wronki Zamość (w bud.) Wronki ul. Myśliwska – 150 59,464 Mokrz Mokrz droga powiatowa (dawna DW149) 70,118 Miały Miały ul. Powstańców Wielkopolskich – 135 ← 206 Inowrocław Rąbinek 78,005 Drawski Młyn Dr. Mł. ul. Szosa Dworcowa – 181 rzeka Noteć ← 203 Tczew ← 412 Człopa 83,728 Krzyż ← 203 Granica (Kietz) Łok. W. 174 rzeka Drawa ↑ ↓ Drawiny 170 90,125 Drawiny 97,148 Podlesiec Podles. 164 100,427 Mierzęcin Strzelecki Mierzęc. 161 Dobieg. ul. Nowomłyńska – 161 Dobieg. ul. Gorzowska – 22 106,651 Dobiegniew ↑ ↓ 115,364 Bierzwnik 120,838 Rębusz 127,315 Słonice 133,638 Stary Klukom ← 410 Grotniki Drawskie 138,740 Choszczno Chosz. ul. Wolności – 151 410 → Głazowa 145,694 Ziemomyśl 152,868 Dolice Dolice ul. Kolejowa – 122 157,260 Morzyca 160,940 Kolin 162,997 Strzebielewo Pyrzyckie 166,605 Witkowo Pyrzyckie Stargard S10 Stargard ul. Warszawska – 106 411 → Pyrzyce ← 202 Gdańsk Główny Stargard ks. Bogusława IV – 10 173,305 Stargard boczn. do Stargardu Sz. Wąsk. 178,009 Grzędzice 181,311 Miedwiecko 185,715 Reptowo 192,057 Szczecin Zdunowo Szczec. A6E28E65 rzeka Płonia podg Sz. Dąbie – „SDA” ← 857 podg „SDC” ← 401 Świnoujście Port 198,491 Szczecin Dąbie Szczec. ul. A. Struga – 10 417 → Szczecin „SEC” Szczec. Szczeciński Szybki Tramwaj 201,165 Szczecin Zdroje 201,929 podg „SE” (d. st. Zdroje) Szczec. ul. Granitowa – 31 428 → Szczecin Podjuchy rzeka Odra Wsch. (Regalica) 204,079 podg Regalica ← 855 podg „SPA” 273 Wrocław Gł. – Szcz. Gł. ← 854 podg „SPB” 207,928 podg Dziewoklicz rzeka Odra Zachodnia d. l. wąsk. Casekow – Pom. Wt. ← 998 Elektr. Pomorzany 209,627 podg Szczecin Wstowo 432 → Szczecin Turzyn 408 → Granica (Grambow) 406 → Trzebież Szczeciński 213,499 Szczecin Główny (273)

Przebieg

Linia rozpoczyna bieg w centrum Poznania na węzłowej stacji Poznań Główny, skąd można dojechać m.in. do Wrocławia, Warszawy i Katowic. Następnie wychodzi ze śródmieścia ciasnym łukiem o kącie 90 stopni, a w Kiekrzu linia łączy się z towarową obwodnicą Poznania. W Krzyżu bezkolizyjnie przecina dawną linię Berlin – Królewiec, będącą jednocześnie punktem przesiadkowym w stronę Gorzowa Wielkopolskiego i Piły. W Stargardzie spotyka się z linią z Trójmiasta. Ostatni, 23-kilometrowy fragment trasy przebiega przez teren Szczecina – w większości przez Prawobrzeże, Międzyodrze oraz Pomorzany – i kończy się na powstałym w 1843 roku oraz położonym nad rzeką Odrą na osiedlu Nowe Miasto dworcu Szczecin Główny.

Linia przebiega przez trzy duże puszcze. Są to Puszcza Notecka pomiędzy Wronkami a Drawskim Młynem, Puszcza Drawska pomiędzy Drawinami a Mierzęcinem Strzeleckim oraz Puszcza Goleniowska pomiędzy Miedwieckiem a Szczecinem Zdunowem. Magistrala przecina też rzeki Wartę, Noteć, Drawę, Regalicę i Odrę Zachodnią.

