Tianyusaurus

*Tianyusaurus*
	Lü, Ji, Dong & Wu, 2008
	Okres istnienia: 66 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q ↓
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	lepidozaury
Rząd	łuskonośne
(bez rangi)	Boreoteiioidea
Rodzaj	Tianyusaurus
Gatunki
	T. zhengi Lü et al., 2008;
	T. zhengi Lü et al., 2008;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tianyusaurus – rodzaj jaszczurek żyjących pod koniec okresu kredowego na terenach Azji.

Rodzaj i gatunek typowy, Tianyusaurus zhengi, zostały opisane w 2008 roku przez Lü Junchanga i współpracowników w oparciu o niekompletny szkielet średniej wielkości osobnika, obejmujący czaszkę, żuchwę, pierwszych osiem kręgów szyjnych oraz kości obręczy barkowej (05-f702), odkryty w górnokredowych osadach formacji Qiupa w chińskiej prowincji Henan^[1]. W 2010 roku opisane zostały trzy kolejne czaszki wydobyte z odpowiadających im wiekiem – datowanych na około 66 mln lat – warstw formacji Nanxiong w prowincji Jiangxi, zachowane w lepszym stanie niż holotyp^[2]. Najistotniejszą cechą morfologiczną Tianyusaurus jest obecność w pełni wykształconej dolnej belki skroniowej (ang. lower temporal bar) – nieznanej wcześniej u żadnego przedstawiciela łuskonośnych, a upodabniającej Tianyusaurus do hatterii i innych sfenodontów, u których występowała dolna belka skroniowa^[1]. Czaszka Tianyusaurus jest masywna i w pełni diapsydowa, z niewielkim górnym oknem skroniowym i dużym dolnym. W kości przedszczękowej znajdowało się 6–7 niewielkich zębów, w zębowej około 33, a w szczękowej około 24. Podobnie jak u innych lepidozaurów uzębienie było pleurodontyczne. Duże zęby przypominające kły mogą dowodzić występowania zachowań terytorialnych albo służyły do chwytania dużych kęsów pokarmu^[2].

Lü i współpracownicy stwierdzili, że Tianyusaurus należy do łuskonośnych i zasugerowali, że może być spokrewniony z Teiidae^[1]. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Mo, Xu i Evans Tianyusaurus jest przedstawicielem wymarłego kladu Boreoteiioidea, obejmującego przeważnie roślinożerne jaszczurki, blisko spokrewnione z Teiidae^[2].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c Lü Junchang, Ji Shu'an, Dong Zhiming, Wu Xiaochun. An Upper Cretaceous lizard with a lower temporal arcade. „Naturwissenschaften”. 95 (7), s. 663–669, 2008. DOI: 10.1007/s00114-008-0364-1. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Mo Jinyou, Xu Xing, Susan E. Evans. The evolution of the lepidosaurian lower temporal bar: new perspectives from the Late Cretaceous of South China. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 277 (1679), s. 331–336, 2010. DOI: 10.1098/rspb.2009.0030. (ang.).

[Luetal08-1] Lü Junchang, Ji Shu'an, Dong Zhiming, Wu Xiaochun. An Upper Cretaceous lizard with a lower temporal arcade. „Naturwissenschaften”. 95 (7), s. 663–669, 2008. DOI: 10.1007/s00114-008-0364-1. (ang.).

[Moetal10-2] Mo Jinyou, Xu Xing, Susan E. Evans. The evolution of the lepidosaurian lower temporal bar: new perspectives from the Late Cretaceous of South China. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 277 (1679), s. 331–336, 2010. DOI: 10.1098/rspb.2009.0030. (ang.).

[1]

[2]