Linia kolejowa nr 351

dwutorowa linia kolejowa łącząca Poznań ze Szczecinem

Linia kolejowa nr 351 Poznań GłównySzczecin Główny – magistralna linia kolejowa w północno-zachodniej Polsce, będąca fragmentem międzynarodowej magistrali E 59 ciągnącą się ze Skandynawii na południe Europy. Jest podstawową linią łączącą stolicę województwa zachodniopomorskiego z większością kraju. Położona jest w granicach trzech województw – wielkopolskiego, lubuskiego i zachodniopomorskiego – oraz na obszarze PKP PLK Zakładów Linii Kolejowych w Poznaniu, Zielonej Górze i Szczecinie.

Linia nr 351
Poznań Główny – Szczecin Główny
Mapa przebiegu linii kolejowej 351
Dane podstawowe
Zarządca

PKP PLK

Numer linii

351

Tabela SRJP

360, 361

Długość

213,500 km

Rozstaw szyn

1435 mm

Sieć trakcyjna

3000 V DC

Prędkość maksymalna

160 km/h

Zdjęcie LK351
Linia w Szczecinie Dąbiu

Przebieg edytuj

Linia rozpoczyna bieg w centrum Poznania na węzłowej stacji Poznań Główny, skąd można dojechać m.in. do Wrocławia, Warszawy i Katowic. Następnie wychodzi ze śródmieścia ciasnym łukiem o kącie 90 stopni, a w Kiekrzu linia łączy się z towarową obwodnicą Poznania. W Krzyżu bezkolizyjnie przecina dawną linię Berlin – Królewiec, będącą jednocześnie punktem przesiadkowym w stronę Gorzowa Wielkopolskiego i Piły. W Stargardzie spotyka się z linią z Trójmiasta. Ostatni, 23-kilometrowy fragment trasy przebiega przez teren Szczecina – w większości przez Prawobrzeże, Międzyodrze oraz Pomorzany – i kończy się na powstałym w 1843 roku oraz położonym nad rzeką Odrą na osiedlu Nowe Miasto dworcu Szczecin Główny.

Linia przebiega przez trzy duże puszcze. Są to Puszcza Notecka pomiędzy Wronkami a Drawskim Młynem, Puszcza Drawska pomiędzy Drawinami a Mierzęcinem Strzeleckim oraz Puszcza Goleniowska pomiędzy Miedwieckiem a Szczecinem Zdunowem. Magistrala przecina też rzeki Wartę, Noteć, Drawę, Regalicę i Odrę Zachodnią.

Historia edytuj

Do 1945 roku edytuj

W maju 1846 Berlin-Stettiner Eisenbahn-Gesellschaft (BSE), czyli Towarzystwo Kolei Żelaznej Berlińsko-Szczecińskiej, oddało do użytku odcinek ze Szczecina do Stargardu, który był przedłużeniem otwartej 3 lata wcześniej linii z Berlina do Szczecina. Odcinek ze Szczecina Gł. do Dąbia prowadził wówczas przez stację Finkenwalde[a].

4 marca[3] 1846, po akceptacji projektu przez króla Friedricha Wilhelma IV Hohenzollerna, koncesję na budowę linii w kierunku Poznania otrzymała spółka akcyjna Stargard-Posener Eisenbahn-Gesellschaft (SPE), czyli Towarzystwo Kolei Żelaznej Stargardzko-Poznańskiej. Budowę rozpoczęto 20 marca 1846 od strony Stargardu[3].

W ciągu 12 miesięcy powstały kolejne odcinki linii SPE:

Pierwszy pociąg wjechał do Poznania 10 sierpnia 1848[3].

W 1856 oddano do użytku ostatni fragment, z Jeżyc do Poznania Gł., który połączył się z nowo wybudowaną linią Kolei Górnośląskiej z Wrocławia (linia Wrocław – Leszno – Poznań). W międzyczasie, w 1851 w Krzyżu powstał węzeł kolejowy z późniejszą linią z Berlina do Królewca (czyli tzw. Ostbahn). Linia ze Stargardu/Szczecina była pierwszą, która dotarła do Poznania.