Historia

Do 1945 roku

W maju 1846 Berlin-Stettiner Eisenbahn-Gesellschaft (BSE), czyli Towarzystwo Kolei Żelaznej Berlińsko-Szczecińskiej, oddało do użytku odcinek ze Szczecina do Stargardu, który był przedłużeniem otwartej 3 lata wcześniej linii z Berlina do Szczecina. Odcinek ze Szczecina Gł. do Dąbia prowadził wówczas przez stację Finkenwalde.

4 marca 1846, po akceptacji projektu przez króla Friedricha Wilhelma IV Hohenzollerna, koncesję na budowę linii w kierunku Poznania otrzymała spółka akcyjna Stargard-Posener Eisenbahn-Gesellschaft (SPE), czyli Towarzystwo Kolei Żelaznej Stargardzko-Poznańskiej. Budowę rozpoczęto 20 marca 1846 od strony Stargardu.

W ciągu 12 miesięcy powstały kolejne odcinki linii SPE:

• w sierpniu 1847 ze Stargardu do Dobiegniewa,
• w czerwcu 1848 z Dobiegniewa do Krzyża,
• w lipcu 1848 z Krzyża do Wronek i Szamotuł,
• w sierpniu 1848 z Krzyża do Poznania Woli i Poznania Jeżyc.

Pierwszy pociąg wjechał do Poznania 10 sierpnia 1848.

W 1856 oddano do użytku ostatni fragment, z Jeżyc do Poznania Gł., który połączył się z nowo wybudowaną linią Kolei Górnośląskiej z Wrocławia (linia Wrocław – Leszno – Poznań). W międzyczasie, w 1851 w Krzyżu powstał węzeł kolejowy z późniejszą linią z Berlina do Królewca (czyli tzw. Ostbahn). Linia ze Stargardu/Szczecina była pierwszą, która dotarła do Poznania.

W 1869 przekształcono dworzec Szczecin Gł. z czołowego w przelotowy, zmieniając przebieg torów w kierunku Dąbia, a dawne torowisko rozebrano. 10 lat później wybudowano odcinek między Poznaniem Wolą a dworcem głównym przez nową stację Jeżyce (obecnie podg „Poznań POD”) i, podobnie jak w Szczecinie, nieużywane już tory rozebrano.

W 1912 roku zmieniono przebieg linii na szlaku Drawiny – Krzyż, budując wiadukt nad linią kolejową nr 203 będącą fragmentem Ostbahnu. Stary przebieg linii został przekształcony w ulicę Długą w Krzyżu.

W 1918 (lub 1919) południowy fragment linii znalazł się w granicach nowo powstałego państwa – II Rzeczypospolitej. Stacjami granicznymi stały się Kreuz (Krzyż) po stronie niemieckiej i Drawski Młyn po stronie polskiej. W 1936 otwarto obwodową linię towarową (Güterumgehungsbahn) pomiędzy stacjami Szczecin Dąbie i Szczecin Główny przez Dziewoklicz, ostatni odcinek dzisiejszej linii 351.

W 1936 według polskiego Urzędowego Rozkładu Jazdy Pociągów (tab. 222) na trasie kursowało 7 par pociągów, w tym 2 pary do Szczecina. Po 1 parze kończyło bieg w Drawskim Młynie, Wronkach, 2 pary w Szamotułach, a 1 para kursowała tylko do Rokietnicy. W 1939, po wybuchu II wojny światowej, cała linia znalazła się w granicach ziemi wcielonych do III Rzeszy. W 1944 według rozkładu jazdy Deutsches Kursbuch (tab. 129a) między Poznaniem a Stargardem kursowało 5 par pociągów (w tym 2 pospieszne – z/do Poznania do/z Hamburga i z/do Wrocławia do/ze Szczecina) oraz kilka osobowych między różnymi odcinkami linii. Podobnie jak obecnie, najwięcej pociągów kursowało na odcinku Stargard – Szczecin (tab. 124a) – 8 par pociągów pospiesznych oraz 14 par osobowych.

Po 1945 roku

Po wytyczeniu nowych granic zgodnie z ustaleniami konferencji poczdamskiej, Kolej Stargardzko-Poznańska przypadła w całości Polsce i stała się główną linią wyjazdową ze Szczecina. Tą trasą do dziś kursuje większość pociągów łączących miasto z centrum (Poznań, Warszawa, Łódź) i z południem Polski (Wrocław, Katowice, Kraków, Przemyśl).

