Tadeusz Hołuj

polski pisarz

Tadeusz Hołuj (ur. 23 listopada 1916 w Krakowie, zm. 23 października 1985 tamże) – polski pisarz, publicysta i polityk, poseł na Sejm PRL VI i VII kadencji.

Tadeusz Hołuj
Data i miejsce urodzenia

23 listopada 1916
Kraków

Data i miejsce śmierci

23 października 1985
Kraków

Poseł na Sejm PRL VI i VII kadencji
Okres

od 1972
do 1980

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Oświęcimski Medal 40-lecia Polski Ludowej Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Grób Tadeusz Hołuja na cmentarzu Rakowickim

Życiorys

edytuj

Urodził się w rodzinie Józefa i Barbary[1][2]. Uczęszczał do gimnazjum w Jaśle. Przed II wojną światową był współredaktorem „Naszego Wyrazu”. Studiował prawo i polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z tego okresu pochodzą jego zbiory poezji: Dziewczyno, Płyniemy naprzód (1938) i Płonące ścieżki (1938).

Wiosną 1939 był spikerem audycji polskich w radiu niemieckim[3].

W 1939 uczestniczył w wojnie obronnej. W czasie okupacji był członkiem Związku Walki Zbrojnej. W połowie lipca 1942 pod zarzutem wrogiej działalności przeciwko Niemcom został aresztowany i tymczasowo przetrzymywany przy ul. Montelupich w Krakowie. Wysłany transportem samochodowym do obozu koncentracyjnego Auschwitz (nr więźnia 62 937), dokąd przybył 4 września 1942 i gdzie przebywał do października 1944. Był członkiem Komitetu Naczelnego Grupy Bojowej Oświęcim. Przebywał w różnych obozach koncentracyjnych do końca wojny.

Po wojnie był działaczem politycznym i społecznym, członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 24 maja 1945), następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zasiadał w plenum Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Krakowie. Był posłem na Sejm PRL VI i VII kadencji. Od 1957 do 1967 pełnił funkcję sekretarza generalnego Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego. Współzałożyciel krakowskiego lewicowego klubu Kuźnica. Zasiadał w radzie naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz w zarządzie głównym Związku Literatów Polskich.

Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera IIIA-wsch-za grobem Kameckich)[4].

Twórczość

edytuj

Debiutował tomikami: Dziewczyno, Płyniemy naprzód (1938), Płonące ścieżki (1938). W 1942 napisał konspiracyjny Marsz triumfalny.

Po wojnie tworzył powieści historyczne nawiązujące do początków ruchu rewolucyjno-socjalistycznego, demokratycznego, radykalnego, m.in.: Próba ognia (1946), Królestwo bez ziemi (tom 1–4, 1954–1956), Róża i płonący las (tom 1–2, 1971), Osoba (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1974).

Doświadczeniom obozowym poświęcił m.in.: powieść Koniec naszego świata (1958), Drzewo rodzi owoc (1963), Raj (1972), dramat Dom pod Oświęcimiem (wydany i wystawiony w 1948), opowiadania Jutrzenka (1956) i To (1964).

Wszystkie jego utwory objęte były w 1951 zapisem cenzury w Polsce, podlegały natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek[5].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Nagrody

edytuj
  • Nagroda m. Krakowa (1958)
  • Nagroda Państwowa II stopnia w dziedzinie literatury (1966)[11]
  • III nagroda w konkursie Naczelnej Redakcji Programów Artystycznych TV z okazji 25-lecie PRL za widowisko Dwadzieścia pięć (1969)
  • nagroda Komitetu ds. PRiTv za scenariusz widowiska telewizyjnego Rzecz o Ludwiku Waryńskim (1972)
  • nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia w dziedzinie literatury (1975)

Upamiętnienie

edytuj

Jedna z ulic na terenie Mysłowic nosiła nazwę Tadeusza Hołuja, zmienioną na Tadeusza Kantora zarządzeniem zastępczym Wojewody Śląskiego nr NPII.4131.4.76.2018 z 10 lipca 2018[12].

Przypisy

edytuj
  1. Resistance movement in Auschwitz, 18 stycznia 1945.
  2. Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL [online], ipn.gov.pl.
  3. Karol Estreicher jr, Dziennik wypadków, t. V, Kraków 2013, s. 424.
  4. Wyszukiwarka grobów w Krakowie.
  5. Zbigniew Żmigrodzki, Cenzura PRL, Wrocław 2002, s. 16.
  6. M.P. z 1946 r. nr 140, poz. 260 („za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji”).
  7. Profil na stronie Biblioteki Sejmowej.
  8. Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 123.
  9. Uznanie dla twórców kultury, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
  10. Wojskowy Przegląd Historyczny”, nr 1 (41), styczeń–marzec 1967, s. 430.
  11. Nowiny Rzeszowskie”, nr 170 (5306), 20 lipca 1966, s. 2.
  12. Zarządzenie Zastępcze nr NPII.4131.4.76.2018 Wojewody Śląskiego z dnia 10 lipca 2018 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy. „Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego”. Poz. 4686, s. 1, 11 lipca 2018. Katowice. 

Linki zewnętrzne

edytuj