W 1869 przekształcono dworzec Szczecin Gł. z czołowego w przelotowy, zmieniając przebieg torów w kierunku Dąbia, a dawne torowisko rozebrano. 10 lat później wybudowano odcinek między Poznaniem Wolą a dworcem głównym przez nową stację Jeżyce (obecnie podg „Poznań POD”) i, podobnie jak w Szczecinie, nieużywane już tory rozebrano.

W 1912 roku zmieniono przebieg linii na szlaku DrawinyKrzyż, budując wiadukt nad linią kolejową nr 203 będącą fragmentem Ostbahnu. Stary przebieg linii został przekształcony w ulicę Długą w Krzyżu[4].

W 1918 (lub 1919) południowy fragment linii znalazł się w granicach nowo powstałego państwa – II Rzeczypospolitej. Stacjami granicznymi stały się Kreuz (Krzyż) po stronie niemieckiej i Drawski Młyn po stronie polskiej. W 1936 otwarto obwodową linię towarową (Güterumgehungsbahn) pomiędzy stacjami Szczecin Dąbie i Szczecin Główny przez Dziewoklicz, ostatni odcinek dzisiejszej linii 351.

W 1936 według polskiego Urzędowego Rozkładu Jazdy Pociągów (tab. 222) na trasie kursowało 7 par pociągów, w tym 2 pary do Szczecina. Po 1 parze kończyło bieg w Drawskim Młynie, Wronkach, 2 pary w Szamotułach, a 1 para kursowała tylko do Rokietnicy. W 1939, po wybuchu II wojny światowej, cała linia znalazła się w granicach ziemi wcielonych do III Rzeszy. W 1944 według rozkładu jazdy Deutsches Kursbuch (tab. 129a) między Poznaniem a Stargardem kursowało 5 par pociągów (w tym 2 pospieszne – z/do Poznania do/z Hamburga i z/do Wrocławia do/ze Szczecina) oraz kilka osobowych między różnymi odcinkami linii. Podobnie jak obecnie, najwięcej pociągów kursowało na odcinku Stargard – Szczecin (tab. 124a) – 8 par pociągów pospiesznych oraz 14 par osobowych.

  1. Od 1945 stacja kolejowa przemianowana na Szczecin Lotnisko; Finkenwalde, to współczesne Zdroje.

Po 1945 roku edytuj

Po wytyczeniu nowych granic zgodnie z ustaleniami konferencji poczdamskiej, Kolej Stargardzko-Poznańska przypadła w całości Polsce i stała się główną linią wyjazdową ze Szczecina. Tą trasą do dziś kursuje większość pociągów łączących miasto z centrum (Poznań, Warszawa, Łódź) i z południem Polski (Wrocław, Katowice, Kraków, Przemyśl).

W latach 70. przeprowadzono elektryfikację linii, która odbywała się w czterech etapach. Poszczególne etapy elektryfikacji ukończono[5]:

Linia z Poznania była pierwszą w szczecińskim węźle kolejowym oraz obecnym województwie zachodniopomorskim, nad którą zawisła sieć trakcyjna.

W 1980/81 r. między Poznaniem Gł. a Szczecinem Gł. kursowało 11 par pociągów pospiesznych (plus 3 w kierunku Świnoujścia z pominięciem Szczecina Dąbia) oraz 6 par osobowych. Dodatkowo między Poznaniem Gł. a Krzyżem kursowało 6 par, a z Krzyża do Stargardu 3 pary. Najwięcej pociągów kursowało między Stargardem a Szczecinem Gł. – w sumie 15 par pociągów pospiesznych i 22 pary osobowych.

W 1985 linię Poznań – Szczecin (E-59) wpisano do umowy europejskiej AGC jako ważną dla transportu międzynarodowego.

25 kwietnia 2017 podpisano umowę na wykonanie wyprzedzających robót remontowych torów i sieci trakcyjnej na odcinku SłoniceSzczecin Dąbie, które wykona Zakład Robót Komunikacyjnych DOM w Poznaniu. Łączna wartość inwestycji to ponad 69 milionów złotych[6].

