Tricarpelema

*Tricarpelema*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	komelinowce
Rodzina	komelinowate
Rodzaj	Tricarpelema
	Nazwa systematyczna
	Tricarpelema J. K. Morton; J. Linn. Soc., Bot. 59: 436 (1966)
	Typ nomenklatoryczny
	Tricarpelema giganteum (Hassk.) H.Hara.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tricarpelema J.K.Morton – rodzaj roślin z rodziny komelinowatych. Obejmuje osiem gatunków występujących w środkowej Afryce oraz w południowo-wschodniej Azji^[3].

Zasięg geograficznyEdytuj

Rośliny z rodzaju Tricarpelema wykazują dysjunkcję zasięgu^[5]. Jeden gatunek z tego rodzaju, opisany w 2007 roku Tricarpelema africanum, występuje w Afryce, na obszarze od Kamerunu do Gabonu. Pozostałe gatunki występują w Azji, na obszarze od południowo-wschodniego Tybetu (T. xizangense), przez północno-wschodnie Indie i Nepal (T. giganteum), Arunachal Pradesh, Syczuan i Birmę (T. chinense) oraz Wietnam (T. brevipedicellatum, T. glanduliferum) do Borneo (T. pumilum) i Filipin (T. philippense)^[3].

Najprawdopodobniej gatunek T. africanum wyewoluował z obecnie wymarłych lasów deszczowych i wraz z wysychaniem Afryki adaptował się do środowiska twardzielców, gdzie występuje współcześnie^[5].

MorfologiaEdytuj

Pokrój: Wieloletnie rośliny zielne^[5], wzniesione lub wznoszące się^[6].

Pędy: Długie kłącze^[6].

Liście: U gatunku afrykańskiego ulistnienie jest dwuszeregowe, a blaszki liściowe są siedzące, umiarkowanie mięsiste i gruczołowato omszone. U gatunków azjatyckich ulistnienie jest skrętoległe, blaszki liściowe ogonkowe, niemięsiste i nagie do krótko omszonych, ale nie gruczołowato^[5].

Kwiaty: Wyrastają w dwurzędkach zebranych w stożkowaty tyrs^[6], wyrastający z kątów liści oraz wierzchołkowo na pędzie^[5]. Okwiat lekko lub umiarkowanie grzbiecisty^[5]. Listki zewnętrznego okółka wolne, łódkowate^[6]. Przedni listek wewnętrznego okółka jest podobny do bocznych listków lub znacznie różniący się od nich^[5], węższy^[6], wszystkie niebieskie lub fioletowe^[6]. Sześć pręcików równej wielkości, płodnych lub trzy z nich zredukowane do prątniczków^[5]. Zawsze przednie i tylne trójki pręcików są różnej budowy, a środkowy z przedniej trójki różni się budową od bocznych^[5]. Nitki wszystkich pręcików są nagie, z wyjątkiem T. glanduliferum^[5]. Zalążnia trójkomorowa, z 4–8 zalążkami w każdej komorze^[6].

Owoce: Cylindryczne torebki^[6].

SystematykaEdytuj

Pozycja systematyczna: Rodzaj z plemienia Commelineae podrodziny Commelinoideae w rodzinie komelinowatych (Commelinaceae)^[1].

Wykaz gatunków^[3] z podziałem rodzaju według Fadena^[5]

podrodzaj Keatingia
- Tricarpelema africanum Faden
podrodzaj Tricarpelema
- Tricarpelema brevipedicellatum Faden
- Tricarpelema chinense D.Y.Hong
- Tricarpelema giganteum (Hassk.) H.Hara
- Tricarpelema glanduliferum (J.Joseph & R.S.Rao) R.S.Rao
- Tricarpelema philippense (Panigrahi) Faden
- Tricarpelema pumilum (Hallier f.) Faden
- Tricarpelema xizangense D.Y.Hong

PrzypisyEdytuj

↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).
↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Robert B. Faden. New Species of Tricarpelema (Commelinaceae) from Africa and Asia, including the First Record of the Genus from Africa and a Synopsis of the Genus. „Novon”. 17 (2), s. 160-171, 2007.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Flora of China. T. 24. 2000, s. 31.

[apweb-1] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).

[ruggiero-2] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-03-12]. (ang.).

[rev-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Robert B. Faden. New Species of Tricarpelema (Commelinaceae) from Africa and Asia, including the First Record of the Genus from Africa and a Synopsis of the Genus. „Novon”. 17 (2), s. 160-171, 2007.

[foc-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Flora of China. T. 24. 2000, s. 31.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]