W latach 70. przeprowadzono elektryfikację linii, która odbywała się w czterech etapach. Poszczególne etapy elektryfikacji ukończono:

• 27 maja 1975 roku na odcinku Poznań Główny – Rokietnica,
• 10 września 1977 roku na odcinku Rokietnica – Krzyż,
• 21 czerwca 1978 roku na odcinku Krzyż – Choszczno,
• 15 grudnia 1978 roku na odcinku Choszczno – Szczecin Główny.

Linia z Poznania była pierwszą w szczecińskim węźle kolejowym oraz obecnym województwie zachodniopomorskim, nad którą zawisła sieć trakcyjna.

W 1980/81 r. między Poznaniem Gł. a Szczecinem Gł. kursowało 11 par pociągów pospiesznych (plus 3 w kierunku Świnoujścia z pominięciem Szczecina Dąbia) oraz 6 par osobowych. Dodatkowo między Poznaniem Gł. a Krzyżem kursowało 6 par, a z Krzyża do Stargardu 3 pary. Najwięcej pociągów kursowało między Stargardem a Szczecinem Gł. – w sumie 15 par pociągów pospiesznych i 22 pary osobowych.

W 1985 linię Poznań – Szczecin (E-59) wpisano do umowy europejskiej AGC jako ważną dla transportu międzynarodowego.

25 kwietnia 2017 podpisano umowę na wykonanie wyprzedzających robót remontowych torów i sieci trakcyjnej na odcinku Słonice – Szczecin Dąbie, które wykona Zakład Robót Komunikacyjnych DOM w Poznaniu. Łączna wartość inwestycji to ponad 69 milionów złotych.

W sierpniu 2018 PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały z firmą AŽD Praha umowę na budowę urządzeń sterowania ruchem kolejowym oraz urządzeń kolejowej sieci telekomunikacyjnej między Poznaniem a Wronkami, a w grudniu 2018 dla odcinka Słonice – Szczecin Dąbie.

W marcu 2023 roku PKP Polskie Linie Kolejowy podpisały z firmą COLAS RAIL Polska Sp. z o.o. umowę na zbudowanie przystanku kolejowego Wronki Zamość w sąsiedztwie przejazdu kolejowo-drogowego w ciągu ulicy Nadbrzeżnej we Wronkach. Realizacja prac budowlanych ma być sfinansowana ze środków „Rządowego programu budowy lub modernizacji przystanków kolejowych na lata 2021-2025”. Planowany termint oddania do użytku to IV kwartał 2024 roku.

Parametry techniczne

Wykaz maksymalnych prędkości w km/h
Tor nr 1				odcinek linii			Tor nr 2
pociągi pasażerskie	szynobusy	pociągi towarowe					pociągi pasażerskie	szynobusy	pociągi towarowe
				km pocz.	km końcowy
70		60		-0,707	2,100		70		60
100				2,100	3,000		100
120				3,000	18,200		120
140				18,200	18,360		140
160		120		18,360	51,800		160		120
140				51,800	52,260		140
160				52,260	53,500		160
140		80		53,500	60,500		140		80
150				60,500	69,100		150
120				69,100	70,390		120
140				70,390	76,900		140
120				76,900	80,300		120
120				80,300	81,800		120
100				81,800	87,100		100
140		100		87,100	80,300		140		100
120				80,300	81,800		120
100				81,800	87,100		100
140				87,100	91,000		140
130				91,000	95,000		130
120				95,000	97,630		120
130				97,630	105,824		130
120				105,824	107,715		120
130				107,715	114,702		130
120				114,702	116,726		120
130				116,726	120,004		130
120				120,004	121,616		120
140				121,616	126,965		130
120				126,965	128,772		120
130				128,772	133,105		130
120				133,105	134,964		120
130				134,964	137,164		130
120				137,164	139,603		120
				139,603	151,905		130
				151,905	153,663		120
				153,663	159,749		130
				159,749	161,475		120
				161,475	163,440		130
				163,440	167,440		120
				167,440	172,340		130
100		80		172,340	176,540		120
				176,540	184,468		130
				184,468	186,100		120
130		100		186,100	195,420		130
120		80		195,420	197,800		120
100				197,800	204,400		100		80
120				204,400	207,600		120
100				207,600	213,500		100

Statystyki i podziały linii

Dla pociągów pasażerskich i szynobusów prędkość maksymalna 150 km/h jest dozwolona na niespełna 9-kilometrowym odcinku (z czego na 1 km szlaku występuje ograniczenie do 140 km/h z powodu nieprzystosowania sygnalizacji przejazdowej) od Wronek do Miałów (od 60,442 do 69,100 km). Na pozostałej trasie prędkość dozwolona wynosi od 100 do 140 km/h, poza fragmentami na odcinkach Poznań Główny – Poznań POD i Wronki – Miały, gdzie maksymalna prędkość waha się pomiędzy 70 a 100 km/h. Pociągi towarowe od Krzyża do Stargardu mogą rozwijać prędkość do 100 km/h, a na pozostałych odcinkach od 60 km/h do 80 km/h.

