Dobiegniew

Dobiegniew
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Plac ppłka Starca
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	strzelecko-drezdenecki
Gmina	Dobiegniew
Data założenia	XII w.
Prawa miejskie	1298
Burmistrz	Sylwia Łaźniewska
Powierzchnia	5,69 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności; • gęstość	; 3071; 539,7 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 95
Kod pocztowy	66-520
Tablice rejestracyjne	FSD
	Położenie na mapie gminy Dobiegniew Dobiegniew
	Położenie na mapie Polski Dobiegniew
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Dobiegniew
	Położenie na mapie powiatu strzelecko-drezdeneckiego Dobiegniew
	52°58′12″N 15°45′11″E/52,970000 15,753056
TERC (TERYT)	0806014
SIMC	0935334
	Urząd miejskiul. Obrońców Pokoju 24; 66-520 Dobiegniew
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Dobiegniew (do 1945 niem. Woldenberg) – miasto w Polsce w województwie lubuskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dobiegniew, położone nad jeziorem Wielgie. Przez miasto przepływa rzeka Mierzęcka Struga.

Ośrodek turystyczno-wypoczynkowy i usługowy. Przemysł spożywczy.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Dobiegniew liczył 3071 mieszkańców^[1].

Położenie edytuj

Dobiegniew położony jest w północno-wschodniej części województwa lubuskiego, w powiecie strzelecko-drezdeneckim około 50 km od Gorzowa Wielkopolskiego i 70 km od Piły. W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

Droga krajowa nr 22, kierunek: Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wielkopolski – Dobiegniew – Człopa - Wałcz – Elbląg
Droga wojewódzka nr 160, kierunek: Międzychód – Drezdenko – Dobiegniew – Choszczno – Suchań

Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 351 Poznań – Szczecin.

Miasto położone jest na Pojezierzu Dobiegniewskim na skraju Puszczy Drawskiej, nad jeziorem Wielgie i Mierzęcką Strugą.

Wcześniej Dobiegniew należał do Wielkopolski^[2]^[3], po czym około 1296 został opanowany przez Brandenburgię i włączony do Nowej Marchii, do której przynależał do 1945 roku^[4]^[5].

Nazwa edytuj

Miejscowość pod zlatynizowaną nazwą villa Dobegneve wymieniona jest w łacińskim dokumencie wydanym w Poznaniu w 1280 roku sygnowanym przez króla polskiego Przemysła II^[6].

Historia edytuj

Dobiegniew ok. 1900 r.

W okolicach Dobiegniewa, w kierunku na Drezdenko^[7], została znaleziona bursztynowa figurka zoomorficzna (koń) nawiązująca do kręgu kulturowego Maglemose (7000–4500 lat p.n.e.)^[8]. Figurka ta jest też przypisywana kulturze chojnicko-pieńkowskiej^[9]. Prace nad prehistorycznym osadnictwem na Pojezierzu Dobiegniewskim prowadził prof. Zbigniew Bagniewski^[10].

Dobiegniew (osada rybacka) otrzymał prawa miejskie około roku 1298. W czerwcu 1433 roku zostało w trakcie wojny polsko-krzyżackiej (nieszawskiej) zdobyte przez wojska czesko-wielkopolskie. Miasto było kilkakrotnie niszczone przez pożary. W 1848 otwarto w Dobiegniewie stację kolejową na trasie łączącej Poznań i Szczecin.

W okresie wojennym (1940–1945) w Dobiegniewie był największy obóz jeńców wojennych Oflag II C Woldenberg. Na miejscu oflagu utworzono Muzeum Woldenberczyków. W 1945 miasto zostało zniszczone w 85%. W 1965 z inicjatywy byłych jeńców i Związku Bojowników o Wolność i Demokrację wybudowano szkołę Tysiąclecia im. ZBOWiD^[11].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gorzowskiego.

Demografia edytuj

Piramida wieku mieszkańców Dobiegniewa w 2014 roku^[12].

Według danych z 30 czerwca 2015 miasto miało 3113 mieszkańców^[13].