W sierpniu 2018 PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały z firmą AŽD Praha umowę na budowę urządzeń sterowania ruchem kolejowym oraz urządzeń kolejowej sieci telekomunikacyjnej między Poznaniem a Wronkami[7], a w grudniu 2018 dla odcinka SłoniceSzczecin Dąbie[8].

W marcu 2023 roku PKP Polskie Linie Kolejowy podpisały z firmą COLAS RAIL Polska Sp. z o.o. umowę na zbudowanie przystanku kolejowego Wronki Zamość w sąsiedztwie przejazdu kolejowo-drogowego w ciągu ulicy Nadbrzeżnej we Wronkach. Realizacja prac budowlanych ma być sfinansowana ze środków „Rządowego programu budowy lub modernizacji przystanków kolejowych na lata 2021-2025”[2]. Planowany termint oddania do użytku to IV kwartał 2024 roku[1][2].

Parametry techniczne edytuj

Wykaz maksymalnych prędkości w km/h[9]
Tor nr 1 odcinek linii Tor nr 2
pociągi
pasażerskie
szynobusy pociągi
towarowe
pociągi
pasażerskie
szynobusy pociągi

towarowe

km pocz. km końcowy
70 60 -0,707 2,100 70 60
100 2,100 3,000 100
120 3,000 18,200 120
140 18,200 18,360 140
160 120 18,360 51,800 160 120
140 51,800 52,260 140
160 52,260 53,500 160
140 80 53,500 60,500 140 80
150 60,500 69,100 150
120 69,100 70,390 120
140 70,390 76,900 140
120 76,900 80,300 120
120 80,300 81,800 120
100 81,800 87,100 100
140 100 87,100 80,300 140 100
120 80,300 81,800 120
100 81,800 87,100 100
140 87,100 91,000 140
130 91,000 95,000 130
120 95,000 97,630 120
130 97,630 105,824 130
120 105,824 107,715 120
130 107,715 114,702 130
120 114,702 116,726 120
130 116,726 120,004 130
120 120,004 121,616 120
140 121,616 126,965 130
120 126,965 128,772 120
130 128,772 133,105 130
120 133,105 134,964 120
130 134,964 137,164 130
120 137,164 139,603 120
139,603 151,905 130
151,905 153,663 120
153,663 159,749 130
159,749 161,475 120
161,475 163,440 130
163,440 167,440 120
167,440 172,340 130
100 80 172,340 176,540 120
176,540 184,468 130
184,468 186,100 120
130 100 186,100 195,420 130
120 80 195,420 197,800 120
100 197,800 204,400 100 80
120 204,400 207,600 120
100 207,600 213,500 100

Statystyki i podziały linii edytuj

Dla pociągów pasażerskich i szynobusów prędkość maksymalna 150 km/h jest dozwolona na niespełna 9-kilometrowym odcinku (z czego na 1 km szlaku występuje ograniczenie do 140 km/h z powodu nieprzystosowania sygnalizacji przejazdowej) od Wronek do Miałów (od 60,442 do 69,100 km). Na pozostałej trasie prędkość dozwolona wynosi od 100 do 140 km/h, poza fragmentami na odcinkach Poznań Główny – Poznań POD i Wronki – Miały, gdzie maksymalna prędkość waha się pomiędzy 70 a 100 km/h. Pociągi towarowe od Krzyża do Stargardu mogą rozwijać prędkość do 100 km/h, a na pozostałych odcinkach od 60 km/h do 80 km/h.

Hipotetyczny czas przejazdu (nie uwzględniając postojów oraz ograniczeń czasowych) całej linii z maksymalną dozwoloną prędkością wynosi 1:52 h dla toru nieparzystego (pasażerskie i szynobusy – średnio 114,1 km/h) oraz 2:32 h dla towarowych (śr. 84,4 km/h). Na torze parzystym 1:48 h dla pasażerskich i szynobusów (118,5 km/h) oraz 2:24 h dla towarowych (89 km/h).