Hipotetyczny czas przejazdu (nie uwzględniając postojów oraz ograniczeń czasowych) całej linii z maksymalną dozwoloną prędkością wynosi 1:52 h dla toru nieparzystego (pasażerskie i szynobusy – średnio 114,1 km/h) oraz 2:32 h dla towarowych (śr. 84,4 km/h). Na torze parzystym 1:48 h dla pasażerskich i szynobusów (118,5 km/h) oraz 2:24 h dla towarowych (89 km/h).

Porównanie czasu przejazdów dla pociągów osobowych w wybranych latach (wartości uśrednione):

Rok	Poznań Gł. – Krzyż (84 km)	Krzyż – Stargard (90 km)	Stargard – Szczecin Gł. (37 km)	W sumie
1848	X	X	1:20 h	X
1896	1:45 h	1:55 h	1:05 h	4:45 h
1944/1945	2:20 h	2:20 h	0:55 h	5:35 h
1948	2:15 h	2:25 h	1:40 h	6:20 h
1951/1952	2:00 h	2:20 h	1:00 h	5:20 h
1967/1968	1:50 h	1:55 h	0:55 h	4:40 h
1983/1984	1:40 h	1:40 h	0:50 h	4:10 h
1989/1990	1:35 h	1:30 h	0:50 h	3:55 h
1995/1996	1:20 h	1:30 h	0:45 h	3:35 h
2002	1:20 h	1:25 h	0:40 h	3:25 h
2007	1:15 h	1:20 h	0:40 h	3:15 h
2016	1:10 h	1:12 h	0:33 h	2:55 h
2017	1:02 h	1:17 h	0:49 h	3:08 h

Najkrótszy czasu przejazdu pociągu na całej trasie w wybranych latach:

Rok Czas przejazdu Pociąg 1991 2:45 Bem Szczecin – Budapeszt Szczecin – Burgas 2002 2:19 Ex Portowiec Warszawa – Szczecin Ex Barbakan Kraków – Szczecin Ex Mewa Warszawa – Szczecin 2003 2:23 IC Chrobry Szczecin – Warszawa Ex Mewa Szczecin – Warszawa Ex Bolesław Prus Szczecin – Warszawa

Rok Czas przejazdu Pociąg 2005 2:23 IC Chrobry Szczecin – Warszawa 2006 2:15 IC Odra Warszawa – Szczecin 2008 2:19 Ex Mewa Warszawa – Szczecin 2009 2:10 IC Chrobry Szczecin – Warszawa 2010 2:11 EIC Chrobry Szczecin – Warszawa 2011 2:25 EIC Chrobry Szczecin – Warszawa 2014 2:21 EIC Bolesław Prus Warszawa – Szczecin 2016 2:17 IC Sukiennice Kraków – Szczecin

Podział linii według obszarów działania Zakładów Linii Kolejowych spółki PKP Polskie Linie Kolejowe:

• od początku linii w km 0,0 do km 80,3: Zakład Linii Kolejowych w Poznaniu
• od km 80,3 do km 87,1: Zakład Linii Kolejowych w Zielonej Górze
• od km 87,1 do końca linii w km 213,5: Zakład Linii Kolejowych w Szczecinie

Numery tabel w rozkładzie jazdy:

• Tabela 360
• Tabela 361 – rozkład szczegółowy od Stargardu do Szczecina Gł.