Zabytki edytuj

Kościół Chrystusa Króla

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[14]:

kościół pod wezwaniem Chrystusa Króla, obecnie kościół filialny parafii św. Józefa w Dobiegniewie^[15], gotycki z XIV wieku, przebudowany w połowie XV wieku, XIX wieku, stojący na placu Starca
cmentarz kościelny
baszta – czata strażnicza z XIV wieku z fragmentem miejskich murów obronnych, z XIV wieku, średniowiecznych
arsenał, ul. Szpitalna 1, z połowy XIX wieku

W Dobiegniewie mimo dotkliwych zniszczeń wojennych zachowało się kilka obiektów. Są to:

synagoga
cmentarz żydowski
muzeum obozowe – zlokalizowane w jednym z baraków obozowych
cmentarz przy Muzeum Obozu Oflag II C Woldenberg
pomnik Czynu Żołnierskiego z 1979 roku na placu ppłk Starca
spichlerz dworski z XVII wieku, który spłonął w latach 90. XX wieku
kościół św. Józefa z 1934 roku

Z innych zabytków zachowały się po 1945 roku tylko nieliczne domy.

Baszta
Kościół św. Józefa
Kamienica w centrum miasta
Pomnik Czynu Żołnierskiego
Arsenał

Herb w kulturze masowej edytuj

Herb Dobiegniewa – szlachecki herb Poraj – pojawia się w cyklu fantasy o przygodach wiedźmina Geralta z Rivii autorstwa Andrzeja Sapkowskiego. Karminowe płaszcze ze znakiem białej róży noszą rycerze Zakonu Białej Róży.

Kultura i oświata edytuj

Muzeum Woldenberczyków

Dobiegniew jest ośrodkiem kulturalnym dla gminy i miasta. W mieście istnieje Muzeum Woldenberczyków na terenie byłego obozu jenieckiego oraz biblioteka miejska.

W mieście funkcjonują następujące placówki oświatowe:

Gminny Zespół Szkół^[16]
Przedszkole Miejskie

Ochrona zdrowia edytuj

W mieście funkcjonują dwie przychodnie Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Zdrowie” oraz dwie apteki Apteka św. Marcina i Apteka „Pod Platanem”.

Sport i rekreacja edytuj

Baza sportowa w mieście składa się z zespołu boisk sportowych, hali sportowej z pełnym wyposażeniem i zapleczem (usytuowana na terenie Lasku Miejskiego), istnieją plaże miejskie nad jeziorem Osiek (powierzchnia 6 km², długość 10 km), na terenie gminy i miasta są liczne ścieżki rowerowe, szlaki piesze. Dobiegniew ma Harcerski Klub Żeglarski Panta Rei. Co roku przez pierwszy tydzień lipca odbywa się w Dobiegniewie Międzynarodowy Młodzieżowy Turniej Piłki Nożnej Dobiegniew Cup. Nad jeziorem Osiek istnieje kemping.

Miejscowość jest siedzibą piłkarskiego Klubu Sportowego „Błękitni” Dobiegniew, który został założony w 1946 roku. Zespół rozgrywa mecze na stadionie o pojemności 1200 miejsc (900 siedzących). Barwy klubu: biało-niebieskie.

1 sierpnia 2008 roku rozpoczęto budowę boiska Orlik 2012.

Gospodarka edytuj

W mieście istnieje drobny przemysł, głównie drzewny, bazujący na surowcu pozyskiwanym z okolicznych lasów. Istnieją też restauracje, bary, wiele punktów usługowo-handlowych, markety, pensjonaty i schronisko młodzieżowe. W mieście znajduje się również posterunek policji, poczta oraz oddziały i filie banków.