Porównanie czasu przejazdów dla pociągów osobowych w wybranych latach (wartości uśrednione):

Rok Poznań Gł. – Krzyż (84 km) Krzyż – Stargard (90 km) Stargard – Szczecin Gł. (37 km) W sumie
1848 X X 1:20 h X
1896 1:45 h 1:55 h 1:05 h 4:45 h
1944/1945 2:20 h 2:20 h 0:55 h 5:35 h
1948 2:15 h 2:25 h 1:40 h[10] 6:20 h
1951/1952 2:00 h 2:20 h 1:00 h 5:20 h
1967/1968 1:50 h 1:55 h 0:55 h 4:40 h
1983/1984 1:40 h 1:40 h 0:50 h 4:10 h
1989/1990 1:35 h 1:30 h 0:50 h 3:55 h
1995/1996 1:20 h 1:30 h 0:45 h 3:35 h
2002 1:20 h 1:25 h 0:40 h 3:25 h
2007 1:15 h 1:20 h 0:40 h 3:15 h
2016 1:10 h 1:12 h 0:33 h 2:55 h
2017 1:02 h 1:17 h 0:49 h 3:08 h

Najkrótszy czasu przejazdu pociągu na całej trasie w wybranych latach:

Rok Czas przejazdu Pociąg
1991 2:45
  • Bem Szczecin – Budapeszt
  • Szczecin – Burgas
2002 2:19
  • Ex Portowiec Warszawa – Szczecin
  • Ex Barbakan Kraków – Szczecin
  • Ex Mewa Warszawa – Szczecin
2003 2:23
  • IC Chrobry Szczecin – Warszawa
  • Ex Mewa Szczecin – Warszawa
  • Ex Bolesław Prus Szczecin – Warszawa
Rok Czas przejazdu Pociąg
2005 2:23 IC Chrobry Szczecin – Warszawa
2006 2:15 IC Odra Warszawa – Szczecin
2008 2:19 Ex Mewa Warszawa – Szczecin
2009 2:10 IC Chrobry Szczecin – Warszawa
2010 2:11 EIC Chrobry Szczecin – Warszawa
2011 2:25 EIC Chrobry Szczecin – Warszawa
2014 2:21 EIC Bolesław Prus Warszawa – Szczecin
2016 2:17 IC Sukiennice Kraków – Szczecin

Podział linii według obszarów działania Zakładów Linii Kolejowych spółki PKP Polskie Linie Kolejowe:

  • od początku linii w km 0,0 do km 80,3: Zakład Linii Kolejowych w Poznaniu
  • od km 80,3 do km 87,1: Zakład Linii Kolejowych w Zielonej Górze
  • od km 87,1 do końca linii w km 213,5: Zakład Linii Kolejowych w Szczecinie

Numery tabel w rozkładzie jazdy:

  • Tabela 360
  • Tabela 361 – rozkład szczegółowy od Stargardu do Szczecina Gł.

Podział linii według województw:

Ruch pociągów pasażerskich edytuj

Dane w tym dziale aktualne zgodnie z rozkładem jazdy 2016/2017

Połączenia dalekobieżne edytuj

Linia 351 to podstawowe połączenie kolejowe Szczecina z większością Polski, dlatego na sporej części linii dominuje ruch dalekobieżny. Całą trasę pokonują 3 pary pociągów kategorii Express InterCity, 8 par pociągów kategorii InterCity oraz 7 par pociągów kategorii TLK[11] – wszystkie obsługiwane przez spółkę PKP Intercity. Dodatkowo na odcinku Stargard – Szczecin Główny pojawia się 5 par pociągów jadących od strony Gdańska i Piły oraz 3 pary pociągów na odcinku Poznań Główny – Poznań POD jadących w stronę Kołobrzegu. Ze względu na remont linii na odcinku Poznań - Wronki liczba pociągów wszystkich kategorii została ograniczona, a większość pociągów została skierowana na inne linie (np. na Nadodrzankę) lub skrócona[potrzebny przypis].