Podział linii według województw:

• od Poznania Gł. do Krzyża – wielkopolskie
• od Drawin do Dobiegniewa – lubuskie
• od Bierzwnika do Szczecina Gł. – zachodniopomorskie

Ruch pociągów pasażerskich

Dane w tym dziale aktualne zgodnie z rozkładem jazdy 2016/2017

Połączenia dalekobieżne

Linia 351 to podstawowe połączenie kolejowe Szczecina z większością Polski, dlatego na sporej części linii dominuje ruch dalekobieżny. Całą trasę pokonują 3 pary pociągów kategorii Express InterCity, 8 par pociągów kategorii InterCity oraz 7 par pociągów kategorii TLK – wszystkie obsługiwane przez spółkę PKP Intercity. Dodatkowo na odcinku Stargard – Szczecin Główny pojawia się 5 par pociągów jadących od strony Gdańska i Piły oraz 3 pary pociągów na odcinku Poznań Główny – Poznań POD jadących w stronę Kołobrzegu. Ze względu na remont linii na odcinku Poznań - Wronki liczba pociągów wszystkich kategorii została ograniczona, a większość pociągów została skierowana na inne linie (np. na Nadodrzankę) lub skrócona.

Połączenia regionalne

Jedynym przewoźnikiem regionalnym na linii 351 jest Polregio, zarówno w aglomeracji poznańskiej, jak i w szczecińskiej. Cała trasa jest pokonywana przez 4 pary pociągów regio obsługiwanych jednostkami serii ED78 należącymi do województwa zachodniopomorskiego. Na krótszych odcinkach ofertę uzupełniają połączenia aglomeracyjne. Poza tym z linii 351 na pewnych odcinkach korzystają pociągi regio relacji m.in. Poznań Główny – Kostrzyn, Poznań Główny – Kołobrzeg, Słupsk – Szczecin Główny, Szczecinek – Szczecin Główny czy Piła Główna – Szczecin Główny. Na odcinku podg Regalica – Szczecin Główny większość pociągów regionalnych zjeżdża na równoległy odcinek linii 855 i 273 przez stację Szczecin Port Centralny.

Liczba par pociągów regio na poszczególnych odcinkach

Odcinek	Liczba par
Poznań Główny – podg Poznań POD	29
podg Poznań POD – Krzyż	19
Krzyż – Choszczno	6
Choszczno – Stargard	8
Stargard – Szczecin Dąbie	27
Szczecin Dąbie – podg Regalica	45
podg Regalica – Szczecin Główny	12

Wypadki

5 maja 1997 roku na stacji w Reptowie koło Szczecina wydarzyła się jedna z najtragiczniejszych katastrof kolejowych, w której zginęło 12 osób.

Najwięcej wykolejeń na trasie miało miejsce na stacji Miały – tylko od 1989 roku zdarzało się to trzykrotnie. 18 stycznia 1991 roku nastąpiło wykolejenie pociągu pospiesznego z Kielc do Szczecina Niebuszewa, 24 lutego 2001 roku wykoleił się pociąg towarowy jadący ze stacji Poznań Franowo do stacji Szczecin Port Centralny, a 4 stycznia 2004 roku około godziny 1:00 na szlaku przed stacją od strony Wronek doszło do wykolejenia 12 wagonów pociągu towarowego relacji Wrocław Brochów – Świnoujście, czego konsekwencją chwilę później było uderzenia w nie pociągu pospiesznego relacji Szczecin Główny – Terespol. W żadnym z tych trzech zdarzeń nikt nie zginął, ale 22 osoby (w tym 21 w ostatnim) zostały ranne.

W sierpniu 1992 roku iskry z osi pociągu jadącego tą linią spowodowały pożar Puszczy Noteckiej – jednego z największych pożarów lasów w nowożytnej historii Polski.

Galeria zdjęć

• 

  Krzyż, peron 4

• 

  Stacja Wronki w czasie przebudowy linii (2021)

• 

  Stacja Szamotuły w czasie przebudowy linii (2021)

• 

  Na odcinku Choszczno – Szczecin

• 

  Za stacją Choszczno w kierunku Szczecina

• 

  Odcinek Choszczno – Stary Klukom (widok w kierunku Poznania)

• 

  Po lewej magistrala kolejowa 351, po prawej nieczynna już linia kolejowa 410 (wjazd przed stacją Choszczno)

• 

  Odcinek tuż za stacją Szczecin Dąbie (widok w kierunku Poznania)

• 

  Wyjazd pociągu pospiesznego ze stacji Szczecin Gł.

Linki zewnętrzne

• Linia kolejowa nr 351 w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
• Historyczne nazwy stacji i kilometraż