Thugga

stanowisko archeologiczne w Tunezji

Thugga (łac. Thugga, fr. Dougga) – stanowisko archeologiczne w północnej Tunezji, w 1997 roku wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Dougga / Thugga[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Ruiny rzymskiego teatru
Państwo

 Tunezja

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, III

Numer ref.

794

Region[b]

Kraje arabskie

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1997
na 21. sesji

Położenie na mapie Tunezji
Mapa konturowa Tunezji, u góry znajduje się punkt z opisem „Thugga”
Ziemia36°25′25,0″N 9°13′13,2″E/36,423611 9,220333

W starożytności było to miasto punickie, potem numidyjskie i rzymskie. Podupadło w okresie bizantyjskim, przejściowo znalazło się pod okupacją Wandalów, później odzyskane dla cesarstwa.

Od końca XIX wieku tytularna stolica biskupia diecezji (diocesis Thuggensis) Kościoła rzymskokatolickiego[1].

Historia

edytuj

Najstarsza wzmianka o mieście pochodzi z 307 roku p.n.e. i dotyczy kampanii wojennej w Afryce prowadzonej przez Agatoklesa, tyrana Syrakuz. Około roku 150 p.n.e. Thuggę włączono do Numidii. Po zwycięstwie Rzymu nad Kartaginą w 146 roku p.n.e. miasto zostało włączone do prowincji afrykańskiej. W następnych stuleciach zasiedlono je znaczną liczbą rzymskich osadników i za panowania Kommodusa zbudowano akwedukt. W 205 roku Thugga uzyskała status municypium nadany przez Septymiusza Sewera, a za rządów Aleksandra Sewera wzniesiono w niej świątynię Junony Celestis. Panowanie Rzymian zakończył najazd Wandalów, którzy zdobyli Thuggę w 439 roku. Później miasto zostało opanowane przez Bizantyjczyków (533), a następnie zajęte przez Arabów (698)[2].

Stanowisko archeologiczne

edytuj

Do naszych czasów zachował się rozległy, zajmujący około 65 hektarów, kompleks ruin. Do najważniejszych zabytków zalicza się mauzoleum Atebana – wzorowaną na mauzoleum w Halikarnasie, czworokątną wieżę o trzech kondygnacjach i piramidalnym zwieńczeniu, dekorowaną płaskorzeźbami i z zachowaną inskrypcją punicko-libijską z III/II wieku p.n.e.[3]. Naukowcy dostrzegają w nim kontynuację monumentalnych pomników wieżowych z fenickiej nekropolii w Amrit[4].

Z okresu rzymskiego pochodzą natomiast liczne mozaiki oraz ruiny domów mieszkalnych, świątyń – m.in. Saturna i Junony Celestis (utożsamianej z fenicko-punicką Tanit) z początku III wieku n.e., oraz teatru, budowanych w mieszanym stylu grecko-punickim. Z czasów rzymskich pochodzą także łaźnie Licyniańskie oraz łuk triumfalny Septymiusza Sewera z III wieku n.e.

Usytuowany na terenie wykopalisk, odnowiony teatr rzymski powstał w 168 roku n.e. z fundacji miejscowego potentata Publiusa Marciusa Quadratusa. W czasach świetności mógł pomieścić do 3500 widzów. Współcześnie, po gruntownej renowacji, teatr służy za miejsce wystawiania klasycznych dramatów podczas corocznego Festiwalu Thuggi w lipcu i sierpniu.

Kapitol

edytuj

Budynek kapitolu został ofiarowany miastu w 166 roku n.e. przez zamożny ród Marciusów. Poświęcony jest Jowiszowi, Junonie i Minerwie. Na fryzie budowli znajduje się rzeźba cesarza Antoninusa Piusa, unoszonego w szponach przez wielkiego orła. Wnętrze świątyni w starożytności mieściło ogromną statuę Jowisza, której pozostałości wystawione są obecnie w Muzeum Bardo w Tunisie.

Przypisy

edytuj
  1. Biskupia stolica tytularna Thugga w bazie Catholic Hierarchy.
  2. Historia archeologii. Paul Bahn (red.). Warszawa: Wydawnictwo "Arkady", 2019, s. 338-339. ISBN 978-83-213-5058-5.
  3. Encyklopedia sztuki starożytnej, dz. cyt.
  4. Sabatino Moscati: Świat Fenicjan. Warszawa: PWN, 1971, s. 176.

Bibliografia

edytuj
  • Encyklopedia sztuki starożytnej. Europa – Azja – Afryka – Ameryka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe/Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 189
  • David Willet: Tunezja. Praktyczny przewodnik. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 1999, s. 229-231