Połączenia regionalne edytuj

Jedynym przewoźnikiem regionalnym na linii 351 jest Polregio, zarówno w aglomeracji poznańskiej, jak i w szczecińskiej. Cała trasa jest pokonywana przez 4 pary pociągów regio obsługiwanych jednostkami serii ED78 należącymi do województwa zachodniopomorskiego. Na krótszych odcinkach ofertę uzupełniają połączenia aglomeracyjne. Poza tym z linii 351 na pewnych odcinkach korzystają pociągi regio relacji m.in. Poznań Główny – Kostrzyn, Poznań Główny – Kołobrzeg, Słupsk – Szczecin Główny, Szczecinek – Szczecin Główny czy Piła Główna – Szczecin Główny. Na odcinku podg Regalica – Szczecin Główny większość pociągów regionalnych zjeżdża na równoległy odcinek linii 855 i 273 przez stację Szczecin Port Centralny.

Liczba par pociągów regio na poszczególnych odcinkach
Odcinek Liczba par
Poznań Główny – podg Poznań POD 29
podg Poznań POD – Krzyż 19
Krzyż – Choszczno 6
Choszczno – Stargard 8
Stargard – Szczecin Dąbie 27
Szczecin Dąbie – podg Regalica 45
podg Regalica – Szczecin Główny 12

Wypadki edytuj

5 maja 1997 roku na stacji w Reptowie koło Szczecina wydarzyła się jedna z najtragiczniejszych katastrof kolejowych, w której zginęło 12 osób.

Najwięcej wykolejeń na trasie miało miejsce na stacji Miały – tylko od 1989 roku zdarzało się to trzykrotnie. 18 stycznia 1991 roku nastąpiło wykolejenie pociągu pospiesznego z Kielc do Szczecina Niebuszewa, 24 lutego 2001 roku wykoleił się pociąg towarowy jadący ze stacji Poznań Franowo do stacji Szczecin Port Centralny, a 4 stycznia 2004 roku około godziny 1:00 na szlaku przed stacją od strony Wronek doszło do wykolejenia 12 wagonów pociągu towarowego relacji Wrocław BrochówŚwinoujście, czego konsekwencją chwilę później było uderzenia w nie pociągu pospiesznego relacji Szczecin Główny – Terespol. W żadnym z tych trzech zdarzeń nikt nie zginął, ale 22 osoby (w tym 21 w ostatnim) zostały ranne.

W sierpniu 1992 roku iskry z osi pociągu jadącego tą linią spowodowały pożar Puszczy Noteckiej – jednego z największych pożarów lasów w nowożytnej historii Polski.

Galeria zdjęć edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b Bartosz Garczyński, We Wronkach powstanie nowy przystanek kolejowy, [w:] Radio Poznań [online], 1 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-03].
  2. a b c PLK podpisała umowę na budowę przystanku Wronki Zamość, Kolejowy Portal, 31 marca 2023 [dostęp 2023-04-03].
  3. a b c Szwajlik S., Dzieje Kolei Stargardzkiej, Stargard 2002.
  4. atlaskolejowy.pl, wielkopolskie.atlaskolejowy.pl [dostęp 2020-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-24] (ang.).
  5. Elektryfikacja PKP na przełomie wieków XX i XXI, Zbigniew Tyszko, Warszawa: ZP, 2006, s. 138.
  6. Platforma Zakupowa PKP Polskie Linie Kolejowe S.A, zamowienia.plk-sa.pl [dostęp 2017-11-18] (ang.).
  7. Jest pierwsza umowa na odcinku Poznań – Szczecin. Czas ucieka [dostęp 2018-11-28] (pol.).
  8. Szybciej między Poznaniem a Szczecinem, jest kolejna umowa, inforail.pl [dostęp 2018-12-25] (pol.).
  9. Regulamin PKP PLK 2021/2022. [dostęp 2022-09-24].
  10. Przez Wzgórze Hetmańskie i Pomorzany; po odbudowie łącznicy 1:20 h.
  11. Stan na styczeń 2017 roku.

Linki zewnętrzne edytuj