Wspólnoty wyznaniowe edytuj

Kościół rzymskokatolicki:
- parafia św. Józefa
Świadkowie Jehowy:
- zbór (Sala Królestwa)^[17]

Zobacz też edytuj

Stacja kolejowa Dobiegniew

Dobiegniew – stacja kolejowa
Wielgie, Jezioro – w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. golubsko-dobrzyńskim, w gminie Zbójno

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .
↑ Edward Rymar, Początki i herb miasta Dobiegniewa, [w:] „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, nr 13, red. nacz. Dariusz Aleksander Rymar, Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2006, ISSN 1231-3033, s. 49.
↑ W poszukiwaniu sprawców zbrodni rogozińskiej. almanach.historyczny.org, 25 sierpnia 2009. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu].
↑ Wiktor Fenrych, Nowa Marchia w dziejach politycznych Polski w XIII i XIV wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1959, s. 6.
↑ Sławomir Niecko: Rys historyczny regionu. lubuskiemazury.pl. [dostęp 2021-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu].
↑ „Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski”, tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, str.465-66.
↑ MarekM. Weckwerth MarekM., Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy. Zobaczcie, co można tam zobaczyć! [online], Gazeta Pomorska, 29 maja 2021 [dostęp 2022-03-25] .
↑ Kaczanowski I. P., Kozłowski J. K., Wielka Historia Polski tom 1. Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), 1999 Kraków
↑ Środkowa epoka kamienia - mezolit. W: Jerzy Gąssowski: Kultura pradziejowa na ziemiach Polski. Warszawa: PWN, 1985, s. 59. ISBN 83-01-05421-2.
↑ MirosławM. Masojć MirosławM. i inni red., Contributions to the Central European Stone Age. Papers dedicated to the late Professor Zbigniew Bagniewski, Wrocław: Instytut Archeologii, Uniwersytet Wrocławski, 2007, ISBN 978-83-921090-8-2 [dostęp 2022-03-25] (ang.).
↑ Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk Warszawa 1983 ISBN 83-217-2329-2 s. 105
↑ Dobiegniew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2015 r.). [dostęp 2016-06-26].
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 58. [dostęp 2013-02-06].
↑ Dobiegniew - Parafia pw. św. Józefa. kuria.zg.pl. [dostęp 2016-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-08)].
↑ Gminny Zespół Szkół w Dobiegniewie. gzsdobiegniew.edupage.org [dostęp 2019-06-08]
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2013-01-21] .

Linki zewnętrzne edytuj

Miasto i gmina Dobiegniew
Historia Żydów w Dobiegniewie na portalu Wirtualny Sztetl
Woldenberg, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 827 .

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .

[2] Edward Rymar, Początki i herb miasta Dobiegniewa, [w:] „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, nr 13, red. nacz. Dariusz Aleksander Rymar, Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2006, ISSN 1231-3033, s. 49.

[3] W poszukiwaniu sprawców zbrodni rogozińskiej. almanach.historyczny.org, 25 sierpnia 2009. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu].

[4] Wiktor Fenrych, Nowa Marchia w dziejach politycznych Polski w XIII i XIV wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1959, s. 6.

[5] Sławomir Niecko: Rys historyczny regionu. lubuskiemazury.pl. [dostęp 2021-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu].

[6] „Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski”, tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, str.465-66.

[Weckwerth-7] MarekM. Weckwerth MarekM., Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy. Zobaczcie, co można tam zobaczyć! [online], Gazeta Pomorska, 29 maja 2021 [dostęp 2022-03-25] .

[8] Kaczanowski I. P., Kozłowski J. K., Wielka Historia Polski tom 1. Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), 1999 Kraków

[9] Środkowa epoka kamienia - mezolit. W: Jerzy Gąssowski: Kultura pradziejowa na ziemiach Polski. Warszawa: PWN, 1985, s. 59. ISBN 83-01-05421-2.

[10] MirosławM. Masojć MirosławM. i inni red., Contributions to the Central European Stone Age. Papers dedicated to the late Professor Zbigniew Bagniewski, Wrocław: Instytut Archeologii, Uniwersytet Wrocławski, 2007, ISBN 978-83-921090-8-2 [dostęp 2022-03-25] (ang.).

[11] Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk Warszawa 1983 ISBN 83-217-2329-2 s. 105

[populacja2016-12] Dobiegniew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[13] Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2015 r.). [dostęp 2016-06-26].

[14] Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 58. [dostęp 2013-02-06].

[15] Dobiegniew - Parafia pw. św. Józefa. kuria.zg.pl. [dostęp 2016-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-08)].

[16] Gminny Zespół Szkół w Dobiegniewie. gzsdobiegniew.edupage.org [dostęp 2019-06-08]

[17] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2013-01-21] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]